Afdrukken | Hits: 399
2022 - Kerstmis © Harrie Brouwers, Voerendaal



DE STALDEUR STAAT OPEN



WELKOM
‘In het huis van mijn vader is ruimte voor velen’, Jezus zegt het in het Johannesevangelie. Hij is dan in Jeruzalem en zijn leven loopt ten eind. 
Dit woord past evenzeer bij het kind van Bethlehem. Het is al eeuwen in het collectieve geheugen is geprent als een kind in een kribje dat met gespreide armpjes de wereld een welkom toeroept. Kom maar binnen, de stal staat open! Kom maar binnen in deze kerk van de h. Laurentius, hier is plaats voor velen, voor velerlei mensen, gelovigen en ongelovigen, voor mensen met verdriet, met trouwplannen, voor verliefde pubers en leerlingen die treuren omdat ze het gevoel hebben niet geliefd te zijn, voor verslaafden en gesettelden, voor vluchtelingen uit Syrië en Oekraïne. In het huis van mijn vader is ruimte voor velen, voor Kunrade en Voerendaal, voor ieder van u. Hier zijn we Gods gemeenschap. Hier wordt God mens.

DATUM
Keizer Constantijn had het christendom tot staatsgodsdienst gemaakt. Daarmee kwam een einde aan de vervolgingen. Enkele jaren later vierde hij de geboorte van Jezus op 25 december. Dat werd door de hele kerk overgenomen. De boodschap aan Maria – het begin van haar zwangerschap –, werd toen al in de lente gevierd. Men had die datum uit een apocrief evangelie gehaald, uit een niet officieel erkend verhaal dus. Engel Gabriël brengt daar het blije nieuws aan Maria in het begin van het nieuwe jaar, op 23 maart. Om een bestaande heidens feest niet in de weg te zitten, koos Constantijn voor ‘n paar dagen later. 
Van Jezus’ geboorte kennen we dus niet de datum die met de kalender klopt. Geboortes werden niet geregistreerd. Maar iedereen vond het wel een heel mooi schema dat ontstaan was. Maria wordt zwanger in de lente; de komst van het licht valt dan midden in de winter. Uit het evangelie van Lukas wist men bovendien dat Jan de Doper zes maanden eerder was geboren. In het midden van de zomer dus, en dan was hij op verwekt in de herfstnacht. Het rad van de tijd werd zodoende mooi gesloten. 
In de wereld van de Kelten en de Germanen kreeg de kerstnacht er een lading magie bij. Het rad waarlangs de zon om de aarde cirkelt ging kantelen. De zon ging vanaf die dag weer hoger aan de hemel staan. Het was verboden om in die nacht raderen te laten draaien, en dus ook werd er geen oorlog gevoerd. In de kerstnacht raakte de eeuwigheid even de tijd, de hemel straalde even over de aarde. Overal gebeurden wonderen.

GEHEIM
Zo werd kerstmis meer dan een datum. Het werd het feest van de heiligheid van ons bestaan. God keert zich naar zijn schepping. In de wereld is iets te proeven van de vrede van de Eeuwige. Kerstmis is de geboorte van de liefde en legt zo de zin van ons bestaan bloot. De precieze datum doet er niet toe!
Ik was eens bij de begrafenis van Maarten, enkele dagen voor kerstmis. Hij leefde in een huisje in het bos, op het terrein van een grote kliniek voor mensen met een geestelijke handicap. Een hartstilstand had hem uit het leven gerukt.  Bij zijn uitvaart vroeg de voorganger wie er nog wat wilde zeggen. Daarop kwam een jongeman moeizaam overeind. Voetje voor voetje schuifelde hij naar voren. Zijn ogen waren rood van de tranen en uit de half openstaande mond lekte speeksel. Hij ging eens goed voor de microfoon staan, hetgeen de voorganger de opmerking ontlokte: ‘Niet te lang maken, Alex.’ ‘Nee!’, zei Alex. Hij keek ons aan met een gezicht als een open wond. ‘Jullie hoeven je geen zorgen te maken over Maarten’, kwam eruit. ‘We hebben al kerstmis gevierd. We voelden het aankomen.’ Dat was voor iedereen nieuw, maar misschien leefden Maarten en zijn lotgenoten veel dichter bij de dood dan wij konden bevroeden. Alex ging verder: ‘Daarom heb ik met Maarten vorige week donderdag al Kerstmis gevierd, dus dat hebben we gehad.’ Hij begon zachtjes te huilen en werd van de microfoon weggeleid. Dat moet een Kerstmis geweest zijn! In de schamele vergetelheid van een psychiatrisch centrum, twee uitgerangeerde lieden op een kamertje, met een hoofd vol doodsangst, een hart vol verlangen naar genegenheid, en een fles wijn. We konden gerust zijn. Hier was Kerstmis niets meer of minder dan de essentie van het leven: mensen die God welkom heten omdat zij elkaar bevestigen. Licht in het donker. Vleesgeworden Liefde. De datum doet er niet toe!

GODS MENSWORDING
Opnieuw hoorde ik het onlangs. Een moeder werd begraven. Ze had een lange ziektegeschiedenis achter de rug; ze had gevochten en tussendoor genoten van het leven. Toen zei de dokter: ‘Het is lang niet zeker of u Kerstmis wel haalt.’ De vrouw besloot kerstmis twee maanden naar voren te halen en nodigde haar naasten uit. De ernst van de ziekte maakte er de meest betekenisvolle kerst van voor kinderen en kleinkinderen. Gods menswording voltrekt zich elke dag. Soms kun je het voelen en horen! We kiezen er een bepaalde datum voor; dan kunnen we er samen op toosten.
Enkele weken geleden stond in de krant dat de Oekraïense orthodoxe kerk het kerstfeest enkele weken naar voren had verplaatst. Door de Europese kalender te volgen kon Kiev daarmee de afstand vergroten met de Moskouse orthodoxen die voor hen meer het symbool van oorlog dan van vrede waren geworden. 
Elke dag kan kerstmis zijn, want kerstmis is geen datum maar een geheim. Het geheim dat God geboren wordt in de liefde van mensen en dat er daardoor licht schijnt zelfs in het diepste donker. Het kindje in het stro spreidt zijn armpjes en roept vanuit deze kerk, en vanuit uw eigen huis alle mensen van de wereld een welkom toe!