2020 - 3de zondag in de 40dagentijd © Harrie Brouwers, Voerendaal
WAAR JE WATER HAALT...
ALS WATER....
DE BRON VAN ISRAEL
In het evangelie wordt een vertrouwd beeld geschetst. Beneden, aan de rand van een dorp is een waterput. Woonplaatsen ontwikkelden zich rond een put of een bron. Het was de taak van vrouwen en kinderen om daar het water omhoog te halen. Dat gebeurde in de ochtend als de zon nog niet zo heet was; het moest nog bergopwaarts gesjouwd worden. Jezus wil een middagpauze maken in Sichar, een Samaritaans dorp, bij de zogeheten Jacobsbron. We zitten hier bij de wieg van Israël. Hier vlakbij, in Sichem, had Abraham bij aankomst in Kanaän een altaar opgericht voor zijn God. Later had hij er een stuk grond gekocht en aan zijn zoon Jozef geschonken. De bron was diep, wel twintig meter. Het water was koel. Het kwam van de nabij gelegen berg Gerizim. Op die berg lag het heiligdom dat de inwoners van Samaria hadden opgericht, zeer tegen de zin van de Joden in Jeruzalem. Hier gaat Jezus zitten. De zon staat hoog aan de hemel. Er is niemand te zien. Eén vrouw is er. Ze wil kennelijk de grote drukte bij de bron ontlopen. Later wordt ook duidelijk waarom. Ze heeft vijf mannen gehad en nu woont ze met nog een ander samen. Ze is een toonbeeld van ontrouw. Precies zo ontrouw – volgens de vrome Joden – als de Samaritanen zelf.
GODS WOORD
WATER
WAAR JE WATER HAALT...
ALS WATER....
Je leest het zo makkelijk: ‘het volk had dorst en werd opstandig...’ Je laat je gewillig meevoeren met het waardeoordeel van de verteller dat zegt: ‘het volk zeurt’. Ze hadden toch keer op keer ervaren dat, als de nood het hoogst was, de redding nabij was. God en Mozes waren toch betrouwbare gidsen.
Maar stel je voor. Onze hersenen bestaan voor 90% uit water. Dorstige mensen verliezen concentratie en denken niet meer scherp. Mond, keel en neus verdrogen en beschermen het lichaam niet meer goed tegen bacteriën en virussen; verstopping, hoofdpijn, duizeligheid, gewrichtspijn, verhoogde hartslag... Huid en nieren lijden eronder. Slapeloosheid, depressies, angsten. Dat leidt tot een shock en zelfs coma. De schade aan het lichaam is enorm.
Maar voor ons is het een luxe probleem. Schoon water komt onbeperkt uit de kraan. Hooguit ouderen hebben soms het probleem dat dorst kan aanvoelen als honger en dat ze te weinig drinken en teveel eten.
In de buurt van Kades, de grote oase, breekt rebellie uit. Het gebrek aan water eist zijn tol. De plek werd genoemd ‘Massa en Merida’, wat betekent: ‘Op de proef gesteld en in opstand gekomen. En, reken maar, als wij daarbij waren geweest, hadden we allemaal wel zeker tot die opstandigen behoort!
Een kwart van de wereldbevolking woont in gebieden waar water schaars is. Volgende zondag is het voor de twaalfde keer ‘Wereld Water Dag’. De Verenigde Naties vragen aandacht voor goed en genoeg water. Een gemiddeld 2-persoonshuishouden gebruikt bijna 100 duizend liter drinkwater per jaar. Driekwart is nodig om te douchen, voor de wasmachine en het toilet. Slechts enkele procenten zijn nodig voor het eten en om te drinken! In ontwikkelingslanden heeft 20% niet genoeg veilig water ter beschikking en in de sloppenwijken wordt 5 tot 10 keer zoveel voor het water betaald dan bij ons.
Een kwart van de wereldbevolking woont in gebieden waar water schaars is. Volgende zondag is het voor de twaalfde keer ‘Wereld Water Dag’. De Verenigde Naties vragen aandacht voor goed en genoeg water. Een gemiddeld 2-persoonshuishouden gebruikt bijna 100 duizend liter drinkwater per jaar. Driekwart is nodig om te douchen, voor de wasmachine en het toilet. Slechts enkele procenten zijn nodig voor het eten en om te drinken! In ontwikkelingslanden heeft 20% niet genoeg veilig water ter beschikking en in de sloppenwijken wordt 5 tot 10 keer zoveel voor het water betaald dan bij ons.
Gelukkig had Mozes bij zijn schoonvader de geheimen van de woestijn leren kennen. Hij slaat water uit de rotsen. Misschien gebruikte hij zijn stok als wichelroede!
DE BRON VAN ISRAEL
In het evangelie wordt een vertrouwd beeld geschetst. Beneden, aan de rand van een dorp is een waterput. Woonplaatsen ontwikkelden zich rond een put of een bron. Het was de taak van vrouwen en kinderen om daar het water omhoog te halen. Dat gebeurde in de ochtend als de zon nog niet zo heet was; het moest nog bergopwaarts gesjouwd worden. Jezus wil een middagpauze maken in Sichar, een Samaritaans dorp, bij de zogeheten Jacobsbron. We zitten hier bij de wieg van Israël. Hier vlakbij, in Sichem, had Abraham bij aankomst in Kanaän een altaar opgericht voor zijn God. Later had hij er een stuk grond gekocht en aan zijn zoon Jozef geschonken. De bron was diep, wel twintig meter. Het water was koel. Het kwam van de nabij gelegen berg Gerizim. Op die berg lag het heiligdom dat de inwoners van Samaria hadden opgericht, zeer tegen de zin van de Joden in Jeruzalem. Hier gaat Jezus zitten. De zon staat hoog aan de hemel. Er is niemand te zien. Eén vrouw is er. Ze wil kennelijk de grote drukte bij de bron ontlopen. Later wordt ook duidelijk waarom. Ze heeft vijf mannen gehad en nu woont ze met nog een ander samen. Ze is een toonbeeld van ontrouw. Precies zo ontrouw – volgens de vrome Joden – als de Samaritanen zelf.
GODS WOORD
De evangelist Johannes vertelt zijn verhaal een halve eeuw na Marcus, Lukas en Matteüs. Hij wil niet nog eens vertellen wat er gebeurd is, maar hij schrijft theologie. Hij doet het – naar goed Joodse traditie – in de vorm van verhalen. Als Johannes schrijft is de tempel in Jeruzalem al lang vernietigd. Joden kunnen geen eredienst meer bedrijven. Er zijn geen priesters meer. Daarmee is eigenlijk de voornaamste reden van de vijandschap tussen Samaria en Juda verdwenen, maar de haat natuurlijk nog lang niet. Dus hier, bij de wieg van het Jodendom, onder de Gerizim en ver van de Sionsberg, hier wordt Jezus zelf gepresenteerd als de nieuwe tempel. Hij is de bron die Jakob heeft nagelaten.
Wat hebben we aan deze verhalen? Op de eerste plaats: we mogen dankbaar zijn omdat we meer dan genoeg veilig drinkwater hebben. Geniet ervan en verspil het niet! En laten we omzien naar mensen die niet genoeg water hebben om hun kinderen en hun vee behoorlijk te voeden. En op de tweede plaats: Er is iets in het leven, dat nog belangrijker is dan water en brood. Dat is Gods woord. Gewoon gezegd: dat is de liefde – de eerbied voor elk mens, ook voor de gestrande vluchteling in Griekenland. De leerlingen verbazen zich erover dat Jezus zit te praten met een vrouw, en nog wel een Samaritaanse, maar juist in die ontmoeting komt iets van Gods koninkrijk aan het licht. Een eeuwenoud wantrouwen smelt weg!
Wat hebben we aan deze verhalen? Op de eerste plaats: we mogen dankbaar zijn omdat we meer dan genoeg veilig drinkwater hebben. Geniet ervan en verspil het niet! En laten we omzien naar mensen die niet genoeg water hebben om hun kinderen en hun vee behoorlijk te voeden. En op de tweede plaats: Er is iets in het leven, dat nog belangrijker is dan water en brood. Dat is Gods woord. Gewoon gezegd: dat is de liefde – de eerbied voor elk mens, ook voor de gestrande vluchteling in Griekenland. De leerlingen verbazen zich erover dat Jezus zit te praten met een vrouw, en nog wel een Samaritaanse, maar juist in die ontmoeting komt iets van Gods koninkrijk aan het licht. Een eeuwenoud wantrouwen smelt weg!
WATER
Lieve kinderen. ‘Je moet flink water drinken’, zei pappa tegen Harold. ‘Geen fris maar water! Mensen en dieren hebben veel water nodig.’ Harold keek zijn vader wantrouwig aan. ‘Helemaal niet. Mij konijn drinkt zijn flesje niet eens uit.’ ‘Dat is bij elk dier verschillend. Een groot mens heeft anderhalve liter per dag nodig. Minstens!’, zei pappa. ‘De hond van Ludo drinkt wel 2 liter, wist Harold.’ ‘Een muisje heeft aan ‘n lepeltje genoeg’, voegde pappa eraan toe. ‘Maar een paard kan wel 40 liter drinken.’ Harold vond het interessant maar hij wilde pappa toch te slim af zijn. Daarom vroeg hij: ‘Weet je ook welk dier water het aller hardste nodig heeft? ‘Ja’, zei pappa, ‘een melkkoe, die heeft in de zomer wel 150 liter nodig; dat zijn 35 emmers!’ ‘Fout’, riep Harald opgewonden. ‘Wie niet zonder water kunnen, dat zijn de vissen!’ ‘Drink jij nou meer eerst je glas leeg, wijsneus!’