Vooroordelen zijn heel handig in het leven van elke dag. Ik denk dat ze bij ons bestaan horen. Dieren ontwikkelen ze ook. Er zijn ontroerende verhalen over honden die een weldaad van weleer nooit vergeten. En de ganzen van de vijver bij ‘t Brook beschouwden enkele jaren geleden elke voorbijganger als een potentiele vijand omdat ze door wat opgroeiende jongetjes waren geplaagd. Stel je voor dat je bij elke ontmoeting en bij elke onderneming eerst moest onderzoeken of het wel veilig is! Of de vrucht die je wilt eten, het water dat je wilt oversteken, de voorbijganger die je tegenkomt, of die wel te vertrouwen zijn... Een mens leert van zijn eerdere ervaringen en die bepalen de kaders waarbinnen hij zijn verdere leven laat afspelen. Bij sommigen liggen die marges heel ruim. Ze zijn wel ín voor een avontuurtje. Ze vinden het leuk om in de trein door een vreemdeling te worden aangesproken, ze beginnen een onbekende kat meteen te aaien, op een buitenlandse markt bijten ze graag in een onbekende vrucht en ze deinzen niet terug voor de meest verschrikkelijke achtbaan. Anderen hebben in het leven hardere lessen gehad. Ze stellen zich wantrouwend op als ze worden aangesproken op straat, en wat zij niet kennen, dat eten zij niet; als een bufffelachtige koe tijdens de zondagse wandeling op het voetpad staat de herkauwen,  dan keert hij veiligheidshalve liever om. Hoe dan ook, zekere vooroordelen hebben we allemaal en dat is heel handig.

VERBLINDENDE VOOROORDELEN
Het is handig, maar het beperkt ook ons leven. Waardevolle ontmoetingen, kostbare nieuwe ontdekkingen onthouden we onszelf. Door voor veilig te gaan, kan er nooit iets nieuws gebeuren. En in de tredmolen van alledag zijn het juist de onverwachte wendingen die het leven interessant en de moeite waard maken.

Neem nou Samuel. Samuel is profeet. Hij verdiept zich in de vraag wat de bedoeling van het leven eigenlijk is, en wat dat van ons vraagt. Israel worstelt op dat moment met de keuze of ze – net als de andere volkeren – een koning mogen aanstellen. Ze hebben hem nodig, want de vijand is machtig. De stammen moeten samen een leger gaan vormen en daarvoor is een sterke man nodig. Samuel gaat er een zoeken bij Isaï. ‘Jesse’ zeiden we vroeger. Isaï heeft acht zonen. Nette, intelligente jongens. De oudse lijkt direkt geschikt: groot rijzig, iemand die otnzag inboezemt. De eer komt hem toe. Die nemen we! Zo werkt een vooroordeel. Een grote sterke slimme man dwingt gezag af. Maar zo kijkt God niet, weet Samuel. De tweede zoon dan maar. Ook een sterke knul, had vaak van zijn oudere broer gewonnen; maar Samuel weet: ook Abinadab is niet de keuze van de Allerhoogste. Dan wordt hem Samma voorgesteld. Op een of andere manier weet Samuel dat hij in het huis van Isaï de koning moet zoeken. We zingen daar met kerstmis nog steeds over: ‘Er is een roos ontsprongen.’ Dat betekent: ‘Er is een “reis” ontsprongen, een “loot” aan de oude stam Jesse! Maar Samma is ‘m ook niet, en zo passeren alle zeven zonen de revue. Ze voldoen aan de gebruikelijke vooroordelen, maar ze stemmen niet overeen met de keuze van de Eeuwige. ‘Zijn dat al uw kinderen?’ ‘Nou ja, de jongste, een kind nog, die is buiten bij de schapen.’ Het kind wordt gehaald. Een buitenbeentje. Rood haar en zo jong dat hij nog bijna een meisje lijkt, de stem nog niet gebroken, de baard nog niet in de keel. Maar Samuel weet: hij wordt de nieuwe koning, want God kijkt niet zoals de mensen kijkt. Het volk van Israël zal het nog dikwijls beleven. Gods redding komt uit een onverwachte hoek. De steen die de bouwliezen al hadden weggesorteerd is hoeksteen geworden.

GODS WEGEN

God zoekt zijn weggen tussen onze vooroordelen door en langs onze ingebakken opinies. Van de blinde man dachten ze allemaal dat hij of zijn ouders gezondigd hadden. Anders was hij niet zo gestraft. Als de man op Jezus’ aanwijzing zich gewassen heeft in de vijver en weer kan zien. Nu vinden ze dat Jezus de sabbatswet heeft overtreden en gaan met de blinde naar de wetgeleerden. De ouders van de blindgeborene voelen zich gevangen door het wonder van de genezing en het vooroordeel van hun geloof..., maar God zoekt zijn weg tussen onze geijkte opvattingen door.

Soms denk ik: dat is maar goed ook! Mijn vooroordelen voorspellen weinig goeds voor de wereld, maar wie weet!

STOK
Lieve kinderen. Als Ronnie langs het hek van baas Clemens liep, dan ratelde hij met zijn stok langs de spijlen en dan rende de hond van Clemens, Boris, luid blaffend naar het hek. Ronnie stond dan te trillen op zijn benen en keek nog eens twee keer of het hek wel echt dicht was, maar hij voelde zich een dappere krijger en liep door naar school. Die ochtend had hij het nog eens extra hard gedaan omdat Annelies van de overkant van de straat naar hem stond te kijken. ‘Wat zielig’, had ze nog geroepen. Toen Ronnie terug uit school kwam, zag hij al uit de verte al dat het hek van baas Clemens open stond. Zijn hart begon te bonzen. In zijn ooghoeken zag hij Annelis aan de overkan schuin achter zich lopen. Hij durfde niet terug. Hij kneep de stok stevig vast in zijn vuist en ademde diep. Daar zag hij Clemens. Clemens had Boris aan de lijn. Dat was al een geluk. Ze kwamen dichter bij elkaar. Boris begon te trekken maar Clemens rukte hem terug. Toen Ronnie langs liep sprong Boris op hem af en begon zijn been te besnuffelen. ‘Ja’, zei Clemens, ‘jullie zijn dikke vriendjes. Boris is altijd erg blij als jij ‘s ochtends langs komt en hem begroet.’ Ronnie was opgelucht. Al de tijd dat hij Boris had lopen plagen, was Boris blij geweest met de aandacht die hij kreeg. Soms loopt het gelukkig anders dan je had bedoeld!