Sommige gelovigen nemen wel eens de heilige communie mee, voor een zieke thuis. Uit eerbied voor het sacrament wordt de eucharistie meegenomen in een gouden of zilveren doosje. Dat doosje heet officieel een ‘pyxis’. Ik vertel het u omdat het Latijnse woord ‘pyxis’ afkomstig is van het Griekse ‘buxus’. Buxus is de enige houtsoort die zo zwaar is, dat het in water zinkt. Het compacte materiaal werd vroeger bij voorkeur gebruikt om er doosjes mee te vervaardigen voor kostbaarheden. Fluitjes ook. De volledige naam van buxus is ‘buxus sempervirens’, altijd groen. Het hout werd ook in het leger veel gebruikt. Het woord buks en wellicht ook ons woord bus en het Engelse ‘box’ is er allemaal van afgeleid. Aan de buxus is altijd een magische kracht toegekend. In heidense tijden al. De palmpasenstok die ervan gemaakt werd, is eigenlijk een draagbare meiboom. Ze heeft iets te maken met de vreugde om het voorjaar, om het nieuwe leven. Het is dus niet zo gek dat er naar de buxus werd gekeken toen het gebruik in opkomst was om palmpasenprocessies te houden. Deze gewoonte kwam uit de oosterse kerk. Een reisverslag uit het begin van de vijfde eeuw vertelt hoe gelovigen op de olijfberg bijeenkwamen om met palmtakken de stad binnen te trekken. In de achtste eeuw ontstond de gewoonte om de palmen te wijden. In streken waar geen palmen waren, werd naar een vervanging uitgekeken. Dat konden wilgen zijn in Rusland, dennen in Zwitserland, en hier dus de buxus. Tradities om het takje op de vier hoeken van een akker te steken of in de koeienstal te hangen of anderszins als een bescherming van het huis te bewaren, bestonden al vanaf de oudheid, maar daar kwam nu een goed verhaal bij, over Jezus, over zijn verlossend lijden, over zijn intocht in Jeruzalem.

Nu is het 2018 en sinds een jaar of tien is er een Japanse mot die de plant bedreigt. De mot is langs de Rijn langzaam in onze streek terechtgekomen. Ze heeft nog weinig natuurlijke vijanden, al schijnen kippen toch wel van de 2 centimeter kleine rupsjes te houden. Bestrijding is niet makkelijk, omdat ze zo groen zijn, en de vlindertjes enkele keren per jaar kunnen leggen.

De koster heeft veel moeite gedaan om toch wat groen bij elkaar te krijgen want velen van u hebben de buxus moeten vernietigen. Ik vertel dit alles om te zeggen: het hoeft geen buxus te zijn. Buxus was mooi, heilig bijna, maar ander groen mag ook, de palmen van Jeruzalem groeien hier toch niet, en kruisridders die de exotische bladeren, veren genaamd, meenamen naar huis zijn er ook niet. Niets let ons om dennen te nemen of een ander groen.

In 1972 overleed de uit Roermond afkomstige kunstenaar Joep Nicolas. Hij heeft een tijd hier in Voerendaal gewoond, in de Kunderberg! Hij was als glazenier, brak door met een prachtig raam van kinderen die in een sintmaartensoptocht meelopen in noord-Holland met lampionnen en ging later in Amerika werken. Vier jaar geleden werd er in Roermond een overzichtstentoonstelling van zijn werk gehouden. Op de muren stonden citaten uit brieven die hij schreef. Vaak moet ik terugdenken aan een van zijn laatste citaten. Hij is dan al oud en het leven valt niet mee. Zelf was hij er bekend om geworden dat hij van portretten altijd een verhaal maakte. Meer dan zijn uiterlijk is het wezen van een heilige zijn levensverhaal. Maar nu schrijft Joep, dat hij het eind van zijn leven voelt naderen, maar dat hij er ‘niet in slaagt om er een mooi einde aan te breien.’ Slagen wij er in, om aan het leven een mooie einde te breien? Het mooiste lijkt altijd achter je te liggen. Het einde is minder feestelijk dan de geboorte, lijkt het. We zouden een climax wensen. Maar ook voor Jezus lijkt de dood een afgang. De goede week vertelt erover. Ontluistering, verwerping, haat, vernederingen en tenslotte een marteldood. De gelovigen vonden dat niets. Ze koesterden die intocht, die juichende mensen, dat feest in de stad. Een succes dat men Jezus gegund had. Men breide er zo dus wel een mooi einde aan, en namen op voorhand iets weg van de bitterheid van het lijdensverhaal.

We weten hoe het gegaan is. Het mooie einde ligt buiten het verhaal, buiten de tijd, buiten de ruimte. De voleinding geschiedt in God. Hij doet recht!

Als de buxus helemaal kaalgevreten is, als er geen groen meer over is, als de dood toegeslagen heeft, dan is er in ons hart de hoop, dat God ons ten goede keert, zoals hij Jezus heeft gedaan.