VIERENTWINTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR IN HET C-JAAR 2007
© Ad Blijlevens, Heerlen 2007


DE VREUGDE VAN HET VINDEN


De eerste lezing van vandaag is natuurlijk geen preciese weergave van wat er gebeurd is. Maar het verhaal wordt met grote verbeeldingskracht verteld. En het is belangrijk, te achterhalen waar het eigenlijk om gaat. Welnu, volgens dat verhaal weigert Mozes een nieuw 'clanhoofd' te worden. Volgens het verhaal stelt God Mozes voor, het zondige volk te laten omkomen in de woestijn en daarna uit Mozes een groot volk te maken. Maar Mozes wijst dat plan ver- ontwaardigd van de hand. God heeft het volk onder Mozes' leiding weggevoerd uit de slavernij; met dat volk wil Mozes de tocht door de woestijn ook voortzetten. Desnoods wil Mozes zichzelf opofferen om het volk te redden. Iets verderop in het verhaal zegt hij tot God: 'Kunt U het volk toch geen vergiffenis schenken? Als dat niet gaat, schrap mij dan uit het boek dat U hebt geschreven' (Ex 32, 32).

Jozua, de opvolger van Mozes, heeft dit goed begrepen. Wanneer hij op het punt staat het volk de Jordaan te doen oversteken, richt hij zich speciaal tot drie stammen. Deze stammen hebben al een gebied gekregen ten oosten van de Jordaan. Maar ze moeten eerst mee optrekken. Het 'beloofde land' wordt pas werkelijkheid als állen rust hebben gevonden. Het is álles of géén; één stam alléén kan zich niet redden. Later, wanneer Israël zoals zoveel andere volken zijn nationale onafhankelijkheid verliest en in ballingschap wordt gevoerd, gaat het beseffen dat het niet beter is dan de andere volken. De God van Israël wordt dan door hen beleefd als de Schepper van hemel en aarde, de God van alle mensen. Israël beseft dan dat het een diensttaak moet vervullen voor alle volken. Het is álles of géén; één volk alléén kan zich niet redden.

Heel dit verhaal werpt een nieuw licht op de gelijkenissen die Jezus vandaag vertelt. In die gelijkenissen ligt de nadruk op de vreugde bij het vinden. Maar niet alleen voor het verloren honderdste schaap is het van levensbelang dat het wordt teruggevonden. Zonder dat honderdste schaap is de kudde onvolledig. En de vrouw viert feest met haar vriendinnen en buurvrouwen omdat haar verzameling van tien zilverstukken weer vollédig is. Jezus, die, zoals Mozes, niet zichzelf, maar de anderen wilde redden, roept ons op tot een gedeelde vreugde. Het is alle hónderd of géén; de negenennegentig rechtvaardigen redden het pas met de honderdste erbij. Wanneer zij elkaar hebben gevonden, kan het feest beginnen.

Zonder dat ene schaap is de stal niet compleet, zonder dat ene zilverstuk de ver- zameling niet. Niet spannend? Ik las kortgeleden dit verhaal: Iwan, een gedragsgestoorde jongen van twaalf, hoorde jaren geleden dat zijn zwervende vader een junk was. Hij ging in Rotterdam samen met zijn groepsleider naar die vader op zoek. Hij vond zijn vader, midden in de nacht, tussen dieven, hoeren en heilsoldaten. Even had hij toen het gevoel: wij hebben elkaar nodig, al is het maar voor even. Onlangs is Iwan dodelijk verongelukt. Hij zat op een brommer. De autochauffeur die hem schepte, reed door; wie maal ter om zo' n jongen ? Maar in Rotterdam, op perron nul, pinkte een junk een traan weg. Want hij en zijn zoon Iwan hadden ooit elkaar gevonden en niet meer verloren.
Je hoeft wel geen verliezer te zijn zoals Iwan of zijn vaderom te weten hoe belangrijk het is om te worden teruggevonden. Maar toch. Hoe dan ook, als verstoorde verhoudingen worden hersteld en wij elkaar weer hebben gevonden, is er reden tot vreugde. Wij vieren nu samen eucharistie. Wij. Daar zijn ruziemakers bij, mensen die soms de schone schijn hooghouden, mensen die veel meer voor behoeftige mensen zouden kunnen doen, gewoontemensen zonder veel enthousiasme, in één woord: mensen zoals u - mijn verontschuldigingen - en zoals ik - heel zeker. Maar geleidelijk geneest, redt ons Gods barmhartigheid. Trouwens, Hij nodigt ons uit. Dan mogen wij verwachten dat God iets met ons doet, ten goede. Mogen wij daarvoor openstaan.