2022 - 2de zondag 40dagentijd ©  Harrie Brouwers, Voerendaal






ZIN ZIEN 



WANEN

Een jonge vrouw, die leed onder waanvoorstellingen, organiseerde eens in de parochie een avond over depressies en psychosen. Ze wilde mensen bereiken die onder psychisch lijden gebukt gingen. Wellicht hadden zij er behoefte aan, om elkaar maandelijks te ontmoeten. We gingen dit peilen met een voorlichtingsavond over neerslachtigheid en waanvoorstellingen. 
Johan, een ontwikkelingspsycholoog uit Kunrade, hield daar een mooi verhaal over. De belangstelling was groot. Iedereen kent uit eigen ervaring, of uit de direct familiekring, mensen die dit kruis dragen. Iedereen heeft wel eens de onzekerheid gevoeld niet te weten hoe je hen kunt bemoedigen of troosten. Het helpt niet als je tegen een depressief iemand zegt: ‘Kop op, morgen schijnt de zon!’ Tegen iemand die denkt dat de buurvrouw hem via de waterleiding vergiftigt, zeg je niet: ‘Doe niet zo gek!’ 
Na de pauze stelde iemand deze slimme vraag: ‘Wat is het verschil tussen een waan en een visioen?’
Dat is een interessante kwestie. Moderne mensen hebben in hun wereldbeeld eigenlijk alleen maar plek voor wanen. Je kunt leven in de waan, dat de verkiezingen die je hebt verloren, vervalst zijn. Of in de waan, dat het coronavirus is bedacht door de farmaceutische industrie. Overigens is het ook nog eens zo, dat soms achteraf blijkt, dat de waan alsnog een waardevolle waarschuwing bevatte! Kleinere wanen hebben we allemaal wel eens. Op nummer 23 is een juffrouw komen wonen die me niet groette. Heeft ze iets tegen me? De volgende dag in de Super kijkt ze de andere kant op. Nu weet ik het zeker: ze is verwaand! Een waan is geboren.

DROMEN
Het antwoord van Johan was niet: ‘visioenen zijn godsdienstige wanen’. Nee, hij zei: ‘Dat moet je aan de pastoor vragen. Ik heb uitgelegd hoe wanen ontstaan. Hij weet wat een visioen is!’ Of iets een waan of een visioen is, hangt af van hoe je ernaar kijkt.
In het evangelie van Lucas reist Jezus van Galilea naar Jeruzalem. Vlak voor hun vertrek vertelt hij de leerlingen, dat Jeruzalem zijn dood kan betekenen. Dan gaat hij bidden op een berg. Hij neemt drie leerlingen mee, Petrus, Jakobus en Johannes. Die vallen in slaap en hebben de droom van hun leven. 
De gebeurtenis wordt ingeleid met de mededeling ‘op de achtste dag.’ De achtste dag na wat? Als je dat niet erbij zegt, kun je evengoed zeggen op de twee dag, of op zekere dag. Acht betekent misschien zoveel als: op maandagochtend. Bij de start van de werkweek. God schiep de wereld in 7 dagen; nu moeten wíj de handen uit de mouwen steken...
Als Jezus tenslotte in Jeruzalem is aangekomen, worden ze echt met de dood geconfronteerd. Rumoer van opstand en wapengekletter zijn te horen op het bevrijdingsfeest Pasen. Jezus ligt in de vuurlinie. De verkondiging van Gods Koninkrijk wordt door zijn tegenstanders gebruikt om hem in diskrediet te brengen. De Romeinen houden niet van mensen die zich tot koning uitroepen.

VISOENEN
Hier in Jeruzalem gaat Jezus opnieuw bidden. Weer neemt hij Petrus, Jacobus en Johannes met zich mee. Weer zijn ze de ‘n berg, de Olijfberg. Ook nu vallen de leerlingen in slaap. Krijgt hier de droom een plaats die ze bij de aanvang van de reis hadden? Of zouden ze die hier mòeten zien? De vervolgde, gegeselde en gekruisigde mens onthult zijn ware aard. Even hebben ze dit slachtoffer van haat en geweld gezien als beeld van de Eeuwige. 
Vandaag moet ik me dus afvragen: kan ik in een ongelukkig mens, in een ernstig zieke, in een uitgemergeld kind, in een vernederde gevangene, zien wat zij eigenlijk zijn: kinderen van de Allerhoogste?
De psycholoog legde het goed uit: de waan is een poging om verwarde waarnemingen een logisch verband te geven. Ze geeft een vertekende kijk op de wereld. Een visioen echter is een blik in de diepte, een vermoeden van het geheim achter de werkelijkheid. Het is geen waarneming maar een mystieke ervaring. Ze onthult niet een feit maar de zin van ‘n gebeurtenis.
Wie naar Israël gaat, bezoekt ook de berg Tabor. Daar staat een kerk toegewijd aan dit visioen. Hier is men de plek gaan heiligen waar de drie leerlingen Jezus in zijn ultieme gedaante hadden ervaren, de plek waar Petrus drie tenten wilde bouwen. Maar geen enkele evangelist noemt een plaatsnaam. Ze hebben geen aardse plek op het oog. Het gaat immers niet om een gewone waarneming. Op mij maakte overigens niet de basiliek de grootste indruk. Dat deed wel het bordje op de parkeerplaats. ‘Verboden te kamperen.’ Ik dacht nog: dat is voor Petrus bedoeld!
Het visioen op de Tabor is de ‘waan’ dat een mens nooit enkel een zieke is, een misdadiger of een slachtoffer, maar altijd ook Gods kind. Voor mij is dit echter geen waan, want ik geloof dat het echt zo is!

DANSEN IN DE ZON
Lieve kinderen. Op de dansles had Gemma over een balk gebalanceerd. Ze had later geprobeerd om dat op het hek van de speelplaats te doen. Toen was ze gevallen en nu lag ze in het ziekenhuis. Haar been kwam in het gips en ze moest een nacht in het ziekenhuis blijven. Ze had overal jeuk en pijn. Mamma zat op een stoel te puzzelen en Gemma lag te mopperen. Toen kwam Gregor binnen. Gregor was de enige jongen in de dansgroep. ‘Hoi-hoi’, riep hij en gaf Gemma een doos chocolaatjes. ‘Je moet gauw beter worden’, zei hij. ‘In september gaan we met de hele club naar Hasselt. Daar is een groot dansfeest met groepen uit de hele wereld. En jou kunnen we niet missen. Je moet twee keer princes zijn.’ Gemma zag het weer helemaal zitten. In gedachte danste ze in de zon. Ze lachte. Een droom kan je helpen, als je ooit in het ziekenhuis terecht komt!