2016 - 23ste zondag door het jaar © Harrie Brouwers, Voerendaal

WAT GAAT HET ME KOSTEN?

DIAGNOSE
Als de dokter je vertelt dat je kanker hebt, dan wordt je hele leven overhoop gehaald. De toekomst is geen uitnodiging meer. Je verliest het vertrouwen in je eigen lijf. Eigenlijk had je altijd al geweten dat het leven eindig is, dat je een voorbijganger bent, maar zolang dat einde achter de horizon lag, kon je er de dreiging wel van verdringen. Tegelijk voel je dieper dan ooit hoe lief het leven je is. Hoe dierbaar je familieleden je zijn en je vrienden. Hoe ontroerend de bomen en het geluid van de regen. Tegelijk is het moeilijk geworden om daar voluit van te genieten, omdat de schaduw-van-voorbij op je dagen ligt.

LOSLATEN
Een tijdje geleden vertelde iemand over haar ervaringen. De ziekte had ongeveer zes jaar geleden de kop op gestoken. Van aard was ze een optimistische vrouw. Ze was strijdlustig het gevecht aangegaan. Dapper had ze de kuren doorstaan. Ze was blijven bridgen. Trouw was ze enkele keren per jaar naar Maastricht gegaan om een kaars bij de Sterre der Zee op te steken en pilsje te drinken op een terras. Haar hele omgeving was er verbaasd over, hoe ze zich staande hield en nog van alles genieten kon. Ze had nog geen traan gelaten. Toen kwam er een aanbod uit het Toon Hermanshuis. Ze kon een weekje mee naar Frankrijk. Daar was een speciaal programma in een goddelijke omgeving met lotgenoten. Het was een unieke ervaring geworden. Iemand van de leiding was naar haar toegekomen. Ze werd uitgenodigd een kunstwerkje te vervaardigen. Wat zou ze het liefst willen doen? Nu had ze vroeger wel eens geboetseerd en dat altijd weer willen opnemen, dus dat leek haar wel wat! Ze ging aan de slag. Zolang ze adem en energie overhield, had ze gewerkt, dagen achter elkaar. De voet van het beeld stelde de aarde voor; je kon er stranden en zeeën in herkennen, met hier en daar de vorm van een schelp of fossiel. Daaruit ontsprong het leven. In het midden een boom. In de stam van de boon had ze de gezichten van haar kinderen als vage reliëfs geboetseerd. Hoger in de boom waren plukken groen. Op hangende linten waren muzieknoten te herkennen. Het beeld was ruim 40 centimeter hoog geworden. Ze had er haar ziel en zaligheid in gelegd. Haar dankbaarheid om het leven, haar eerbied voor het zijn. Zeg maar: haar geloof! Ze verheugde zich erop het na te laten aan haar kleinkind. Toen kwam de voorlaatste dag van de vakantie. De gasten werden uitgenodigd om hun kunstwerk te presenteren. Ze deed het vol trots. Toen had de leider gezegd: ‘Pak je kunst met beide handen vast..., nu gooien we het samen tegen de rotsen kapot!’ Ze was zo overrompeld door de opdracht dat ze het zonder nadenken had gedaan. Dan maar onmiddellijk! Ze kwam in een onbedaarlijke huilbui terecht. Voor het eerst voelde ze iets van woede en eenzaamheid. Ze moest het leven loslaten. Ze moest haar ego prijsgeven!

DE PRIJS
Het idee voor deze activiteit - de cursusleiders zullen het niet geweten hebben, en als ze het geweten hadden, hadden ze het wellicht uit het programma geschrapt -, het idee komt uit de bijbel. Wie zijn leven wil redden moet het loslaten, die moet het kunnen verliezen. Stel je het koninkrijk van God niet te makkelijk voor. ‘Bezin je, voordat je eraan begint’, zegt Jezus. ‘Mij gaat het mijn leven kosten.’ Het stukgooien van de zelfgemaakte kunst was niet een oefening in sterven maar het wegnemen van een barrière om de resterende maanden gelukkig te zijn!
Ik hoorde laatst iemand zeggen: ‘Hebben we van het christendom niet veel te veel een verkoopbaar consumptieartikel gemaakt? Alle harde kantjes zijn eraf gevijld. De moeilijke geboden zijn verzacht. Van de strengheid van God is alleen zijn barmhartigheid over. Het is een kleurloos en smakeloos geheel geworden. Maar Jezus zei toch: het is als het bouwen van een toren. Je berekent toch eerst wat het je gaat kosten; anders begin je er helemaal niet aan.

DE KOSTEN
Ik zou hier dit op willen antwoorden. Jezus volgen ìs inderdaad niet gemakkelijk. Is het makkelijk om het tijdens een verjaardagsfeestje op te nemen voor een vluchteling? Is het makkelijk om hardop te zeggen dat wij dolblij moeten zijn dat wij ons land niet hoeven te verlaten met gevaar voor het leven van kinderen en ouderen? Is het makkelijk om ervan af te zien méér te vliegen dan het milieu aankan? Is het makkelijk om Gods schepping te eerbiedigen en alle dieren met respect te behandelen? Het gaat Jezus niet om allerlei regeltjes en onnodige wetten die mensen alleen bang en onderdanig maken, dingen waarover onze voorouders zich in de biecht zo druk om maakten. Het gaat hem werkelijk om de barmhartigheid en de gerechtigheid. Die eisen offers van ons!

BIJ BENTHE
Lieve kinderen. Ik was bij Benthe op bezoek. Dat was een feest. Benthe was drieëneenhalf jaar jong. Ze droeg graag glitterrokjes. Je moest haar even de tijd geven. Dat ze aan je kon wennen. Maar dan kon je heerlijk spelen want Benthe deed niets liever dan iemand anders zijn. Soms was ze Heidie en dan was ik Peter. Soms was ze sneeuwwitje en dan was ik de heks. Soms was ze een aapje en dan was ik pappa-aap. Ze was ook graag een poesje en dan liet ze zich aaien. Het was, alsof Benthe alles wat bestaat wel eens even wilde zijn. Alsof ze wilde voelen wat het was om juffrouw te zijn, om moeder te zijn, om koningin te zijn of een puppy. ‘Zo’, zei ik vorige week. ‘Nu was ìk Benthe!’ Daar had ze niet op gerekend. Ze keek verstoord. ‘Dat kan helemaal niet’, zei ze toen. ‘Ik was Benthe al.’ ‘Maar jij was Heidi!’ Ze schudde haar hoofd over zoveel onbegrip. Grote mensen begrijpen het niet. Kinderen zijn zichzelf als ze een ander zijn.