2016 - 5de zondag 40-dagentijd © Harrie Brouwers, Voerendaal

KIJKEN ALS EEN MOEDER

MAKKELIJK PRATEN
Zomaar in een gesprek viel een opmerking die ik nooit heb vergeten. Ze ging over de oorlog. De bevrijding naderde. Er hing een overmoedige stemming in het dorp. Na jaren van onderdrukking dropen Duitse soldaten in slordige formaties af richting Aken. Een vrouw zag een jongen langs haar woning strompelen en bood hem wat te drinken aan. Ze had geen Duitse sympathieën maar ze was een moeder die een kind zag.‘Ergens zitten wanhopige ouders te vrezen of hun kind nog leeft’, zei ze.
Je kunt op verschillende manieren naar de wereld kijken en naar de mensen die er voetballen, winkelen, vluchten en kwaad doen.
We waren eens het verhaal aan het lezen van de gestenigde vrouw. Het is een mooi verhaal. Iedereen was er van onder de indruk. De houding van Jezus tegenover de overspelige is zo heel anders dan die van de pastoor uit onze jeugd. Tolerantie tegenover een vrouw die in de steek was gelaten, moest je vroeger ver zoeken. Haar kinderen werden gestigmatiseerd en droegen het onvermogen van hun ouders als een zware last door het leven. Toen zei een man in het gezelschap plotseling: ‘Nou ja, Jezus had makkelijk praten..., die was niet getrouwd!’ Daar hadden de anderen niet zo snel van terug.

JEZUS GEHUWD?
Het beeld van de ongehuwde Jezus ligt tamelijk diep in onze verbeelding verankerd. Er zijn tijden geweest dat seksualiteit als het werkterrein van de duivel werd gezien. Het was toegestaan, mits het de voortplanting diende. Seksuele driften waren zeker niet goddelijk en men wilde ze zich bij de Godmens Jezus liever niet voorstellen. In de bijbel staat nergens dat Jezus niet getrouwd was, maar er staat ook nergens dat hij dat wel was. Joodse mannen waren doorgaans gehuwd. In zijn brief aan de Korintiërs merkt Paulus op, dat de leerlingen en de broers van Jezus hun vrouwen meenamen op hun reizen. Tegelijk is het zo, dat er in die tijd mannen en vrouwen waren die bewust ongehuwd bleven vanwege hun religieuze idealen. Er is slechts één evangelie uit de tweede eeuw, dat van Filippus, waarin Maria van Magdala de metgezellin van Jezus heet. Het geschrift is geen officieel bijbelboek. Pas in de moderne tijd wordt er meer gespeculeerd over het gehuwd-zijn van Jezus.
Tegenwoordig zijn ze goeddeels verdwenen: de angsten rond seksualiteit, de schuldgevoelens daaromtrent en de machteloosheid tegenover geslachtsziektes. Men kan zich de Godmens wel voorstellen als iemand die graag lekker eet, die kan genieten van gezelligheid en die ook sex niet afwijst. Dat gezegd hebbend, houd ik het ik het er toch op dat Jezus niet gehuwd was. De evangelies vermelden geregeld zijn verwanten, moeder, vader, broers. Waarom niet zijn echtgenote als die er was geweest?
Als Jezus ongehuwd was, kan hem dat inderdaad geholpen hebben om minder wraakzuchtig te zijn tegenover mensen die overspel pleegden. Veel mannen kenden geen genade, omdat overspel door anderen hun eigen relatie bedreigde. Jezus’ oordeel is milder, vrijer. Hij is erop uit de vrouw een nieuwe kans te gunnen.

DRIE VERHALEN
Interessant is, dat de man in de bijbelgroep zich, luisterend naar het verhaal, spontaan verplaatste in de rol van Jezus. Dat is het mooie van verhalen. Wie zich met Jezus identificeert staat voor de vraag: hoe mild kan ik zijn? Hoezeer ben ik in staat een ander te vergeven? Hoe kan ik me bevrijden van bitterheid die mijn eigen toekomst in de weg staat.
Je kunt ook denken: stel dat ik in de schoenen van die vrouw stond. Stel dat ik een zware schuld droeg, dat ik een ander zwaar beschadigd had. Durf ik dan te rekenen op een bevrijdend woord? Durf ik te knielen en vergeving te vragen?
En de spannendste vraag misschien: hoe vaak sta ik bij de tierende menigte die met gebalde vuisten leuzen roept en een zondebok aanwijst?
Eigenlijk hebben we vandaag dus drie verhalen gehoord!
Interessant is dat geleerden het verhaal van de overspelige nooit hebben teruggevonden in handschriften van vóór de vijfde eeuw. Het ontbreekt in de oudste bijbels. Later komt het bij Johannes voor, maar op verschillende plekken en een enkele keer bij Lukas. Wel zijn er oudere geschriften waaruit blijkt dat het verhaal bekend was. Maar het stond niet in de lijst van officiële boeken. Is het mogelijk dat men het verhaal te pikant vond? Dat men de ruimhartige houding tegenover de overspelige als te gedurfd ervoer? Laten ook wij er aanstoot aan nemen. Laat het ons schokken en vervolgens uitdagen en inspireren.
Je kunt nooit genoeg vergeven!


SORRY
Lieve kinderen. ‘Zo’, zei de juffrouw streng. ‘Nu geef je Milou een hand en dan zeg je netjes Sorry.’ Jessica knikte. Ze keek naar de grond. ‘Dat wil ik wel zeggen’, mompelde ze zacht. ‘Maar het spijt me niet heus.’ ‘O’, zei de juf op hoge toon. ‘Jij slaat Jessica een paar blauwe plekken, en dat spijt je niet?’ ‘Maar Jessica had Bluffie geschopt!’ Bluffie was haar lieve hondje. De juf keek Jessica aan met opgetrokken wenkbrauwen. ‘Bluffie wilde mij bijten!’, verdedigde Jessica zich. ‘Bluffie kan niet bijten!’, riep Milou. ‘Nou zeg maar tegen Jessica dat het je spijt.’ ‘Het spijt me’, kwam er vreugdeloos uit. ‘En jij zegt ook dat het je spijt.’ ‘Het spijt me’, fluisterde Jessica. En toen gebeurde het. Bluffie sprong tussen beiden erbij. Jessie wilde gillen, maar Bluffie keek haar van onderen met trouwe grote ogen aan en toen likte hij haar been. Er kan pas vergeven worden als de ware schuldige zich meldt!