2016 - 18de zondag door het jaar © Harrie Brouwers, Voerendaal

GEBAKKEN LUCHT

VOORRAAD
De man die in de eerste lezing aan het mompelen was, maakte een depressieve indruk. ‘Alles is relatief.’ ‘Alles is ijl.’ ‘Alles is wind’, staat er. ‘Heèlesje Wink.’ Het lijkt heel wat;  als een windzak; maar er zit niets in. ‘Gebakken lucht’, zeggen we tegenwoordig. Druk, druk, druk, dag en nacht zwoegen. Hart en lever staan onder druk. Nachten wakker liggen. Tijdens de vakantie geen moment het contact met de zaak verliezen. Vloeken als de internetverbinding niet snel genoeg is. Het hele bestaan is kommer en kwel. En waarom? Mensen zijn driftig bezig steeds meer bezittingen om zich heen op stapelen. Dat geeft een gevoel van veiligheid. Misschien stamt het nog uit de tijd dat we verzamelaars waren, toen ons leven afhing, van wat we wisten te bemachtigen. De kelder uit mijn jeugd was er nog een herinnering aan. Daar lag genoeg om de winter door te komen. Potten met geweckte boontjes en peren. Aardappels die de kelder een zanderige geur gaven. Sterappeltjes waarvan af en toe de rotte werden uitgezocht voor de appelmoes. Tomaten die groen waren geplukt en in het donker rood lagen te worden. Een Keulse pot met snijbonen in het zout. En nog veel meer.

VERZAMELEN
De oude teksten constateren nog iets. Een mens heeft de neiging om veel meer ter verzamelen dan het nodige. Als het aanbod groot is, dan blijft hij benauwd vergaren. Ik denk dan aan twee meubels die mijn moeder onbeschadigd door de oorlog en vijf kleine kinderen heen, had bewaard. Een zilverkastje waarin een porseleinen danseresje prijkte en een gepolitoerd dressoir waarvan de bovenste la met fluweel beklede vakjes had voor het zilverwerk. Haar hele leven was ze er zuinig op geweest. Toen ze overleden was, wilde niemand het spul hebben. Iedereen had al een kast; en vond de ouderwetse spullen te groot. ‘Kostbaarheden’ belandden in de container. Geregeld brengen mensen mij prachtige kruisbeelden en rozenkransen omdat ze het zonde vinden ze aan RD4 over te laten. Niemand zit er op te wachten.

VEILIGHEID
Het is begrijpelijk dat een mens zich veilig voelt met een appeltje voor de dorst, met iets achter de hand. Maar onze geloofsverhalen zetten er wel een kanttekening bij: laat je niet gek maken, anders zul je nooit genoeg hebben. Je zult almaar grotere voorraadschuren bouwen; steeds meer op de spaarrekening zetten voor ‘je weet maar nooit’. Totdat een belastingadviseur zegt: ‘waarom zou je tijdens je leven niet wat schenken aan je kinderen?’
Elk jaar heb ik rond deze tijd bezoek van jonge mensen uit Voerendaal die zich in het najaar laten vormen. Ze hebben dan net de overgang naar de tweede klas van het voortgezet onderwijs gemaakt. Ik bespreek met hen enkele verhalen uit het evangelie. Daarbij is ook het verhaal waar Jezus bezorgde mensen erop wijst, om toch eens een voorbeeld aan de vogels en de bloemen te nemen. Ik vraag de jongeren of ze denken dat ze gelukkig zullen zijn als ze de postcodeloterij hebben gewonnen. Het valt me op dat de meesten zich wel realiseren dat dit weliswaar mogelijk is, maar zeker niet vanzelfsprekend. Ik verkondig dan de stelling: als je gelukkig kunt zijn met één euro, als je daar echt van genieten kunt, dan zul je van een miljoen euro ook een miljoen keer gelukkig kunnen zijn..., als je een ijsje koopt bijvoorbeeld, als je een huis betrekt, als je een bedelaar blij maakt met een driesterrendiner. Maar als je met één euro niet gelukkig bent. Als je je daar niet eens voor bukt, als je reageert met: ‘wat kan ik daar nu mee’, dan zul je van een miljoen euro’s een miljoen keer gefrustreerd zijn. Dit verhaal scoorde veel instemming de afgelopen weken.

WIND
Het evangelie is een uitnodiging om toch vooral te genieten van de kleine en mooie dingen in het leven. Van een vogel die je vroeg in de ochtend wakker aan het fluiten is. Van twee jongens die een balletje trappen op straat. Van wat je voor een vluchteling kunt betekenen met een eenvoudig gebaar en met een bewijs van respect. Van dat je ‘s morgens kunt opstaan in een vrij land waarin je mag zeggen wat je wilt. Van verse kersen en een mooi lied. Van de verhalen van je kinderen als ze thuiskomen van vakantie. Over de drukte op de autobaan en dat ze nu veilig thuis gekomen zijn. Over het spannende eten aan het strand en dat ze nu genieten van oma’s gehaktballen.
Dat is het boek prediker. Laat je niet teleurstellen door alles wat imponerend is, want tenslotte is alles ijl; alles is wind. Geniet dus van de wind, proef de kleine dingen, leef dit ogenblik want dat is Gods geschenk uit de eeuwigheid.

VRIENDJES
Lieve kinderen. Mamma haalde Polle van school af. Hij lag nog in een hoek van de klas op de grond met een stuk of tien autootjes. ‘Zo Polle, ben je fijn alleen aan het spelen?’ Polle keek niet enthousiast. ‘Niemand wil met me spelen’, kwam er pruilerig uit. Daar liet mamma geen gras over groeien en ze stapte met Polle naar de juffrouw toe. ‘Polle zegt’, viel ze met de deur in huis, ‘dat niemand met hem wil spelen!’ De juffrouw aaide Polle over het hoofd. ‘Het is erg moeilijk voor hem om speelgoed met anderen te delen’, zei ze. ‘Als er een jongetje mee wil spelen dan legt Polle beslag op elk autootje dat de andere jongen in zijn hand neemt. Niemand speelt graag met hem omdat hij alles zelf wil houden.’ Daar was mamma gauw mee klaar. ‘Oké Polle, je hebt het gehoord. Je kunt zelf kiezen, of veel autootjes, of veel vriendjes!’