De genoemde datums laten het moment van publicatie zien,
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
2022 - 28 augustus, Oogstdankfeest © Harrie Brouwers, Voerendaal
OOGST: LUSTEN EN LASTEN
ROMANTISCHE OOGST
CONCURRENTEN
OOGST VOOR DE WERELD
P.S.
BUITEN ETEN
OOGST: LUSTEN EN LASTEN
ROMANTISCHE OOGST
Toen ik theologie studeeerde, liep ik stage in een dorpsparochie in de westelijke mijnstreek. Ik moest eerste een schets maken van de bevolking aldaar. Mijn toenmalige pastoor gaf me de tip om eens goed in de oude doopboeken te kijken. Je kon er zien dat het aantal geboortes negen maanden na de oogst aanzienlijk hoger was dan in de rest van het jaar! Ik vond het een grappige gedachte, maar erg duidelijk was de uitslag toch niet!
Het verhaal van Ruth bevat de vreugde om een goede oogst en heeft tevens een dosis romantiek in zich. Dat heeft deze boekrol populair gemaakt. In de synagoge wordt ze dan ook altijd voorgelezen in de oogsttijd, de weken tussen Pasen en Pinksteren, tussen de oogsten van gerst en graan.
Tot de sociale wetten van Israël hoorde het voorschrift dat de boer bij de oogst niet mocht ‘na-lezen’.
Dat wil zeggen: alles wat er bij de eerste inzameling was blijven liggen, was bestemd voor de armen. Dat was wat Ruth opraapte op de akker van Boaz.
Ik heb uit de levensverhalen van ouderen vaak begrepen, dat deze traditie ook hier nog wel bestond in hun kindertijd. De verwondering en de dankbaarheid om de vruchten van het veld, mondde op een natuurlijke wijze uit in het besef dat de opbrengst gedeeld moest worden met anderen.
CONCURRENTEN
Voor Israël, het volk dat was voortgekomen uit half-nomaden, uit schapentelers, was grond het eigendom van God, en waren de vruchten er voor allen. Ik las eens over een boer in Amerika die met zijn oogst een prestigieuze prijs had gewonnen. Hij had de mooiste maïs in de verre omtrek. Een journalist kwam hem interviewen. Hij vroeg hem: ‘Wat is uw geheim?’
‘Mijn geheim’, zei de prijswinnaar, ‘dat is, dat ik mijn zaaigoed deel met mijn buren.’ De journalist keek verwonderd op. ‘Is dat niet gek? U levert uw eigen succes uit aan uw grootste concurrenten?’
‘Dat ziet u verkeerd’, zei de boer. ‘De maïs groeit op in het open veld. De wind waait en bestuift de planten. Als de buren slechte gewassen hebben, dan lijden die van mij er ook onder. Alleen als de akkers om mij heen edele vruchten voortbrengen, kan ik op goede resultaten rekenen.’
OOGST VOOR DE WERELD
Als wij het verhaal van Ruth en Boaz lezen, dan blijft de tekst ietwat afstandelijk.
Wij voelen geen woede meer als we het woord ‘Moab’ horen. ‘Moabieten’, dat klinkt exotisch, verder zegt het ons weinig. Dat was wel even anders toen het verhaal ontstond. De Israëlieten bewaren zorgvuldig de herinnering aan hun vlucht uit Egypte en het zoeken naar een nieuw land. Hoe ze toen door Moab waren getrokken en de koning een tovenaar had ingehuurd om het volk te vervloeken. Moab was de Oostelijke buur van Israël en er was nogal eens om een stad gevochten. Anderzijds waren Moabieten ook semieten en leek hun taal op het Hebreeuws. In hun traditie waren ze de afstammelingen van Lot, de neef van Abraham. En nu, tijdens de oogst, wordt de Moabietische vrouw Ruth de oma van koning David.
De familieveten kunnen hoog oplaaien, maar je blijft aan elkaar verwant!
Het verhaal van Ruth gaat over liefde die reikt over alle grenzen heen. Het gaat over barmhartigheid jegens de jodin Naomi die voor de honger vlucht naar een vijandig land. Het gaat over de hartelijkheid waarmee het meisje Ruth uit Moab word onthaald. Het gaat over oogst en liefde, over het voedsel van de aarde en het gebod om te delen. Dus ook over Voerendaal, Over blauw-gele vlaggen die hier en daar het ondersteboven wapperen en het rood wit blauw - ook soms op zijn kop!
P.S.
Over dat delen wil ik nog één ding zeggen. Mensen zijn geroepen om niet alleen de lusten van de oogst te delen maar ook de lasten. Dat is natuurlijk het conflict dat wij op dit moment in ons land meemaken. De lasten die stikstof veroorzaakt, de noodzaak om dit probleem te beheersen en de tol die dat van boeren vraagt is, dat is allemaal niet ‘hún probleem’ maar ons aller probleem! Ook van de supermarkt. En de industrie.
Laten we dus ook bidden dat deze nood rechtvaardig wordt opgelost... en – wat mij betreft – zonder inmenging van Trump!
Laten we dus ook bidden dat deze nood rechtvaardig wordt opgelost... en – wat mij betreft – zonder inmenging van Trump!
BUITEN ETEN
Lieve kinderen. Tot slot een verhaaltje over samen eten! Na een dag hard werken kwam een boer, samen met zijn knecht, 's avonds thuis van het werk. Op tafel stond een dampende kom boerenkool. Ze beginnen flink te eten. Als ze de volgende avond van het land komen, staat er opnieuw boerenkool op het menu. Weer beginnen ze te schransen. De derde dag alweer boerenkool, en als dat twee weken lang zo doorgaat, dan heeft de boer er opeens genoeg van! Hij grijpt de ketel met beide handen vast, en smijt hem het raam uit. De knecht springt op, pakt zijn stoel vast en gooit die er achteraan door het raam op het erf. ‘Wat doe je nou?’ vraagt de boer. ‘O,’ zei de knecht, ‘ik dacht dat we buiten gingen eten.’