Wat vindt u van dit versje?

 

Genesis (SCHEPPING)

Er zijn figuren

die het in zich hebben

om uit helemaal niks

een enorm probleem

te laten ontstaan.

God was er zo een.

Het is van de Tilburgse schrijver Bart Smout.

De wereld als een probleem, ontstaan uit niks. De schijver meent dat het leven geen enkele zin heeft. We doen van alles, maar nodig of nuttig is het niet. Het dient nergens toe. ‘Wil je iets van het leven maken’, zegt hij nog, ‘dan moet je zelf voor het vuurwerk zorgen.’ Hij vertolkt een levensgevoel dat tegenwoordig wijd verbreid is. En, volgens mij, voorspelt dat niet veel goeds. Steeds meer mensen zien hun existentie als een nodeloze complicatie van de evolutie, waarover ze zich voor niets en niemand hoeven te verantwoorden. Toch meen ik onder het gedichtje enige teleurstelling te voelen, alsof de schrijver eigenlijk had gehoopt dat het bestaan wèl ergens toe diende. Hij was zelf toch ook eens geboren in de onuitgesproken zekerheid dat het leven betekenisvol was. 

Hoe zal ik aan hem, en aan zoveel anderen uitleggen wat kerstmis is?

EEN "EEUWIGE GEBEURTENIS"

Een kind vroeg aan zijn moeder: ‘Mamma, waarom ben ik jarig?’ Mamma zei: ‘Vandaag word je een jaar ouder!’ Waarop de jongen zei: ‘Ik word toch elke dag een jaar ouder!’ Je zou ook kunnen vragen: ‘Waarom is het volgende week nieuwjaar?’ ‘Omdat de aarde opnieuw een rondje om de zon heeft gemaakt!’ ‘De aarde maakt toch elk moment een rondje vol.’ Er is op 1 januari niet meer reden om dat te vieren dan op 4 oktober of 12 juni. Waarom is het moederdag vandaag? Of dierendag? 

Zo is het ook met kerstmis. Wezenlijk gebeurt er vannacht niets anders dan er iedere dag gebeurt..., dan wat er in alle eeuwigheid gebeurt. Maar wat overal en is, dat zou makkelijk aan onze aandacht kunnen ontsnappen. Daarom doen we net, alsof het in deze bijzondere nacht geschiedt, in deze nacht der nachten, de langste; de avond die barstensvol verlangen zit naar de terugkeer van het licht; de avond waarop soldaten hun geweer neerleggen; de nacht waarin vroeger geen raderen mochten draaien want het rad van de zon stond op het punt van kiepen. De nacht waarop de hemel de aarde raakte, de nacht van de wonderen. We vieren wat zich eeuwig voltrekt, Gods menswording. Licht in het donker. Dat vieren we.
Gods menswording is niet een gebeurtenis die je kunt laten samenvallen met een bepaald tijdstip en een bepaalde plek. Gods menswording is een notie waarmee onze traditie probeert uit te drukken hoe we ons als mens in dit heelal kunnen zien. 

THUISKOMEN
Dit is de keuze waar het om gaat: de wereld waarin wij terecht gekomen zijn, ongevraagd en onverdiend, zomaar, 80 jaar geleden of 16, die wereld kan heel treurig lijken, als een woestijn. Het leven biedt dan een troosteloze aanblik, alsof we inderdaad een zinloos toeval zijn, een mislukt bijproduct van een experimenterende kosmos, door niemand gewenst en ook niet bedoeld. Het zijn de avonden waarop je je eenzaam voelt en door iedereen in de steek gelaten, onbemind en overal te veel. Er zijn mensen die dit in december heel sterk ervaren, de teleurstelling van het leven zelf.

En aan de andere kant is de wereld soms één grote glimlach, een heldere ochtend die naar vers brood ruikt, een moeder die haar armen wijd strekt, en jij mag erin rennen. Het harde roepen van je naam door een kinderstem terwijl je in Leiden uit de trein stapt, of de aanblik van een hond die jongen heeft gekregen, of de voldoening waarmee je terugkijkt op een gedurfd optreden. Dan is de wereld één groot welkom. Je mag er zijn! Het is thuiskomen. Je voelt dat je gewild bent, dat alles erop is toegelegd opdat jij je ogen zou opendoen en verbluft ontroerd zou raken door wat er allemaal voor jou is.

Tussen die twee uitersten, dat licht en dat donker speelt ons leven zich af. En wat onze geloofstraditie daarover zegt is dit: Het diepste geheim van het zijn, van het leven, dat komt naar je toe, dat heet je welkom. God heeft de wereld niet in steek gelaten, hij heeft ons niet de rug toegekeerd, hij heeft hem niet losgelaten, maar hij is in de wereld gekomen. Hij woont in ons en bij ons. Hij wordt mens.

Deze nacht is er om ons te realiseren dat ons bestaan zelf heilig is. We zijn zoveel meer dan een toevallige vergissing in een blind heelal; zijn we kinderen van God!

BESTAAN ENGELEN ECHT?

Lieve kinderen. ‘Mamma!’ Je kon zien dat Floor een beetje ongerust was. ‘Mamma, weet je wat Chris zegt? Chris zegt dat engelen niet bestaan. Hij zegt dat ze net zoiets zijn als spoken!’ Floor keek mamma onderzoekend aan. Wat vond zíj ervan? Zelf had ze engelen ook alleen maar op tekeningen gezien en was ze alleen in liedjes en verhalen tegengekomen. En ze had al zo vaak gehoord dat iemand in wie ze heilig had geloofd, niet bestond. Sneeuwwitje niet. En feeën niet en elfjes ook niet. Van de andere kant, prinsessen bestonden wel echt, dat had ze op de tv gezien, maar kabouters bijvoorbeeld weer niet. ‘Ik denk’, zei mamma, ‘dat een engel iemand is die heel erg lief is. Ja, een engel is gemaakt uit liefde en dat kan soms iedereen eventjes zijn. Jij bent mijn engel!’ Floor dacht na. Ze was vereerd met de titel ‘engel’. Maar eigenlijk bestonden ze dus niet? Of toch? Zou een engel er kunnen zijn en tegelijk niet? 

Dat is het wonder van het kerstkindje. We in de buurt van het kindje in de kribbe komt, die wordt een engeltje! Al is het maar heel eventjes.