2013 - 3de zondag in de 40-dagentijd © Ad Blijlevens, Heerlen

MILDHEID EN GEDULD GEVRAAGD

Als iemand te lijden heeft, heeft hij of zij dat aan zichzelf te danken, zo dachten de meeste joden in Jezus' tijd. Een stelling die Lang niet altijd opgaat en die mensen groot onrecht kan aandoen. Soms komt lijden in je leven zonder dat je er 01 maar iets aan kunt doen. Jezus verzet zich daarom heftig tegen deze instelling. Wanneer Hij met zijn leerlingen een blindgeborene tegenkomt, is de eerste vraag van de leerlingen: ‘Rabbi, wie heeft gezondigd, hijzelf of zijn ouders dat hij blind werd geboren?’ Jezus' antwoord laat niets te wensen over aan duidelijkheid: Noch hij, noch zijn ouders hebben gezondigd'.. In het evangelie van vandaag is iets dergelijks aan de hand. Pilatus heeft een aantal mensen laten afslachten, waarschijnlijk omdat ze ervan werden verdacht tot de verzetsbeweging tegen de Romeinen te behoren. Mensen die zo'n lot ondergaan, moeten wel hebben gezondigd. Jezus reageert daarop fel. Hij roept nog een ander tragisch gebeuren in herinnering. Toen er in Jeruzalem een stadspoort instortte, kwamen er achttien mensen om. Het zou toch te dol zijn om te beweren dat alleen die achttien mensen in Jeruzalem schuldig waren. Tot twee keer toe ontkent Jezus dat. En Hij zegt: 'Volstrekt niet, zeg ik u. Maar als u u niet bekeert, zult u allen op een dergelijke manier omkomen'. Ongewoon harde woorden.
In het evangelie van vandaag komt een heel belangrijk probleem ter sprake. Als mensen worden getroffen door ziekte of dood of door welk leed dan ook, komt nogal eens als eerste reactie naar boven: 'God, waarom moet mij dit overkomen? Waaraan heb ik dat verdiend?' Een reactie die ik best kan begrijpen. Lijden, ziekte en dood komen heel dikwijls onverwacht en ongewenst. Toch is veel lijden verklaarbaar. Wij kunnen bijvoorbeeld door een verslaving onszelf leed berokkenen. Maar er is ook veel lijden dat wij mensen elkaar aandoen. Je kunt bijvoorbeeld een maagzweer krijgen van gespannen situaties in je werk. Ik kan het wel 'ns begrijpen dat iemand-tegen een ander zegt: 'Ik word van jou doodziek'. Toch is er ook eindeloos veel ellende en ontelbaar veel lijden dat ons 'zomaar' overkomt. Hoe kun/moet je daarmee omgaan? Hoe reageert Jezus van Nazaret daarop? Hij zegt dat wij bij lijdende mensen, bij mensen die het moeilijk hebben, allerminst mogen vergeten vragen te stellen aan onszelf.

Dat verhaal in het evangelie over die onvruchtbare vijgenboom vind ik schitterend. Die boom staat in een wijngaard. Hij heeft al drie jaar geen vrucht gedragen. De houding van de eigenaar van die wijngaard is daarom heel belangrijk. Die man is teleurgesteld. Hij wil dat de boom zo vlug mogelijk wordt omgehakt. Want dit is grondverspilling.
Ik ben in dit verhaal vooral getroffen door de man die de onmiddellijke zorg heeft voor de wijngaard. Hij piekert er niet over om de boom zonder meer om te hakken. Hij pleit bij zijn heer om een jaar uitstel. In dat jaar wil hij nog eens extra aandacht aan die vijgenboom besteden. Hij zal hem nog eens goed bemesten en de grond erom heen nog eens omspitten. Hij trekt het een beetje op zijn fatsoen. Wellicht
heeft hij in de afgelopen periode te weinig aandacht aan de boom besteed. Als de boom over een jaar nog geen vrucht draagt, dan kunt u hem omhakken, zegt hij tegen zijn heer. Tussen haakjes: hij zegt niet: dan zal ik hem omhakken.
Een ontwapenende levenshouding. De mildheid en de wijsheid die uit zijn woorden spreken, getuigen van zelfkennis. De man wenst niet meteen de schuldige aan te wijzen. Hij zegt niet: Die boom deugt niet; daar zit geen groeikracht in; dat heb ik eigenlijk al van begin af aan gezien. Nee, hij stelt vragen aan zichzelf. Die komen hierop neer: Misschien komt het (ook) wel door mij dat die boom niet tot bloei komt. - Schuldigen aanwijzen doen wij maar al te gauw. Bijvoorbeeld bij het vastlopen van een relatie, bij gewelddadigheden of bij iemand die in een groepering niet goed functioneert. Het is de gemakkelijkste weg om een schuldige aan te wijzen. Dat schept duidelijkheid. Dat denk je althans. Want vaak is het niet zo duidelijk die de werkelijk schuldige is.
De gevolgtrekking is dus wel duidelijk: mildheid en geduld gevraagd.