2017 - Palmzondag © Harrie Brouwers, Voerendaal

TE VROEG GEJUICHT

NIEUWLICHTER

Een man nadert Jeruzalem, een rabbi. Ze zeggen dat hij een tegenstander is van de hoge priesters in de tempel. Hij zou veel mensen genezen hebben van allerlei kwalen. Sommigen denken dat hij een profeet is. Anderen vinden hem een nieuwlichter. Er loopt een stel leerlingen om hem heen. Zijn frisse kijk op de traditie spreekt jonge mensen aan. Hij zit op een ezel. Was die toevallig voorhanden, of bedoelt hij er iets mee? Bij hem weet je het nooit! Mensen langs de weg klappen en roepen iets.
Na 2000 jaar juichen wij nog steeds met hen mee. Ook met een palm in de hand. Mag ik u een gewetensvraag stellen? Wat denkt u? Beeldt u zich eens in, dat wij er bij waren geweest in Jeruzalem. Hadden we dan ook staan juichen? Stel je voor, we leefden daar in de Hebreeuwse traditie. We waren door de Romeinen bezet; maar bezetters waren we al duizend jaar gewend. We wisten niet beter! Zou onze voorkeur zijn gegaan naar deze nieuweling in geloof en politiek? Als we hadden moeten kiezen...? Daar was keizer Tiberius, de machtige man in Rome, die in elk geval zorgde voor een zekere rust langs de Middellandse Zee. En van ons eigen volk was er nog een koning: Herodes - een kind van de grote Herodes die de tempel zo fraai gerestaureerd had. En er waren de hogepriesters in Jeruzalem, de ingewijden in de geheimen van God. Er was nog een vrijheidsstrijder, Barabbas. En dan deze nieuwkomer: Jezus uit Nazareth... Op wie zouden we hebben gestemd? Ik ben niet zo zeker van mijn zaak. Die ezel waarop hij zat, zou zeker mijn sympathie hebben, maar het geheel maakte toch een wat amateuristische indruk. Zou de man op de ezel in staat zijn het land te redden? Was zijn idealisme niet wat naïef?

DIEREN

Dieren zijn vaak gebruikt als symbool. De president van Amerika bijvoorbeeld. Is hij een ezel of een olifant? Een ezel die zich niet twee keer aan een steen stoot? Of een olifant in de porseleinkast? Jackson, was president in het begin van de negentiende eeuw. Hij had de democratische partij opgericht. En misschien wel vanwege zijn naam, werd hij in een prent als ezel voorgesteld. Jackson is zo handig om deze bijnaam als eretitel op te vatten. Hij prijst de vasthoudendheid van een ezel. Tegen het eind van de eeuw werd er een cartoon gepubliceerd waarin de ezel, als leeuw verkleed, alle dieren verjaagd, behalve de olifant. Sindsdien sieren de Republikeinen zich met het symbool olifant. Voor wie zou je kiezen? Voor de macht van de olifant, de kracht, de sterkte, de traditie? Of voor de ezel, de eenvoud, de pretentieloosheid, de dienstbaarheid?
Mensen vergelijken zich vaak met dieren. Dieren zijn levende wezens, net als wij. We zijn geschapen in dezelfde stroom, in hetzelfde wonder van de evolutie. Grote verschillen springen in het oog, maar gelijkenissen evenzeer.
Je kunt honger hebben als een... beer. Ik gebruik deze uitdrukking, zonder andere beren gezien te hebben dan Max en Pol in de berenkuil in het stadspark van Maastricht. Die smeerden geen broodjes! Ja, paard! Dat was het! Je kunt zo wijs zijn als... een uil, al heb ik een uil nimmer iets verstandigs horen zeggen. Iemand kan zich in het café thuis voelen als een vis in het water. Hij is zo glad als een... aal, dat wil zeggen: ‘gehaaid’. Een leerling is zo ijverig als een... bij. Kinderen zijn graag bezig elkaar na te apen. Je kunt ook zo brutaal zijn als een aap, zo vredelievend als... een duif, zo sluw als... een vos, zo trouw... als een hond, zo traag... als een slak, zo bang... als een haas. Je kunt rommel maken als een varken, dom zijn als... een gans, stoned als een... garnaal, en stinken als een... otter. Je kunt haantje de voorste zijn, poeslief en vol kattenkwaad. Mak als een... lammetje, sterk... als een leeuw, zingen als een... nachtegaal en met een geheugen als een olifant. IJdel als een... pauw, nijdig als.... een spin... Maar hoe ben je dan als je op een ezel lijkt...?

EZEL
3000 jaar voor Christus werd de ezel gedomesticeerd. Dat gebeurde in Egypte. Ezels waren gewaardeerde lastdieren, vooral bij reizigers en handelslieden. Ze stonden zeer in aanzien, en het is fout om hen als het dier van de armen te zien. De armen droegen hun lasten zelf! In de bijbel wordt de ezel meer dan honderd keer genoemd. Meestal met veel sympathie omdat hij onze last op de schouders neemt.
Ik denk dat de ezel zijn populariteit vooral te danken heeft aan zijn grote kop. Het hoofd van een ezel is opvallend groot in vergelijking met zijn romp. Nu associëren wij een grote kop spontaan met een baby; die kan ook zo’n groot hoofd hebben. Dat roept vertedering op. Je wilt ze beschermen. Je voelt sympathie. Het buitenaardse wezentje E.T deed het in de film uit 1982 ook! Een ezel verovert het land niet. Hij imponeert niet. Hij maakt je niet bang. Nee, hij helpt je, hij vertedert je, hij wekt liefde in je hart. Hij is het perfecte voertuig voor wie zojuist de voeten van zijn leerlingen waste, voor wie dienstbaar is en vrede sticht. Voor wie geslagen wordt.
Als ik in Jeruzalem geleefd had in het jaar 30, zou ik die man op zijn ezel enorm bewonderd hebben. Ik zou in hem geloven, zoals ik nu doe. Maar of ik hem ook echt zelf durfde te volgen? Ik aarzel. Met pijn zie ik hem de goede week ingaan. Hij is werkelijk mijn grote ideaal. Hij is zo lief als een ezel! Hij leeft voor de ander. En ik zou zo graag... Dat is ónze pijn deze week!