2017 - 1ste zondag van de 40-dagentijd

HONGER EN HONGERDOEK

HONGER

Het is een verschrikkelijk intrigerend verhaal. Vond ik als kind al. De Geest voert Jezus naar de woestijn. Daar werkt Zij met de duivel samen om Jezus te onderwerpen aan een test. Mij bekruipt steeds het gevoel dat de diepere bedoeling van het verhaal me ontglipt. Na veertig dagen vasten heeft Jezus een ontzettende honger. Na veertig dagen hongeren ga je hallucineren. In een visioen hoort Jezus: ‘Maak van deze stenen brood!’ Waarom doet Jezus het niet? Niemand verbiedt het hem. Wat let hem? Het is toch niet verkeerd om brood te eten! Dan komt de Satan al met de volgende test. ‘Spring van de tempel af en laat je dragen door de engelen!’ Waar is hij op uit? Waarom doet Jezus het niet? Hij doet er toch niemand kwaad mee? Durft hij niet te springen? Twijfelt hij eraan of hij Gods zoon is? Of wil hij dat geheim houden? Of kan ook Gods zoon de wetten van de natuur niet breken? Dan doet de Satan een laatste poging. Hij vraagt Jezus om voor hem neer te knielen. Wat de zoon van God niet kan, kan hij als duivelskind wel!

Dit geheimzinnige verhaal vertelt in elk geval wat het níet betekent om zoon van God te zijn. Het betekent niet dat Jezus een luxe leventje leidt met zoveel brood als hij wil. Het betekent ook niet dat hij kan stunten met de zwaartekracht. Hij staat niet boven het lot van mensen. Maar zoon van God zijn vereist van hem dat hij geen concessie doet aan het kwaad. Dat hij geen knieval maakt voor de pracht en praal van wereldmachten. Gods zoon bestaat in onbaatzuchtige daden van liefde. In gebaren van vergeving en genezing toont God zijn glorie. Zo beginnen we de 40-dagentijd op weg naar Pasen.
U ziet hier de hongerdoek 2017. Hij nodigt ons uit tot bekering. Ik wil er iets over vertellen!

UBUNTU

De meesten van u zitten vast wel eens achter de computer, al was het maar om een kleinkind op te bellen of patience te spelen! Dan kent u vast Windows wel. Maar er zijn ook andere besturingssystemen. Er is er een dat niet door een bedrijf is ontworpen maar dat door vrijwilligers uit de hele wereld als een gezamenlijk project is opgezet, ‘open source’. Het is gratis verkrijgbaar. Linux heet het, ontwikkeld uit de programmeertaal Unix. Om het voor een groter publiek toegankelijk te maken is het ooit netjes in een pakket ondergebracht dat de naam Ubuntu kreeg. Ubuntu is een Afrikaans woord. Het betekent gemeenschap. De mens wordt pas zichzelf samen met anderen. In gemeenschap ben je tot veel in staat.

Ouderen herinneren zich nog wel de oorlog in Nigeria eind zestiger jaren, toen christelijke stammen hun eigen staat Biafra hadden uitgeroepen. Er kwam een enorme vluchtelingenstroom op gang. Er was veel honger, en er vielen misschien wel een miljoen slachtoffers. Uit die tijd stamt het vermaan van ouders tot kinderen die hun boterham zonder pindakaas niet wilden opeten: ‘de kindjes van Biafra zouden er blij mee zijn.’ Voor velen was het de eerste keer dat ze op de televisie kinderen zagen met grote ogen en opgezwollen buikjes. Tussen die vluchtelingen werd Chidi Kwubiri geboren. Toen deze jongen 24 jaar was, emigreerde hij naar Duitsland om aan de kunstacademie in Düsseldorf te studeren. Thans woont hij in de buurt van Keulen. Op uitnodigingen van de Duitse en Nederlandse vastenactie schilderde hij dit hongerdoek. Wat u hier ziet is ‘Ubuntu’, gemeenschap. Het Afrikaanse spreekwoord wordt uitgebeeld: ‘Ik ben omdat jij bent – en jij bent omdat wij zijn.’
De techniek die hij gebruikte is een soort ‘spatwerk’. Het beeld bestaat uit kleine puntjes, alsof het de kosmos uitbeeldt, alle sterrenstelsel bij elkaar, of de microwereld, opgebouwd uit kleine deeltjes. De hele werkelijk hoort bij elkaar. Het is een geheel. Mens,  God en wereld. De mens ontmoet de ander mens. Er is wederkerigheid, er is respect. Ze leggen de hand op elkaars schouder. Ze horen bij elkaar. Een ontmoeting komt tot stand waarin beiden tot hun recht komen. Beide zijn ze ontvangers, beiden zijn ze schenkers. Ubuntu, solidariteit.

De kleuren lopen van turquoisegroen naar geeloranje, van donker naar licht, van koel naar warm.  Groen is de kleur van het leven, terwijl geel de schepping symboliseert en het goddelijke. Chidi Kwubiri is geïnspireerd door de twee langste rivieren in zijn land, de Benue (Péénwwee) met zijn groenblauw water en de okerkleurige Niger. Hoewel ze uit twee heel verschillende bronnen stammen en daaruit gevoed worden, vloeien de stromen nabij Lokoja samen en vervolgen dan gezamenlijk, vreedzaam, hun weg.

HOGER

Het schilderij brengt voortreffelijk de boodschap in beeld van paus Franciscus. In zijn encycliek, Laudato si, wijst hij erop dat het wezen van de mens zijn verbondenheid met de ander is, zijn verantwoordelijkheid voor de schepping en zijn zoektocht naar God. In de komende 40-dagentijd mogen we Ubuntu beleven met El Salvador!
Lieve kinderen. ‘Kom mee!’ ‘Direct komen.’ ‘Hier!’ Mamma gilde het bijna uit, maar Liselore deed of ze niets hoorde en misschien hoorde ze het ook niet, want ze was vol overgave op het springkussen aan het springen en daar durfde mamma niet op. Eindelijk had Els, die haar wel gehoord had, haar op mamma gewezen en toen moest ze wel. Ze had rode oren en felle ogen en verwarde haren van het springen. Heerlijk! Als ze sprong voelde Liselore zich een vogeltje, of beter nog, een toverfee... een engeltje eigenlijk. ‘Ik kan lekker hoger springen dan de kerktoren’, zei Els ineens. Liselore keek boos op. ‘Dat kan helemaal niet.’ Els begon te lachen. ‘Natuurlijk wel, gekkie! De kerktoren kan toch helemaal niet springen!’