2015 - 5de zondag in de 40-dagentijd © Ad Blijlevens, Heerlen

 

 

 

 

ALS DE GRAANKORREL...

 

 

 

Een kerngedachte van Jezus' verkondiging horen wij vandaag in dit beeld: ‘als een graankorrel niet in de akkergrond sterft, blijft hij onvruchtbaar. Maar hij moet sterven; alleen dan brengt hij rijke vruchten voort.’ Wat is het leven toch een vreemd geheim. Het ontluikt uit het sterven van het zaad. In de winter zijn de velden uitgestrekte lege vlakten. Maar in de stille, bijna doodse grond bevinden zich ontelbare graankorrels die aan het afsterven zijn. De akkers liggen er kaal bij. Het is het uur waarin het graan sterf. Geheimzinnig ontspringen er nieuwe krachten. Het zaad ontkiemt. De naakte aarde gaat open in miljarden poriën. Even zoveel jonge, nieuwe planten en sprieten barsten uit. De psalmist zingt: ‘Heerlijk groent het gras van de steppe ... en de dalen dragen het graan. Waar de vreugderoep is tot elkaar en het zingen.’ (Ps 65, 13) Een wonderlijk proces sterven om te leven.

 

Dat is ook Jezus' weg geweest. Die weg bereikte zijn dramatisch diepte- en verrassend hoogtepunt toen Jezus’ uur was gekomen, het uur van sterven aan een kruis, dat volgens Johannes tegelijk het uur is van de verheerlijking waarop Jezus reddend allen naar zich toe trekt. Het evangelie zegt ons: Wil je Jezus volgen, dan is dat je weg: je leven afgeven om het vruchtbaar te doen zijn. Als je leven je lief is, geef het dan weg. Hoe kunnen wij dit verstaan?

 

Een nu oudere man verpleegde twintig jaar zijn zieke vrouw. Ongeneeslijk ging het proces bij haar zijn gang. Ze raakte geleidelijk helemaal gehandicapt, en in de laatste fase ook dement. Zolang het kon, verzorgde de man haar thuis. Daarna moest ze worden opgenomen in een verpleeghuis. Twee en een half jaar reed de man elke dag op zijn brommer een kilometer of acht op en neer naar dat huis, om zijn vrouw te bezoeken en haar een beetje te helpen verzorgen. Intussen is zij overleden. Maar iedere week gaat hij twee keer naar datzelfde verpleeghuis om andere patiënten te bezoeken en om, zo nodig, een helpende hand toe te steken. Die man zei in een gesprek: ‘De jaren samen met mijn zieke vrouw zijn voor mij zo rijk geworden dat ik die rijkdom een beetje wil delen met andere zieken.’ Zo werd een ‘gewone mens’ die zijn leven gaf, een vruchtbaar iemand die veel moest inleveren, maar nieuw leven kreeg en gaf.

 

Maar ook het tegenovergestelde is mogelijk. De graankorrel die zich niet in de akkergrond laat vallen, zó bezorgd voor eigen leven, dat hij het krampachtig blijft vasthouden. Er zijn immers mensen - en ik sluit mezelf daarbij niet uit - die te krampachtig met hun eigen leven omgaan, almaar bang het te verliezen. Ze zijn bang dat anderen van hen profiteren, bang dat hun zekerheden uit handen worden genomen. Ze klampen zich zo vast aan hun eigen leven dat zij zich isoleren. Zo levert hun leven niets op en verschrompelt zelfs.

 

Er zijn dus mensen die zich als een graankorrel willen prijsgeven., en mensen die zich per se willen handhaven. Of leven niet beide houdingen in ons? Je kunt leven met open handen, ontvangend en delend, of met dichtgeknepen vuisten, krampachtig vasthoudend wat je hebt. Alleen uit open handen  kun je goedheid zaaien, en alleen met open handen kunnen wij Gods handlangers zijn. Jezus getuigt van de weg die Hij ging en die Hij als te volgen aangeeft: ‘als een graankorrel niet in de akkergrond sterft, blijft hij onvruchtbaar. Maar hij moet sterven; alleen dan brengt hij rijke vruchten voort.’

In dit licht mogen wij ook verstaan wat wij hoorden in de lezing uit de profeet Jerermia: God is uit op ons hart, op de diepste kern van onze persoon, op de bron van onze energie. Dit ‘hart’ is niet iets sentimenteels, maar de kracht om lief te hebben, waardoor wij naar anderen worden gedreven. Je leven inzetten uit liefde, zoals Jezus het heeft voorgedaan en in zijn kracht, dat is de kern waar het om gaat: ‘als de graankorrel niet in de akkergrond sterft, blijft hij onvruchtbaar: Maar hij moet sterven; alleen dan brengt hij rijpe vrucht voort.’