De genoemde datums laten het moment van publicatie zien,
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
2020 - sacramentsdag © Harrie Brouwers, Voerendaal
AAN DE TAFEL VAN GOD
ZITTEN ALLE MENSEN AAN
HERINNERINGEN AAN TRADITIES
ESSENTIE: ONTMOETING
FACEBOOK
Lieve kinderen. Ik herinner me nog goed dat ik met een groep kinderen zat te praten over de eerste communie. Ik vertelde over Jezus. Mark stak zijn arm omhoog. ‘Klopt het dat de Romeinen de baas waren toen Jezus werd geboren?’ ‘Inderdaad. In het jaar 1 waren de Romeinen de baas in Israël en in Voerendaal.’ ‘Dat snap ik eigenlijk niet’, ging Mark bedachtzaam verder. ‘Had-ie beter nú kunnen leven. Nu zijn er veel meer mensen op aarde, en er is tegenwoordig televisie en internet.’ Annet draaide zich helemaal om op haar stoeltje. ‘Gekkie, je kunt toch niet kiezen wanneer je geboren wordt.’ ‘Jezus wel!’, zei Mark snel. De boodschap van Jezus is deze: God is liefde! Die is voor alle mensen van alle tijden. En die geven we door, zonder film, zonder Twitter en zonder facebook, maar door samen te komen, zijn verhaal te vertellen en het brood van het laatste avondmaal te delen. Ik weet niet of Annet het begrepen had, maar ze stak de hand omhoog en zei nog: ‘Pappa heeft mijn communie op facebook gezet.’
AAN DE TAFEL VAN GOD
ZITTEN ALLE MENSEN AAN
HERINNERINGEN AAN TRADITIES
Vandaag zou de sacramentsprocessie moeten uittrekken. Ze mag niet doorgaan, hoe eerbiedwaardig ze ook is. De eerste meldingen over sacramentsprocessies dateren uit het dertiende eeuwse Keulen en Luik en het veertiende eeuwse Maastricht. Die van Voerendaal is dus zeker eeuwenoud. Het zou dit jaar een extra lange stoet zijn geworden als we de 1,5 meter in acht hadden genomen!
Nu ze niet doorgaat, komen bij mij allerlei herinneringen boven. Dierbare vooral – of althans beelden die in de loop der jaren mooi geworden zijn. Ik ruik de geur van seringen die al gauw een beetje slap in de vaas hingen. Ik zie hoe bijna alle bewoners van onze straat – behalve die van nummer 8; dat waren protestanten – een heiligenbeeld voor het raam hadden gezet met bloemen en enkele kaarsen. Ik heb dat mooi maar ook een beetje vreemd gevonden. Moesten die beelden meekijken? Of met de processie concurreren? Of was het een demonstratie van je katholiek zijn? Dat zat er vroeger wel in. Je wilde je geloof demonstreren, want de emancipatie van de katholieken in Nederland was volop bezig. Je geloof was tegen protestanten gericht en zeker tegen ongelovigen en communisten. Twee harmonieën liepen mee; de vrucht van een oude dorpsruzie...
Soms speelden ze allebei tegelijk. Dan kon je op het kruispunt twee processiemarsen door elkaar horen. Als daar nog een vleug wierook doorheen werd gemengd, dan voelde dat als de hemel op aarde. Door dat alles heen hoorde je de nabidders de mantra’s van de weesgegroetjes roepen met een typisch Maastrichts accent: ‘hillige Mària’... Het klonk luid, en nog voordat het ‘kwade-amen’ was uitgesproken hadden de voorbidders – met aanwijsstok! – het nieuwe weesgegroet al ingezet. Mijn rechterarm werd moe van het zwaaien met de wierook. Gelukkig naderden we het rustaltaar van de Demertstraat. Ik mocht het vat laten rusten op de grond. Dat werd ook hoog tijd, want de vlam was in de kooltjes geslagen. Het Tantum Ergo volgde en de zegen. De processie trok verder. Ik tilde het wierookvat weer op, en ontdekte tot mijn grote schrik dat het brandende vat op het asfalt bleef staan en ik alleen de vier kettingen in de hand hield. De hitte had de schakels doen openspringen. Ik was in paniek, maar kapelaan Schijns nam de ketting uit mijn handen en knikte geruststellend. De angst, dat ik van mijn zakgeld een nieuw wierookvat moest betalen, week. Zulke schrik heb ik later nog maar één keer gehad. Dat was toen de plaatselijke afdeling van de PvdA affiches van Drees op de rustaltaren had geplakt. Ik ervoer het als ongelooflijk blasfemisch, totdat ik later hoorde dat de KVP-jongeren de dag daarvoor op het Vrijthof een toespraak van Drees, die de grote ‘doorbraak’ kwam maken, had geboycot met het doorsnijden van de luidsprekerskabels. ‘Aan u, o koning der eeuwen’, zongen we als eerherstel. De processies waren lang. De voldoening groot. Altijd kermisgeld, een kwartje, net genoeg om aan een touwtje van de tent-met-altijd-prijs, een teleurstelling omhoog te trekken. En thuis was er familiebezoek en vla. Ik vertel het, om ook bij u allerlei herinneringen naar boven te roepen rond communie, sacrament en eucharistie. Aan pastoors bijvoorbeeld, die de consecratiewoorden ‘h o c (kkk!) e s t ...’ pijnlijk nauwkeurig en soms wel drie keer uitspraken, bang om het fout en ongeldig te doen, en die daarna de kelk minutenlang stonden schoon te maken... De kinderbiecht met de suikerpot... Veel herinneringen aan vaak polariserende tradities.
Nu ze niet doorgaat, komen bij mij allerlei herinneringen boven. Dierbare vooral – of althans beelden die in de loop der jaren mooi geworden zijn. Ik ruik de geur van seringen die al gauw een beetje slap in de vaas hingen. Ik zie hoe bijna alle bewoners van onze straat – behalve die van nummer 8; dat waren protestanten – een heiligenbeeld voor het raam hadden gezet met bloemen en enkele kaarsen. Ik heb dat mooi maar ook een beetje vreemd gevonden. Moesten die beelden meekijken? Of met de processie concurreren? Of was het een demonstratie van je katholiek zijn? Dat zat er vroeger wel in. Je wilde je geloof demonstreren, want de emancipatie van de katholieken in Nederland was volop bezig. Je geloof was tegen protestanten gericht en zeker tegen ongelovigen en communisten. Twee harmonieën liepen mee; de vrucht van een oude dorpsruzie...
Soms speelden ze allebei tegelijk. Dan kon je op het kruispunt twee processiemarsen door elkaar horen. Als daar nog een vleug wierook doorheen werd gemengd, dan voelde dat als de hemel op aarde. Door dat alles heen hoorde je de nabidders de mantra’s van de weesgegroetjes roepen met een typisch Maastrichts accent: ‘hillige Mària’... Het klonk luid, en nog voordat het ‘kwade-amen’ was uitgesproken hadden de voorbidders – met aanwijsstok! – het nieuwe weesgegroet al ingezet. Mijn rechterarm werd moe van het zwaaien met de wierook. Gelukkig naderden we het rustaltaar van de Demertstraat. Ik mocht het vat laten rusten op de grond. Dat werd ook hoog tijd, want de vlam was in de kooltjes geslagen. Het Tantum Ergo volgde en de zegen. De processie trok verder. Ik tilde het wierookvat weer op, en ontdekte tot mijn grote schrik dat het brandende vat op het asfalt bleef staan en ik alleen de vier kettingen in de hand hield. De hitte had de schakels doen openspringen. Ik was in paniek, maar kapelaan Schijns nam de ketting uit mijn handen en knikte geruststellend. De angst, dat ik van mijn zakgeld een nieuw wierookvat moest betalen, week. Zulke schrik heb ik later nog maar één keer gehad. Dat was toen de plaatselijke afdeling van de PvdA affiches van Drees op de rustaltaren had geplakt. Ik ervoer het als ongelooflijk blasfemisch, totdat ik later hoorde dat de KVP-jongeren de dag daarvoor op het Vrijthof een toespraak van Drees, die de grote ‘doorbraak’ kwam maken, had geboycot met het doorsnijden van de luidsprekerskabels. ‘Aan u, o koning der eeuwen’, zongen we als eerherstel. De processies waren lang. De voldoening groot. Altijd kermisgeld, een kwartje, net genoeg om aan een touwtje van de tent-met-altijd-prijs, een teleurstelling omhoog te trekken. En thuis was er familiebezoek en vla. Ik vertel het, om ook bij u allerlei herinneringen naar boven te roepen rond communie, sacrament en eucharistie. Aan pastoors bijvoorbeeld, die de consecratiewoorden ‘h o c (kkk!) e s t ...’ pijnlijk nauwkeurig en soms wel drie keer uitspraken, bang om het fout en ongeldig te doen, en die daarna de kelk minutenlang stonden schoon te maken... De kinderbiecht met de suikerpot... Veel herinneringen aan vaak polariserende tradities.
ESSENTIE: ONTMOETING
Wat mij opvalt is, dat bij al die herinneringen nauwelijks iets is, dat doet denken aan een ontmoeting met Jezus van Nazareth. Daar klopt iets niet!
De jeugd die thans opgroeit heeft mijn herinneringen niet. Ze zal niet emotioneel worden van een processiemars. Ze zal niet om half zes in de ochtend op straat knielen om met gekleurd zaagsel de mooiste wegwerptapijten te maken. Ze zal het gevoel niet kennen van helemaal op te gaan in een groep die in gelijke tred een straat, er doorheen schrijdend, heiligt. Dat is jammer, maar daar gaat het helemaal niet om. Waar het om gaat is, of je manieren vindt om Jezus van Nazareth in je bestaan te laten leven. Om hem een plek te geven. Om zijn uitnodiging aan te nemen en mee te doen aan het laatste avondmaal. Niet om je af te zetten tegen de protestanten, niet om neer te kijken op on-gelovigen. Integendeel. Pas als alle mensen, ook die uit Afrika en Azië, pas als ze allemaal onze broeders en zusters zijn, als wij het aankunnen om met alle mensen rond de tafel te gaan zitten, pas dan zitten we rond de tafel van onze Schepper. De verering voor het heilige Sacrament wil dat verlangen en die hoop voeden.
Lieve kinderen. Ik herinner me nog goed dat ik met een groep kinderen zat te praten over de eerste communie. Ik vertelde over Jezus. Mark stak zijn arm omhoog. ‘Klopt het dat de Romeinen de baas waren toen Jezus werd geboren?’ ‘Inderdaad. In het jaar 1 waren de Romeinen de baas in Israël en in Voerendaal.’ ‘Dat snap ik eigenlijk niet’, ging Mark bedachtzaam verder. ‘Had-ie beter nú kunnen leven. Nu zijn er veel meer mensen op aarde, en er is tegenwoordig televisie en internet.’ Annet draaide zich helemaal om op haar stoeltje. ‘Gekkie, je kunt toch niet kiezen wanneer je geboren wordt.’ ‘Jezus wel!’, zei Mark snel. De boodschap van Jezus is deze: God is liefde! Die is voor alle mensen van alle tijden. En die geven we door, zonder film, zonder Twitter en zonder facebook, maar door samen te komen, zijn verhaal te vertellen en het brood van het laatste avondmaal te delen. Ik weet niet of Annet het begrepen had, maar ze stak de hand omhoog en zei nog: ‘Pappa heeft mijn communie op facebook gezet.’