De genoemde datums laten het moment van publicatie zien, 
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
2021 - 3de zondag door het jaar © Harrie Brouwers, Voerendaal




VLUCHTEN KAN NIET MEER



CRUISE

‘Jonas in de walvis’ is al eeuwen een inspiratie voor verhalenvertellers, kinderboekenschrijvers en schilders. In sommige geschriften werd het zeemonster zelfs een luxe jacht, en het oog van de vis een patrijspoort waardoor Jona de hele wereld kon bezichtigen, van de noordpool tot Afrika. Zijn rondvaart prikkelde de fantasie zozeer, dat het zeemonster vaak niet meer als een straf werd gezien, en ook niet als Gods reddende hand. Voor de bijbel is het verblijf van drie dagen in de ingewanden van het monster, – drie, dat is een eeuwigheid! – een beeld van de onderwereld. Maar God redt Jona. Als de vis hem uitspuwt, dan lijkt dat haast op een verrijzenis. In de catacomben in Rome werden de lotgevallen van Jona dan ook vaak op de wanden afgebeeld of in sarcofagen uitgehouwen. Een kopie uit de Callixtus-catacombe is in Valkenburg te bezichtigen! Jona verrijst uit de onderwereld. De slotscene werd vanuit dat perspectief gelezen. Jona is namelijk de eerst rampentoerist. Hij zoekt een gezellig plekje onder de bladeren van een ricinusboom om Gods wraak op zijn aartsvijand te genieten. Deze gelukzalige rust onder de boom werd als de hemel geïnterpreteerd. Maar ook dat is niet de eigenlijke strekking. Het verblijf onder de boom is in werkelijkheid een harde les die Jona door God gelezen krijgt.

AARTSVIJAND
Nineve is een geweldig grote stad, schrijft de bijbel. Nineve is opgegraven. Het is een stadsdeel van Mosoel in Irak, ergens langs de bovenloop van de Tigris. De ligging maakte de stad rijk. Het lag op de handelsroute tussen Anatolië en Sumerië. Wol en Tin, goud en zilver werden er vervoerd. Een hoogtepunt kwam in de achtste eeuw voor Christus. De stad was toen omheind door een 12 kilometer lange binnenmuur van 15 meter dik en 25 meter hoog. Er woonden naar schatting 120.000 mensen. Er stond een reusachtige bibliotheek. Tussen de kleitabletten werden onder andere, stukken van het Noachverhaal gevonden. De koning van Assur had in Nineve een nieuwe hoofdstad gebouwd. Daar waren geld en arbeiders voor nodig. Die kreeg hij door steden in de verre omtrek te dwingen belasting af te dragen. Samaria werd zelfs ingelijfd. Het Noordrijk werd een provincie. Jeruzalem was ternauwernood aan dat lot ontsnapt. Elk jaar moesten  enorme belastingen betaald worden in de vorm van paleizen, mannen, vrouwen en tientallen talent goud en zilver. Nineve was nog eeuwenlang in de ogen van de Joden het toppunt van wreedheid, tirannie en roofzucht. 
De Koran kent Jona als de profeet Yunus. In Mosoel werd het vermeende graf van Jona vereerd. Recent is dit heiligdom door de Islamitische Staat vernietigd.

VLUCHT
Je kunt zeggen dat Nineve het symbool is van al het kwaad in de wereld. Dat maakt de vertelling ook zo actueel! Het kwaad is er sindsdien niet minder op geworden! Het verhaal zelf is opgeschreven toen Nineve al ruim 400 jaar daarvoor verslagen was. Met andere woorden: de verteller ziet de stad als symbool voor iedere onderdrukking. In zijn tijd waren dat de Seleuciden die Israël wreed onderdrukten. 
In onze tijd is het kwaad misschien de nonchalance waarmee mensen wereldwijd met de virusinfectie omgaan, met alle kwalijke gevolgen voor ouderen en kinderen van dien. Het kwaad van vandaag is ook de onverzadigbare hebzucht van steeds meer rijkdom die tenslotte alle bronnen van de aarde leegzuigt. Het is misschien de immense hoeveelheden geld die aan wapens worden uitgegeven. Het kwaad, de instrumenten van de dood, het machtige Nineve..., wat moet de arme Jona daartegen beginnen? Hij wil het niet zien en hij slaat op de vlucht!

RAMPENTOERIST
Terwijl de stad zich bekeert, gaat Jona aan de rand van de woestijn kijken hoe God Nineve ‘ondersteboven keert’. Dat staat er letterlijk. Hetzelfde woord, ‘onderste boven keren’ wordt gebruikt in het verhaal over de verwoesting van Sodom. Abraham mocht uit Sodom vluchten terwijl God haar ‘ondersteboven keerde’. Hij mocht niet omkijken. Nou! Jona gaat er eens lekker bij liggen; op de eerst rang, in de schaduw. Jona is het tegendeel van Abraham. Abraham pleitte voor Sodom. Hij onderhandelde met God. God zou de stad moeten sparen. Terwijl Jona met de grootste tegenzin opriep tot bekering, en wilde genieten van Gods wraak. Dan doet God iets verrassends. Hij stuurt een wormpje. Dat knaagt aan de wortels. De bladeren verwelken. Jona zit in de brandende zon en ziet hoe de stad gespaard blijft. Logeplaats weg. Voorstelling afgelast! Dan tempert God zijn boosheid en zegt: ‘als jij zo boos bent over een boompje dat verdort, kun je je dan voorstellen dat ik verdriet heb om de inwoners en dieren van Nineve, hoe slecht ze ook zijn.’ 

PROFEET
Het verhaal van Jona is ouder dan 2000 jaar. Het laat God zien als de vader van alle mensen, ook van onze vijanden. Wie God wil dienen moet eerst maar eens zijn wraakgevoelens te boven komen. Kom er maar mee klaar, dat God alle mensen even liefheeft. Met die boodschap ben je een profeet!

GRAPJE
Lieve kinderen. Houd je van grapjes? Ik vond deze mop over Jonas. Elze had op school geleerd dat een walvis eigenlijk geen vis is maar een zoogdier in het water. Hij eet dan ook alleen maar hele kleine visjes want zijn keelgat is heel klein. Dat kon Elze niet geloven. Ze stak haar arm omhoog en zei: ‘Juffrouw, dat kan niet! De walvis heeft Jona toch doorgeslikt?!’ De juf wist niet wat ze zeggen moest. Daarom herhaalde ze een beetje vinnig: ‘Toch eet een walvis alleen maar kleine visjes.’ ‘Als ik later in de hemel kom, zal ik het aan Jona zelf vragen!’, zei Elze boos. De juf antwoordde met opgetrokken wenkbrauwen: ‘En als Jona nou eens niet in de hemel is...?’ Toen zei Elze nijdig: ‘Dan moet ù het hem maar vragen!’ 



 

  MENU


   
BEZOEK
vandaag264
gister236
deze maand5034
totaal819486