De genoemde datums laten het moment van publicatie zien,
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
2020 - Maria Tenhemelopneming © Harrie Brouwers, Voerendaal
MARIA, DE DRAKENDOODSTER
VEEL BEELDEN VAN MARIA
Bij ons op het dressoir stond Maria van Oostrum. Ze had een scepter in de hand. Het kind hield de wereldbol vast. De scepter zat los en werd door ons vaak als toverstokje gebruikt. Tenslotte stak mijn moeder in Maria’s hand een bloemetje. Dat leek een hele verbetering. De wereldbol van het kindje zagen wij trouwens voor een een voetbal aan. Je kunt op veel manieren tegen Maria aankijken!
MARIA, DE DRAKENDOODSTER
VEEL BEELDEN VAN MARIA
Bij ons op het dressoir stond Maria van Oostrum. Ze had een scepter in de hand. Het kind hield de wereldbol vast. De scepter zat los en werd door ons vaak als toverstokje gebruikt. Tenslotte stak mijn moeder in Maria’s hand een bloemetje. Dat leek een hele verbetering. De wereldbol van het kindje zagen wij trouwens voor een een voetbal aan. Je kunt op veel manieren tegen Maria aankijken!
In deze kerk zijn veel meer dan tien afbeeldingen van Maria. Zoveel vind je er niet van Gerardus, noch van Antonius en zelfs niet van Laurentius! Dat moge al duidelijk maken hoe een grote rol Maria heeft gespeeld in het religieus besef van de gelovigen.
We hebben de staakmadonna in de doopkapel, in de negentiende eeuw bij een grote missie-actie door de Redemptoristen hierheen gebracht. Van die congregatie is ook de devotie-icoon ‘Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand’. Dan staat er hier op het priesterkoor een groot beeld uit de negentiende eeuw. Daarvan is de verf ooit verwijderd in het atelier Houtermans. Verder is er uit 1800 nog een schilderij van Ferdinand Janssen, een schilder uit Aken en geboren in Voerendaal. Het is één van de vier schilderijen in een zwarte baroklijst die thans gerestaureerd worden. Hier op het koor is ook nog een glas-in-loodraam dat nog stamt uit de kerkzaal van vóór de uitbreiding in 1920. Het laat Maria zien die de rozenkrans aan Dominicus overhandigt. Nog meer afbeeldingen kun je vinden: op de oude vaandels, op stola’s, ramen, in de kruisweg en bij de kerststallen.
In de rechterdwarsbeuk staat Maria met kind, spelend met een druiventros. Het stamt uit 1700 ongeveer. Maria kijkt tevreden. Ze zwaait als een koningin de scepter. Heel anders dan het beeld in de linkerdwarsbeuk. Ook dit is ongeveer uit 1700. Het is van kleur voorzien in het atelier Houtermans. Houtermans was een timmermanszoon uit Kunrade / Voerendaal die werkte bij Cuypers in Roermond en die later zijn eigen atelier is begonnen. Dit beeld op het zijaltaar is dus heel oud. Bij haar bidt een bruid aan het einde van de huwelijksmis met een speciale een kaars om het moederschap.
DE DWAZE MOEDER
DE DWAZE MOEDER
Zo’n korte wandeling langs de afbeeldingen in deze kerk laat iets zien van de rijkdom aan gevoelens die de gelovigen hebben jegens de moeder van Jezus. Soms is ze koningin, soms is ze een blije mamma, soms is een bezorgde moeder met pijn in het hart. Soms is ze een vorstin en soms een eenvoudig meisje uit Nazareth. Maar in de voorstelling op het linkerzijaltaar, daar is ze de vechtersbaas, de strijdster. Het idee erachter is afkomstig uit de Apocalyps van Johannes. We lazen het in de eerste lezing. In een droom ziet Johannes een vrouw die met haar kind de woestijn in vlucht en het gevecht aangaat met de draak. Johannes stuurt zijn visioen aan de vervolgde kerken in klein Azië. Hij wil hen bemoedigen: ‘na de strijd volgt de overwinning.’ Misschien bedoelde Johannes met de vrouw eigenlijk de christelijke gemeente in Jeruzalem. Toen de Romeinen een opstand neersloegen in het jaar 70, vluchtteb de christenen vermoedelijk naar Pella. De draak staat voor het Romeinse Rijk, dat Israël en de daaruit voortgekomen christengemeente dreigt te vernietigen. De draak wordt verslagen.
De droom blijft raadselachtig. De eerste christenen herkenden in elk geval Maria in de vrouw die haar kind baart. Er werd een verband gelegd met Eva. Door Eva en de slang was het kwaad in de wereld gekomen, door Maria – en is het woord ‘Ave’ (Ave Maria) niet het tegenovergestelde van ‘Eva’? – , door Maria is de slang – de draak – overwonnen. Althans door haar zoon! Zo wordt in de lezing de strijdbaarheid van Maria geëtaleerd.
EEN WERELD VOOR HAAR KIND
Dat gebeurde ook in het evangelie. Lukas laat zien dat de aankondiging van de geboorte van Jezus met meer geloof wordt ontvangen, dan die van Jan de Doper. Hij laat beide moeders elkaar ontmoeten: Maria en Elisabeth. Daarbij laat hij Maria een strijdlied zingen dat hij samenstelt uit citaten uit de schrift. Het gaat over God die trotsen ten val brengt, rijken berooid wegstuurt, maar zich het lot van de armen aantrekt. Maria komt hierin heel anders naar voren dan een lieflijke, beminnelijke dame. Ze is een dwaze moeder die opkomt voor haar kind. En dat is niet zo vreemd. Zou iedere vrouw - en iedere man - die een kind verwacht, niet boosheid voelen bij het zien van de wereld waarin de baby geboren moet worden? Zou iedere moeder en vader niet zorg hebben over het plastic dat levend weefsels bedreigt, over het egoïsme waarmee mensen alleen voor zichzelf opkomen? Over het geweld dat telkens weer oplaait? Met al haar tederheid is de jonge moeder een vechter.
EEN WERELD VOOR HAAR KIND
Dat gebeurde ook in het evangelie. Lukas laat zien dat de aankondiging van de geboorte van Jezus met meer geloof wordt ontvangen, dan die van Jan de Doper. Hij laat beide moeders elkaar ontmoeten: Maria en Elisabeth. Daarbij laat hij Maria een strijdlied zingen dat hij samenstelt uit citaten uit de schrift. Het gaat over God die trotsen ten val brengt, rijken berooid wegstuurt, maar zich het lot van de armen aantrekt. Maria komt hierin heel anders naar voren dan een lieflijke, beminnelijke dame. Ze is een dwaze moeder die opkomt voor haar kind. En dat is niet zo vreemd. Zou iedere vrouw - en iedere man - die een kind verwacht, niet boosheid voelen bij het zien van de wereld waarin de baby geboren moet worden? Zou iedere moeder en vader niet zorg hebben over het plastic dat levend weefsels bedreigt, over het egoïsme waarmee mensen alleen voor zichzelf opkomen? Over het geweld dat telkens weer oplaait? Met al haar tederheid is de jonge moeder een vechter.
Al heel vroeg in de oudheid ontstond het feest van het inslapen van Maria. Er circuleerde verhalen over hoe ze temidden van de apostelen was heengegaan. Kerken werden al vroeg toegewijd aan dat afscheid. Men kon haar dood niet zien als een verlies. Het moet een feestelijke thuiskomst zijn bij de Eeuwige!
KAARSJE OPSTEKEN
Lieve kinderen. Bij de ingang van de kerk hangt een schilderij van Maria. Darvoor staat een kaarsenbak. Daar kunnen mensen de hele dag een kaarsje opsteken. Elies stak haar hand omhoog. ‘Dat doe ik altijd met oma. Die brand bijna elke dag een kaars voor opa. En dan mag ik er ook een aanmaken en soms ook uitblazen!’ ‘Dat is lief’, zei ik tegen Elies. ‘Maar wat heeft opa daar eigenlijk aan?’ ‘Tja’, zuchtte Elies, ‘dat vraag ik me ook af, maar oma zegt: “als ik iets voor opa doe dan wordt mijn dag een beetje fijner.” Naar de hemel kun je niet telefoneren, maar je kunt een lichtje aanmaken!’