Ik moest denken aan het verhaal van een theoloog. Hij had ergens een conferentie voor zusters gehouden. Daar had hij uitgelegd, dat Jezus een echte jood was geweest en dat hij zich aan de joodse traditie had gehouden. Een nonnetje schrok daar hevig van en riep uit: ‘Maar..., Jòzef, die was toch zeker wel katholiek!’ (Gijs Bouman) En vast wel hebt u ooit bij een borrel de mop gehoord over een jongen die thuis vertelt: ‘Pappa, mijn vriendinnetje is vroeger wel prostitué geweest.’ Pappa knikt opgelucht. ‘Gelukkig, ik dacht even dat je ging zeggen dat ze protestant was!’ Houden we het er maar op dat Jozef katholiek was!

In elk geval, als volwassen joodse man, had Jezus het recht om commentaar op de thora te geven. Daarvoor kwamen de mannen elke sabbat bijeen in de synagoge. Jezus’ toespraak maakte indruk. Waarom, weten we eigenlijk niet. Marcus laat dat onvermeld. Jezus was vol van de nabijheid van Gods koninkrijk, maar hoe hij dit in deze synagoge onder woorden heeft gebracht, dat wordt ons niet meegedeeld. In elk geval maakte het diepe indruk op de aanwezigen. 

PROTESTANT
Dat kàn, dat je de inhoud niet kunt navertellen, maar je wel herinnert dat het prachtig was. Soms maakt de hele sfeer in de kerk indruk op je; je wordt meegesleept door een verhaal, zonder dat je naderhand precies kunt samenvatten waar het nou over ging. ‘Pastoor heeft mooi gepreekt?’ ‘Waarover dan?’ ‘Dat weet ik niet meer!’ U herkent dat wel. Waarover gaat de symfonie van Beethoven waar je geroerd naar geluisterd had? Je kunt het niet uitleggen. 

‘Hoe is dat bij jullie in de kerk?’, vraagt iemand aan zijn protestantse vriend. ‘Kom maar eens mee. Zondag misschien?’ De katholiek zoekt de protestantse kerk op. Komt twintig minuten te laat. De dominee is al druk bezig met de preek. De man schuift aan in een bank en vraagt zijn buurman: ‘Waar gaat het over?’ De buurman buigt zich naar hem toe en fluister: ‘Dat heeft hij nog niet gezegd!’

JOOD

De toespraak van Jezus maakt indruk. Hij pakt het kennelijk anders aan dan de schriftgeleerden. Direct na afloop van de dienst, buigt hij zich over een zieke. Hij verlost hem van een obsessie; hij geneest hem, ook al is het die dag sabbat, een dag waarop , ter ere van God, niet gewerkt werd. Daarop klinkt het in de menigte: ‘Dit is een nieuwe leer met een groot gezag.’ Alsnog wordt dus duidelijk welk gezag Jezus zich had verworven. Het was niet zijn scherpzinnigheid, en ook niet zijn bijbelkennis. Het waren zijn daden, zijn levensechtheid, zijn bekommernis om de mens. Niet de wet maar mens-in-nood staat in het centrum van zijn belangstelling. En dat verleent hem een groot gezag.

De afgelopen week was het de gebedsweek om de eenheid onder de christenen. De initiatieven hiertoe stammen all uit 1846! Sinds mijn kindertijd heb ik om eenheid gebeden. Per slot van rekening woonden er protestanten bij ons tegenover en die waren heel aardig. Ze waren de enige in de straat met een auto en een telefoon. Als het gesneeuwd had, mochten alle kinderen uit de buurt hun sleetje met een touw aan de bumper vastmaken en reed de protestant ons voorzichtig door de Julianastraat. 

MET GEZAG

Ik heb zo’n vermoeden wat Jezus over de eenheid onder zijn volgers zou zeggen. Ik denk dat hij alle spitsvondige redenieren uit de weg zou gaan. Het gaat er niet om, wie de baas wordt over de ander. Het gaat er niet om, wie gelijk heeft. Het gaat er om, wie dienstbaar is, wie respect toont, wie daden van barmhartigheid stelt. 

Als dit inderdaad zo is, dan kun je toch wel zeggen dat er de laatste tientallen jaren zeer grote winst is geboekt. Andersdenkenden zijn geen ketters meer. Ze bedreigen ons niet, maar vullen met hun eigen traditie de onze aan. Samen met hen komen we voort uit het gedachtegoed van Jezus van Nazareth, al heeft niemand die zuiver en onvermengd bewaard. Misschien is het al eenheid genoeg als we dat respect opbrengen. Dan blijft er natuurlijk nog van alles te bidden en te wensen over. Het zou bijvoorbeeld fijn zijn, als alle christenen in Nederland dezelfde tekst van het Onzevader zouden bidden. De laatste tekstwijzigingen misten die boot volkomen! Het zou ook heel mooi zijn als we elkaar met de grootst mogelijke gastvrijheid zouden ontvangen in onze vieringen.

Jezus sprak met gezag omdat hij leefde naar zijn woord en omdat hij sprak naar het leven.

ANDERS

Lieve kinderen. ‘Mamma...?’ Bernd kwam terug uit school met een bezorgd gezicht. ‘Ja, jongen?’ ‘Ik ben katholiek hé?’ ‘Zeker, jij bent katholiek.’ ‘Achmed niet hè!’ ‘Nee, Achmed niet!’ ‘Wat is Achmed dan?’ ‘Achmed is mohammedaan.’ Bernd was even stil. Moeilijk woord. ‘Mohammedaan.’ Zal ook wel moeilijk zijn om Mohammedaan te zijn. ‘En Ireentje dan?’ ‘Ireentje is protestant.’ ‘Is dat erg?’ ‘Nee, dat is niet erg, dat is ánders. Ireen en Achmed zijn andersdenkenden.’ Mamma zei het een beetje plechtig. Bernd rolde het woordje over de tong. ‘Andersdenkend’. Dat is duidelijker dan protestant of mohammedaan. ‘Ik wil ook andersdenkend zijn!’, concludeerde Bernd tenslotte. ‘Ja, dat zal wel!’, zei mamma een beetje lacherig. ‘Jij wilt altijd wat anders!’ ‘Maar weet je wat ik denk?’, vroeg hij aan mamma. ‘Ánders?’, opperde mamma plagerig. ‘Nee’, zei Bernd beslist. ‘Ik denk dat àlle mensen andersdenkend zijn.’