KERSTMIS IN HET B--JAAR 2008
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2008

MENSWORDING

MISLUKTE KERST

Een vrouw stond vóór me in de supermarkt. Het was druk tussen kerst en nieuwjaar. Vermoeid bood ze me aan om voor te gaan.‘Foei, wat ben ik blij dat de kerstdagen voorbij zijn!’ Ik zag dat ze het meende. ‘Mijn hele kerst is één grote ramp geweest.’ Toen begon ze haar verhaal terwijl we voetje voor voetje dichter bij de kassa kwamen. De ellende was al begonnen bij het opzetten van de boom. Ze ontdekte dat die helemaal geen model had. Onderaan zaten brede takken, maar dan werd hij dun. Je kon er doorheen kijken. Tientallen paarse ballen konden het niet verhullen. Daags voor kerst had ze hem maar weggegooid. Intussen was ze bij de kapper geweest. Thuisgekomen was ze geschrokken. Veel te kort! Ze bekeek zichzelf in elke ruit maar ze kon er niet aan wennen. Eric had haar opgebeld uit Groningen. Hij had ‘goed nieuws en slecht nieuws’ te vertellen. Hij had een nieuw vriendinnetje! Het slechte nieuws was dat hij Kitty met de kerst niet alleen kon laten. ‘Wat is dan het goede nieuws?’ had ze geïrriteerd gevraagd en Eric had neergelegd. Kerstavond at ze met Sanne en haar man worstenbroodjes die ze te laat uit de diepvries had gehaald en te lang in de oven had laten staan. De zwartgeblakerde onderkant had ze huilend afgeschraapt. Aan Sannes gezicht zag ze dat het nieuwe truitje niet in de smaak viel. Die avond moest iedereen zo nodig televisie kijken. Sanne had de hele avond zitten zappen. Ze had vier moorden meegekregen en was steeds verdrietiger geworden. Enfin, haar verhaal was troosteloos. ‘Dank u, dat u me voor liet gaan’, zei ik bij de kassa.

PERFECTE VORM

Twee lessen haalde ik uit het verhaal. Als de dingen niet zo lopen als we ons hadden voorgesteld, dan wordt het moeilijk om nog iets waardevols te beleven. Jammer, dat we zo weinig openstaan voor het onverwachte. Misschien ontgaat ons daardoor God wel!
En ten tweede: velen weten niet wàt ze met de kerst eigenlijk vieren. Ze vieren kerstmis alleen maar om het te vieren en zonder inhoud worden de vormen extreem belangrijk. Een geslaagde kerst is voor de meeste mensen de perfecte vorm. Ze lijden eronder als daaraan iets ontbreekt. ‘Hoe kunnen ze in Australië nou in de zomer kerstmis vieren!’, denken we wel eens. Maar wie de inhoud viert, wie blij is omdat God de wereld van mensen binnentreedt, deert het niet als zijn spar niet de vorm van een kegel heeft, als Eric in Groningen blijft dansen, als het truitje amberkleurig is en de kalkoen wat droog.

BARMHARTIGHEID

Wat is de inhoud dan? We vieren in hartje winter dat het leven meer is dan het toevallig resultaat van blind botsende atomen. Een lange evolutie heeft een mens voortgebracht. Het is een strijd geweest van vechten en winnen, van worstelen en verliezen. Na een lange weg waren er tenslotte mensen en zij beseften dat ze ook werkelijk bestonden. Ze zagen de zon en ze zagen soortgenoten; ze aaiden de schapen en roken de hyacinten. Ze zochten en veroverden voedsel. Die evolutie zit in ons. Nog steeds willen de sterksten winnen, want zo is het heelal ontstaan.
Wie het hardst kan rennen, het snelst kan jagen, de slimste wapens maakt, wordt de anderen de baas. En de kreupelen, de gehandicapten, de treuzelaars, de middelmatigen worden onder de voet gelopen. Zo is de aarde voordat de hemel opengaat, maar dan breekt de liefde door. Compassie doet zijn intrede in de geschiedenis; onbaatzuchtigheid doet wonderen. Het geloof breekt door, dat de kreupele mag lopen en de blinde mag zien. De hongerige moet worden gevoed, de naakte gekleed, het bedreigde kindje gewiegd. Op dat moment doet God zijn intrede in de wereld. Dat is de menswording van God die we vieren.

HET VERHAAL

Hetzelfde kan ik zeggen in een verhaal. Twee zwervers, door machtige wereldleiders opgejaagd, vinden geen behoorlijk onderkomen. Ruw herdersvolk geven de zwangere vrouw onderdak. Als het kind geboren wordt klinkt er een lied uit de sterren. Liefde is heilig, het is groter dan jezelf bent, het is een geschenk uit de hemel.
Als je daar blij om bent, dan mag er best iets tegenvallen. Dan mag het zijn dat je op uitgerekend de kerst een goede vriend of ouder hebt verloren. Dan mag het zijn dat je tobt over je kind en dat de beelden van vluchtelingen op je netvlies staan... er blijft reden voor feest. In de wereld van het recht van de sterkste is het oerlicht doorgebroken: de barmhartigheid. God is mens geworden. Jezus is zijn naam. Zalig kerstfeest.

MEKKIE-9

Lieve kinderen. De zon was onder gegaan. Twee herders zaten vermoeid bij een vuurtje en keken naar de kudde. In de stal huilde een baby. ‘Kijk!’ Sam wees naar Mekkie-9. ‘Zie je wel, ze loopt mank!’ ‘Waarachtig’, zei de oude Luc, ‘je hebt gelijk. Negen loopt mank.’ Zonder iets te zeggen stapte hij door de kudde heen. Schichtig sprongen de schapen alle kanten op. Hij greep het lam beet. Mekkie-9 mekkerde luid en haar zusjes, Mekkie-7 en Mekkie-6, mekkerden mee. De herder haalde een groot mes te voorschijn. ‘Een mank schaap brengt de hele kudde in gevaar.’ Hij haalde uit om het lam in de hals te snijden.
Sam sprong op hem af. Met tranen in de ogen schreeuwde hij: ‘Niet  doen! Zie je niet hoe bang ze is?’ Hij trok aan het lam. Luc liet hem begaan. Morgen zou hij verder zien. Die nacht sliep Sam met zijn hoofd op Mekkie’s buik. Vroeg in de ochtend sloop hij met het lam naar de stal. ‘Hier’, zei Sam tegen het kindje. ‘Mag je hebben. Ze loopt een beetje mank, maar ze ligt lekker!’