CHRISTUS KONING EN HERDER

 

 

Tijdens het voorbereiden van deze viering dacht ik aan een tekst van de beroemde Chesterton, journalist en criticus, -vader van de Father Brown-detectives. In 1909/1910 schreef hij een essay met de uitdagende titel: ‘What is wrong with the world? - Wat mankeert de wereld?’ Het boek is al lang uit de etalages verdwenen. Maar de vraag is is nog steeds actueel. In de afgelopen ruim honderd jaar gebeurden er dingen die het probleem zelfs nog veel scherper deden worden.

We kunnen die vraag van Chesterton o.a. op twee manieren benaderen. We kunnen bestuderen wat er in onze wereld allemaal misloopt. Je stoot dan op allerlei problemen die ons maar al te bekend zijn. Terecht is en wordt veel energie gestoken in het inventariseren van de kwalen, het opsporen van de oorzaken en het zoeken naar oplossingen.
Ik denk dat de vraag van Chesterton telkens op een dieper niveau terugkomt: Is er niet fundamentéél iets mis met onze wereld; wat mankeert haar uiteindelijk? Ik bedenk dan dit: een houding die koste wat kost het ‘ik’ centraal stelt en de andere mensen en de Ander miskent, wordt in de bijbel ‘zonde’ genoemd; en van de zonde zegt de bijbel dat zij, evenals de dood, ‘heerst’ (vgl. Rom 5,21; 7,7-20). Dat is dan het tweede antwoord op de vraag van Chesterton: er zijn er hier op aarde twee die heer en koning zijn, en die twee zijn met elkaar verbonden. Mens en wereld zijn in hun macht. Door hen wordt het leven in onze wereld in menig opzicht opgejaagd, gekweld,    leeggezogen.

Gaan we nu terug naar de lezingen die we zojuist hoorden.
In de eerste lezing zegt God plechtig dat Hij naar zijn mensen zal omzien. Hij zal het voor hen opnemen, vooral voor het verdwaalde schaap, het weggetrapte, het zieke, het gewonde. Zo is Hij herder. In die belofte is Jezus van Nazaret gaan staan. Hij ziet zichzelf als de Herder die gezonden is om het verlorene te zoeken, het gevangene te bevrijden, het zieke te genezen. In het evangelie van vandaag, het feest van Christus Koning, worden drie manieren geschilderd waarin Jezus, Koning en Herder, begaan is en blijft met ons mensen, onze kwalen, heel de wereld.

De eerste manier is die van de aanwezigheid. Hij, de Herder en de Heer, neemt de knechtsgestalte aan, de gestalte ook van de lijdende, de verdrukte, de mens in nood. Hij ‘die weet wat lijden is, en die de dood heeft gezien’, zoals we in een Eucharistiegebed belijden, gaat aan hun kant staan. Hij vereenzelvigt zich met hen, is aanwezig in hun leed en pijn. Hij die één van ons werd, is ieder van ons, vooral van de kansarmen.

 

De tweede manier is de inzet die - bewust of onbewust - vanuit christelijke inspiratie de zijde kiest van mensen in nood. Hij klaagt aan wat de mens kleinhoudt en verdrukt. Hij komt op voor gerechtigheid. Hij werkt mee aan bevrijding uit politiek en maatschappelijk geweld. Hij zoekt de vereenzaamde mensen op. Hij beurt ontmoedigden op. Hij deelt; soms luisterend en woordeloos, de nood van anderen. - Jezus, de Christus, is niet alleen in lijdende mensen, maar ook in hen die het lijden proberen te helen. Zo vervult Hij wat in de eerste lezing van vandaag door de profeet Ezechiël werd aangekondigd: Hij vecht in mensen die zich inzetten tegen die twee oude machten: tegen de zonde en haar gevolgen, tegen de dood en zijn voorlopers In wat daarin tot stand komt aan vrijheid en liefde, kondigt zich al iets aan van Gods koninkrijk, een nieuwe wereld en een tijd van gerechtigheid.

 

De derde manier sluit zich bij dit alles aan: de gestalte van hoop en verwachting. Ook daarin is Jezus Messias aanwezig als koning en herder: als degene die deze hoop en verwachting draagt en inspireert, degene die eenmaal alles zal voltooien wat Hij is begonnen. Eens zal Hij recht spreken en recht doen: aan het licht brengen wat krom is én dat wat neerligt, rechtop, overeind, op zijn voeten plaatsen. Dan hoeven wij niet meer te vragen: Wat mankeert de wereld? Dan is Gods koninkrijk er helemaal en voorgoed.