De genoemde datums laten het moment van publicatie zien,
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
2022 - 7de zondag van Pasen © Harrie Brouwers, Voerendaal
GEBED OM EENHEID
VERWEESD
CATECHESE
We weten eigenlijk niet wie deze Johannes was. Wellicht stamt het evangelie uit een gemeenschap van christenen die zich door Johannes geïnspireerd wist. Dat is dan aan het eind geweest van de eerst eeuw, of nog iets later. Johannes schrijft geen biografie, geen levensbeschrijving, maar eerder een soort catechese. Hij wil vertellen wat de verhouding is tussen God en Jezus. Welke plek de mens inneemt temidden van alle kosmische spanningen van licht en donker, van vergankelijkheid en eeuwigheid, van wet en liefde. Opvallend is dat Johannes het breken van het brood en het delen van de breker niet vermeldt. De voetwassing wel. En dus vooral een redevoering en een gebed.
EENHEID
Eenheid is niet, dat de ene gelovige zich onderwerpt aan de andere. Eenheid is niet, dat miljoenen mensen dezelfde tekst door de strot geduwd krijgen. Eenheid is niet gehoorzaamheid aan een centraal gezag. Eenheid is niet een aantal handtekeningen onder een document. Eenheid is niet het dragen van een uniform of het zingen van een volkslied. De eenheid waarom Jezus bidt is, dat de leerlingen, van zoveel talen, standen en rassen, met zo’n uiteenlopende muzikale voorkeuren en eetgewoontes, dat zij bezield zijn door de liefde die voortkomt uit God.
GEBED OM EENHEID
VERWEESD
Dit weekend, de zevende zondag van Pasen, ligt tussen Hemelvaart en Pinksteren. Getallen in de bijbel duiden vooral kwaliteiten aan. Met Pasen als derde dag, Hemelvaart als veertigste en Pinksteren als vijftigste dag, worden eigenschappen van Jezus’ kruisdood bedoeld. Als je de getallen toch als data in je agenda wilt bekijken, dan staat deze zondag voor de periode waarin de leerlingen Jezus’ nabijheid niet langer aan den lijve ervaren, maar zij de Geest ook nog niet hebben ontvangen. Ze zijn nu aan zichzelf overgelaten. Het is alsof je met broers en zussen voor het eerst kerstmis viert nadat beide ouders dood zijn. Het is alsof je je, na het rijexamen, voor het eerst zonder instructeur in het stadsverkeer begeeft. Het voelt als de medicijnenstudent die zijn eerste operatie verricht. Het voelt intens, het is spannend, het is een dag vol herinneringen aan wat er geweest is, en vol hoop en vrees voor de toekomst.
Jezus bidt een tafelgebed. Johannes is de enige evangelist bij wie we dit lezen. Bij hem houdt Jezus aan het laatste avondmaal een lange tafelrede van enkele hoofdstukken lang. Jezus staat voor de grens van de eeuwigheid. De leerlingen staan voor een leven zonder hun meester.
CATECHESE
We weten eigenlijk niet wie deze Johannes was. Wellicht stamt het evangelie uit een gemeenschap van christenen die zich door Johannes geïnspireerd wist. Dat is dan aan het eind geweest van de eerst eeuw, of nog iets later. Johannes schrijft geen biografie, geen levensbeschrijving, maar eerder een soort catechese. Hij wil vertellen wat de verhouding is tussen God en Jezus. Welke plek de mens inneemt temidden van alle kosmische spanningen van licht en donker, van vergankelijkheid en eeuwigheid, van wet en liefde. Opvallend is dat Johannes het breken van het brood en het delen van de breker niet vermeldt. De voetwassing wel. En dus vooral een redevoering en een gebed.
In de drie andere evangelies heeft Jezus ook gebeden. Hij leerde zijn volgelingen het ‘onze Vader’. God als de vader van ons allemaal. In de lezing van vandaag is het niet ‘ònze Vader’ maar ‘mijn Vader’. Jezus wendt zich tot de Vader als tot zijn gelijke. De nadruk ligt op de eenheid tussen hem en God. Die eenheid moet er ook onder de volgelingen zijn!
Jezus is hier dus niet een kerk aan het organiseren. Hij geeft geen richtlijn over hoe de meningen van al die gelovigen uit zoveel verschillende culturen in het gareel gehouden kunnen worden. Jezus kijkt bij dit avondmaal terug op zijn leven. Hij is er tevreden mee. Hij heeft zijn zending volbracht. Hij legt rekenschap af. Hij doet hier wat veel stervenden doen als zij afscheid nemen. Hij maakt de balans op. Tegelijk moet hij loslaten. Hij heeft mensen aan zich gebonden en die moeten nu op eigen kracht verder. Dat houdt hem bezig. Hij hoopt dat zijn volgelingen blijven leven vanuit Gods Geest. Die bezieling is de eenheid waarom Jezus bidt. Zijn grote zorg is, dat zij met God verbonden blijven. Dat ook wij dus Jezus’ geest blijven ademen.
EENHEID
Eenheid is niet, dat de ene gelovige zich onderwerpt aan de andere. Eenheid is niet, dat miljoenen mensen dezelfde tekst door de strot geduwd krijgen. Eenheid is niet gehoorzaamheid aan een centraal gezag. Eenheid is niet een aantal handtekeningen onder een document. Eenheid is niet het dragen van een uniform of het zingen van een volkslied. De eenheid waarom Jezus bidt is, dat de leerlingen, van zoveel talen, standen en rassen, met zo’n uiteenlopende muzikale voorkeuren en eetgewoontes, dat zij bezield zijn door de liefde die voortkomt uit God.
Mijn hele leven heb ik in januari, in de gebedsweek om de eenheid, gebeden dat de christenen één zouden zijn. Daarbij werd soms gedacht dat de anderen tot de moederkerk terug zouden keren, dat iedereen zou buigen voor één centraal gezag, dat er één geloofsbelijdenis en één sacramentenleer zou zijn. Maar we hoeven onze individualiteit en voorkeuren niet op te geven! God heeft de mensheid veelkleurig en divers geschapen. Dat is niet ons tekort, dat is onze rijkdom. Een eenheid vormen we op het moment dat we elkaar eerbiedigen, dat we elkaar liefhebben, en samen Gods lof zingen in het besef dat we kinderen van één Vader zijn. De eenheid waarom Jezus bad is de eenheid van mensen die elkaar niet willen beheersen maar dienen.
DE BAAS
DE BAAS
Lieve kinderen. Pappa en mamma zouden de hele zondag op stap gaan. Roy, Emma en Katrien zouden samen op het huis passen. ‘Katrien, hier ligt mijn telefoonnummer’, zei mamma. ‘Jij moet oppassen tot oma komt. Er is cake in de koelkast. Oma heeft er graag een likje boter op.’ Voordat ze de deur dichttrok riep ze nog: ‘Geen ruzie maken. Roy, jij luistert naar Katrien!’
Toen waren de kinderen eindelijk baas in eigen huis. Maar de echte baas was Katrien! ‘Nu gaan we eerst het huis opruimen’, riep ze vrolijk. Roy glipte gauw naar boven om met dopjes in de oren op zijn computer te gaan racen. ‘Als Roy niet helpt, hoef ik ook niet’, riep Emma. Katrien was ten einde raad. Niemand luisterde. Straks was er niks opgeruimd als oma kwam. Een beetje verdrietig begon Katrien de afwasmachine in te laden. Ze veegde met een spons de tafel schoon en met een handveger de kruimels onder de tafel. Intussen was Emma nieuwsgierig komen kijken. Ze haalde cake uit de koelkast en zette gebaksbordjes op tafel. Zelf Roy was op de stilte afgekomen en zonder oordopjes zag hij zijn zussen bezig. Hij liet zich op de bank vallen. ‘Ik wilde net komen helpen, maar jullie zijn al klaar!’ ‘Als je wilt, mag je straks opruimen’, zei Katrien voorzichtig. Ze had begrepen dat je het beste de baas kunt spelen als je niet commandeert!