Afdrukken | Hits: 914
2020 - 32ste zondag door het jaar © Harrie Brouwers, Voerendaal






GOOCHEM



SLIM... GELEERD... WIJS...
Geleerd word je door boeken en colleges; wijs word je door scha en schande! 
Het woord ‘wijs’ is verwant aan ‘weten’, maar het heeft een andere betekenis gekregen. ‘Wijs is niet ‘geleerd’. Ook analfabeten kunnen wijs zijn! Het Hebreeuwse woord voor wijsheid is ‘chokhma’ (chogma). Dat is in het Amsterdams terecht gekomen als ‘goochem’. ‘Goochem’ betekent nu eerder ‘slim’. De eerste lezing kwam uit het boek wijsheid. Geen boek voor slimmeriken of geleerden maar voor wijzen.  
We lazen: ‘wie wakker ligt omdat hij wijsheid zoekt, zal zijn zorgen verliezen....’ 
Een tijd geleden had ik de hele nacht wakker gelegen. De volgende ochtend dacht ik terug aan het trage voortkruipen van de tijd, telkens een bange blik op de wekker, die maar niet vooruit wilde. Plotseling schoot me te binnen dat ik van de huisarts een lichtgroene kaart had gekregen, waaruit ik langs de schuine zijde een hoek moest knippen, elk uur dat ik wakker lag. Ik zocht de kaart, maar realiseerde me toen plotseling, dat dit natuurlijk onzin was. Ik was nooit bij de dokter geweest. Ik moest gedroomd hebben, dat ik geen oog had dichtgedaan. Aan zulke dromen heb je weinig! Maar wat zou de bijbel nou bedoelen als ze zegt, dat ‘wie wakker ligt om wijsheid te vinden, zijn zorgen kwijtraakt?
Wie wijsheid zoekt, zoekt niet zichzelf. Ik lig wakker als ik me bedreigd voel, als ik een zwaar examen moet doen, als ik een moeilijke keuze moet maken, als ik mijn warme maaltijd slecht verteer. Maar als ik mezelf nu eens kon loslaten, mijn eigenbelang..., als ik mijn ego niet krampachtig overeind hoefde te houden..., als ik in plaats daarvan wijsheid zou zoeken, dan raakte ik mijn zorgen kwijt. Ik weet niet of dit zo eenvoudig is om te dóen, maar ik geloof wel dat ik de bijbel begrijp! Niet erover denken of je wel in slaap zult vallen, maar blij zijn dat je leeft! Dat is niet geleerd en niet slim. Het is wijs!

JOODSE BUILOFT
Jezus maakte duidelijk wat hij wijs vindt. Hij roept het beeld op van een bruiloft. Een joodse bruiloft. Het huwelijkscontract was al getekend, het jawoord al gegeven, maar de bruidegom kreeg eerst nog enkele jaren tijd om een woning gereed te maken. Soms kende deze verloofden elkaar nauwelijks of niet. In dat geval kwam het spannend moment waarop de bruidegom tijdens de bruiloft het tipje van haar sluier mocht optillen en haar in de ogen keek. De bruidegom was, als koning gekleed, met zijn vrienden naar de woning van de bruid onderweg. Zijn vrienden bliezen op de hoorn en de vriendinnen van de bruid liepen, op het horen van de sjofars, dansend met fakkels, de bruidegom tegemoet. Het wachten kon lang duren. Vermoeidheid kon toeslaan. Het gevaar bestond dat je het feest miste, bijvoorbeeld als je er op het laatste moment pas achter kwam dat je nog olie moest gaan kopen. Dan kwam je voor een gesloten deur te staan. 

VOORBEREID OP HET ONVERWACHTE
Jezus houdt een beeldend pleidooi om wijs te zijn, dat wil zeggen: voorbereid te zijn op het moment waarop het geheim van God je leven binnenkomt. 
Jezus stelt dus de vijf meisjes, die te beroerd waren om met hun vriendinnen olie te delen, ons niet tot voorbeeld, niet hun gierigheid, niet hun egoïsme. Jezus zegt alleen dat God onverwacht je leven binnenkomt en dat je hem mist als je daar niet op voorbereid bent. Wijsheid is dus het vermogen open te staan voor het onverwachte. 
Ik kan uren vertellen over de prachtige verhalen van oplichters die mij in de loop der jaren aan de deur geld wisten af te troggelen. Door scha en schande was ik wijs geworden. Dat had geleid tot terughoudend gedrag. Ik gaf geen geld meer, maar een zak levensmiddelen. ‘Hebt u ook een tent?, vroeg een jongeman. In het Imstenraderbos had de politie zijn tentje meegenomen. Was het waar? Kon ik hem geloven? De Vincentiusvereniging kon voor een tent zorgen. Ze zoudenhem bezorgen. Over een half uur. Tegen mijn gewoonte liet ik hem binnen, zette koffie, en raakte met hem in gesprek. Hij begon te vertellen over hoe hij weggelopen was toen hij zeventien was en over de woedeaanvallen van zijn vader. Hij werkte nu in Nice bij de Emmaus-beweging. Klopte zijn verhaal? Wat was wijsheid? Ik besloot hem een kans te geven. Ook zwervers hebben een ziel! Met de kerst had hij zich eenzaam gevoel. Op facebook plotseling zijn familie gezien. Heimwee had hem naar hier gedreven, maar niemand wilde iets van hem weten! Donderdag kreeg hij geld; dan zou hij terugreizen. ‘Dus met de flixbus  naar Zuid Frankrijk was je geholpen?’ Via internet boekten we een kaartje en de man nam gelukkig afscheid. Was het wijs wat we deden? Na een maand kwam er een mailtje. De jongen stuurde, stralend met een koksmuts en tientallen toetjes op de achtegrond, een selfie. Iedereen gelukkig. 

BRUIDSMEISJE
Lieve kinderen. Laura zou bruidsmeisje zijn op de bruiloft van tante Miets. Het feest zou om half elf beginnen in de kerk van Voerendaal. Laura had een half uur voor de spiegel gezeten. Mamma had iets in d’r haar gespoten. Ze kreeg een witte jurk aan met een kanten kraagje en witte handschoenen. ‘Kom gauw!’, riep pappa naar boven. Maar toen moest Laura plotseling naar de wc. Daarna kreeg ze het haar opnieuw geborsteld. Pappa werd ongeduldig en Laura zenuwachtig. ‘Kom nu!’ Onderweg stond er bij Born een file. Pappa keek voortdurend op zijn horloge. ‘Je hebt veel te lang voor de spiegel gezeten!’, zei hij. ‘We komen tien minuten te laat.’ De droom van Laura viel in duigen. Met tranen in de ogen stond het prinsesje tenslotte bij de grote kerkdeur. Ze hoorde muziek en door de kier zag ze tante Miets. ‘Ha!’, riep tante blij. ‘Daar is mijn bruidsmeisje! Kom gauw. We hebben op je gewacht!’