De genoemde datums laten het moment van publicatie zien,
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
2020 - 24ste zondag door het jaar © Harrie Brouwers, Voerendaal
VERGEVEN = GOD SPELEN
WAAR IS GOD?
GOD IS GEEN OORZAAK
Het scheppingsverhaal vertelt over het geheim van de schepping, zoals dat door de Joodse gevangenen, 25 eeuwen geleden, in Babylon werd ervaren. Velen weten daar tegenwoordig geen raad mee. Ze kunnen God niet plaatsen als eerste veroorzaker van de wereld. Voor hen is God een uiterst vaag begrip. Dat lijkt me ernstig, want ik geloof dat het begrip God ten nauwste verbonden is, met ons vermogen om belangeloos te zijn. Als God helemaal uit onze cultuur verdwijnt, wordt de bodem onder de liefde weggeslagen. Ik bedoel dan natuurlijk de ware God, niet het ‘godje’ waarmee kerken elkaar om de oren slaan en opvoeders hun pupillen klein houden.
GOD IS DE ZIN
De mens is zich in de moderne tijd intensief gaan verdiepen in de factoren waardóór iemand ziek wordt; waardóór je niet kunt slapen en waardóór je je sneller kunt voortbewegen. Alle andere samenhangen zijn naar de achtergrond verdrongen. De meeste mensen vragen zich niet af waaròm ze leven maar enkel waardóór. De zin van de werkelijkheid is ‘gedegradeerd’ naar het niveau van poëzie, kinderverhalen, religie en grappen. We zijn de echte werkelijkheid gaan zien als bestaande uit oorzaken. Maar als wij alleen nog maar kunnen denken in oorzaken en gevolgen dan verdwijnt God uit het beeld, want Hij of Zij bestaat niet in zo’n keten. Hij is de zin, niet de oorzaak. God zegt niet waardoor we bestaan, maar waarom en waartoe.
GOD SPREEKT
GROTE BROER
Lieve kinderen. Met een klap duwde Geert zijn kleine broertje tegen de grond. Mamma kwam direct aanrennen. ‘Foei Geert. Zo ga je niet om met je broertje.’ ‘Maar Daan had mijn garage kapot gemaakt’, verdedigde Geert zich. Mamma zag de legosteentje door elkaar liggen. ‘Dan mag je hem nog niet omver duwen. Daan is nog klein, die begrijpt dat nog niet. Jij bent groot; gedraag je ook zo!’ Daar was Geert het niet mee eens. ‘Ik begrijp het óók niet! Ik ben ook nog klein. Dalijk doet Daan het weer.’ ‘Als je groot bent, dan ben je blij dat je de grote broer van Daan bent!’ Geert keek mamma hulpeloos aan en vroeg: ‘Mamma, wanneer ben ik dan groot?’
VERGEVEN = GOD SPELEN
WAAR IS GOD?
Als er één thema is, dat het leven van Jezus beheerst moet hebben, dan is het wel dit: de werkelijkheid van God openbaart zich onmiddellijk in de omgang van mensen met elkaar. Dus: we moeten elkaar niet vergeven als reactie op Gods mildheid jegens ons; nee, het vergeven van mensen ìs het vergeven van God . Een daad van barmhartigheid jegens een arme ìs een weldaad aan God.
Heel wat mensen van de 21ste eeuw zien God niet meer zitten. Ze verwerpen Hem als een kinderlijke fantasie. Ze zien Hem door de ogen van het rationalisme als een ongeloofwaardige hypothese die voor primitieve mensen aan het begin van de schepping stond. Ze hebben Hem vervangen door de oerknal en de werking van het toeval.Ik wil hierop nader ingaan. Aanstaande vrijdag kunt u een bijzonder concert van Pieter Nass bijwonen. In het kader van het zomerfestival begint in deze kerk om 8 uur een bijzonder concert van ongeveer een uur. De entree is vrij, maar U moet zich u wel aanmelden bij Marcel Mollink, of straks in de sacristie. Er zijn nog ... plaatsen te vergeven. Pieter zing Nederlandstalige liederen bij de scheppingsdagen. De avond heet dan ook: ‘Van zeven dagen zingen’. Jongeren lezen de tekst uit Genesis – we hebben die dit jaar in de paasnacht moeten missen! – en tegelijk worden prachtige beelden van de schepping getoond.
GOD IS GEEN OORZAAK
Het scheppingsverhaal vertelt over het geheim van de schepping, zoals dat door de Joodse gevangenen, 25 eeuwen geleden, in Babylon werd ervaren. Velen weten daar tegenwoordig geen raad mee. Ze kunnen God niet plaatsen als eerste veroorzaker van de wereld. Voor hen is God een uiterst vaag begrip. Dat lijkt me ernstig, want ik geloof dat het begrip God ten nauwste verbonden is, met ons vermogen om belangeloos te zijn. Als God helemaal uit onze cultuur verdwijnt, wordt de bodem onder de liefde weggeslagen. Ik bedoel dan natuurlijk de ware God, niet het ‘godje’ waarmee kerken elkaar om de oren slaan en opvoeders hun pupillen klein houden.
Moderne mensen hebben ook wel gelijk, als ze zeggen dat God geen werkelijkheid is. God is er niet zoals de zon er is, of de bomen, of de kou. Hij is er niet zoals getallen er zijn, of woensdagen, of blauwe dingen. God is van een andere orde, en daarbij schieten al onze woorden tekort.
De laatste eeuwen boekten de empirische wetenschappen grote successen. Welvaart en gezondheid gingen met sprongen vooruit; zozeer, dat ze zelfs het voortbestaan van de aarde in gevaar brengen. Onze kijk op de werkelijkheid werd scherper, maar ook eenzijdiger. Met een wetenschappelijke bril hebben we de wereld gereduceerd tot een kettingreactie van oorzaken en gevolgen. Elke gebeurtenis werkt in op een andere, en zo vindt de evolutie voortgang. Het was dan ook schrikken, toen de kwantummechanica dat beeld overhoop haalde. Het gedrag van subatomaire deeltjes paste niet in het opgebouwde wereldbeeld.
GOD IS DE ZIN
De mens is zich in de moderne tijd intensief gaan verdiepen in de factoren waardóór iemand ziek wordt; waardóór je niet kunt slapen en waardóór je je sneller kunt voortbewegen. Alle andere samenhangen zijn naar de achtergrond verdrongen. De meeste mensen vragen zich niet af waaròm ze leven maar enkel waardóór. De zin van de werkelijkheid is ‘gedegradeerd’ naar het niveau van poëzie, kinderverhalen, religie en grappen. We zijn de echte werkelijkheid gaan zien als bestaande uit oorzaken. Maar als wij alleen nog maar kunnen denken in oorzaken en gevolgen dan verdwijnt God uit het beeld, want Hij of Zij bestaat niet in zo’n keten. Hij is de zin, niet de oorzaak. God zegt niet waardoor we bestaan, maar waarom en waartoe.
GOD SPREEKT
Omdat de mens niet anders meer kon, moest zelfs de gelovige God automatisch als oorzaak gaan zien. Als eerste oorzaak. En met die bril zijn we ook de bijbel gaan lezen. Genesis 1 beschrijft de schepping. ‘God sprak: er zij licht en er was licht.’ Het spreken van God is de oorzaak van het ontstaan van licht, interpreteerde men. Maar dat kun je veel beter en mooier lezen! Bekijk het eens niet van God uit, maar van de mens. Dan staat er: ‘De mens ziet het licht... en hij beseft dat dit licht het spreken van God is.’ (David Steindl-Rast, Dieper dan woorden) ‘De mens ziet de dieren en hij hoort God.’ ‘De mens ziet zijn medemens, en hij begrijpt God.’ God is niet de eerste oorzaak van de schepping, maar hij is de liefde die de schepping beweegt. Hij is het niets waaruit alles geschapen is. Hij uit zich in mijn vergevende gebaren. Hij is de moed waarmee ik mijn vijand de hand reik.
Voor Jezus zijn ‘het vergeven van God’ enerzijds en ‘de mildheid van mensen’ anderzijds, niet twee werkelijkheden. Het is een en hetzelfde gebeuren. De mildheid van een mens is Gods mildheid. Elkaar vergeven is geen ‘moeten’, maar het is onze ultieme mogelijkheid om Christus toe te laten. God vergeeft niet door ons, maar hij ìs in ons vergeven!
GROTE BROER
Lieve kinderen. Met een klap duwde Geert zijn kleine broertje tegen de grond. Mamma kwam direct aanrennen. ‘Foei Geert. Zo ga je niet om met je broertje.’ ‘Maar Daan had mijn garage kapot gemaakt’, verdedigde Geert zich. Mamma zag de legosteentje door elkaar liggen. ‘Dan mag je hem nog niet omver duwen. Daan is nog klein, die begrijpt dat nog niet. Jij bent groot; gedraag je ook zo!’ Daar was Geert het niet mee eens. ‘Ik begrijp het óók niet! Ik ben ook nog klein. Dalijk doet Daan het weer.’ ‘Als je groot bent, dan ben je blij dat je de grote broer van Daan bent!’ Geert keek mamma hulpeloos aan en vroeg: ‘Mamma, wanneer ben ik dan groot?’