De genoemde datums laten het moment van publicatie zien,
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
De datum waarop de preek gehouden is ligt gewoonlijk een week later
OOGSTDANKFEEST
27 AUGUSTUS 2023
INTREDE Binnenkomst met de oogst
27 AUGUSTUS 2023
INTREDE Binnenkomst met de oogst
God, wij danken U voor de korenvelden, en de boomgaarden;
voor de boeren in onze wereld die ploegen en maaien;
voor de regen en voor de zon...
God dank ook voor de bakkers en de slagers.
Dank voor het vee,
voor de eieren en ons dagelijks brood!
U laat de zon opgaan en de wind waaien over het land;
u schenkt bloemen in geuren en kleuren
en geeft ons het lied van de vogels en het zoemen van de bijen.
U schenkt ons vreugde om het bestaan...!
Aanvaard daarvoor onze dank!
En zegen onze oogst en deze kroetwusje,
die een teken zijn van onze erkentelijkheid... +
LEZING UIT HET BOEK DEUTERONOMIUM
Als u dan eenmaal woont in het land dat God u geeft,
en als u dat land dan beschouwt als uw eigen bezit...,
dan moet u ieder jaar enkele eerste vruchten van uw oogst nemen.
U moet ze in een mand leggen, en ze naar de plaats brengen
die God als zijn woning heeft gekozen.
De dienstdoende priester zal de mand voor het altaar
van God neerzetten. Dan moet u zeggen:
'Mijn voorvader was een zwerver uit Armenië;
hij ging naar Egypte. Daar was hij een vluchteling.
Toen de Egyptenaren ons onderdrukten,
riepen we tot de God van onze voorouders.
De Heer hoorde onze stem. Hij zag onze ellende.
Hij heeft ons uit Egypte geleid met machtsvertoon en wonderen.
Hij schonk ons dit land, een land dat overvloeit van melk en honing.
Daarom offer ik de eerste vruchten die U mij hebt gegeven.' ...
.... Na het offer moet u met het hele volk feestvieren,
samen met de vreemdelingen die bij u wonen.
UIT HET EVANGELIE VOLGENS MATTEÜS
Jezus vertelde deze gelijkenis: ‘Het Rijk van God lijkt op een man
die op zijn akker goed zaad had gezaaid,
maar terwijl hij sliep, kwam zijn vijand, en zaaide onkruid tussen de tarwe.
Toen de halmen gerijpt waren, was ook het onkruid te zien.
De knechten vertelden hun meester:
‘Heer, u hebt toch goed zaad op uw akker gezaaid?
Maar overal groeit er onkruid tussen. Hoe komt dat?"
Hij antwoordde hun: ‘Dat is het werk van een vijand’.
De knechten zeiden: ‘Moeten we het wieden?"
Maar hij zei: ‘Neen, ik ben bang
dat jullie terwijl je het onkruid uittrekt, ook de tarwe kapot maakt.
Laat beide gewassen liever samen opgroeien.
Bij de oogsttijd zal ik de maaiers zeggen:
Haalt eerst het onkruid bijeen en verbrandt het;
maar slaat de tarwe op in mijn schuur.’
Een andere gelijkenis hield Jezus hun voor:
‘Het Rijk der hemelen lijkt op een mosterdzaadje,
dat iemand op zijn akker zaaide.
Dat is wel het allerkleinste zaadje, maar wanneer het is opgeschoten,
is het groter dan de andere tuingewassen;
het wordt een struik waaronder de vogels schaduw zoeken en zich nestelen.’
VOORBEDE
God, zegen allen die werken op het land, die zaaien en oogsten.
Zegen hun bijdrage aan een goede en rechtvaardige wereld.
Laat ons bidden...
God, laat ons niet rusten voordat elk mensenkind ter wereld
dagelijks het nodige brood ontvangen heeft... Laat ons bidden...
Geef, God, perspectief aan alle boeren op de wereld
die geen eerlijke prijs ontvangen voor hun arbeid.
Schep ook voor allen landbouwers in Nederland toekomst,
en dat ze onze solidariteit mogen ervaren
Laat ons bidden ...
God wees uw aarde genadig en breng ons tot inkeer,
want we plegen roofbouw op het wonder van uw schepping.
Versterk onze bewondering en ons respect
voor alles wat groeit en leeft... Laat ons bidden...
God, wakker in ons hart de dankbaarheid aan
om het dagelijks brood, want het is genoeg voor al uw kinderen.
Leer ons delen en gelukkig zijn met elkaar...
Laat ons bidden...
Aanvaard, God, onze dankbaarheid
nu wij het offer van Jezus Christus herdenken
met de vruchten van de aarde, met brood en wijn. Amen!
ZEGEN EN WEGZENDING
God, zegen ons met de weidsheid van de hemel,
zegen ons met de warmte van de zon,
zegen ons met de koelte van het water,
zegen ons met de zucht van de wind,
zegen ons met het ruisen van de bomen,
zegen ons met de oogst van de velden,
zegen ons met de trouw van de dieren,
zegen ons met de dromen van de kinderen,
zegen ons met de liefde van ouders,
zegen ons met de wijsheid van de ouderen,
zegen ons in het gemis van onze lieve doden,
zegen ons met de aarde, met de zee en met de bergen,
zegen ons hart en onze handen...,
dat wij een boom zijn aan levend water, +
PREEK
BEKENTENIS VOORAF
Voordat ik u de schriftlezing durf uit te leggen, moet ik een bekentenis doen. Als alle boeren een beetje op mij leken, dan was er helemaal geen stikstofprobleem.....! ... Maar dan was er ook geen graan en er waren geen koeien of melk of varkens. Ik ben namelijk heel slecht in de omgang met natuur.
Achter de pastorie in Kunrade liep ik wel eens met een grasmaaier rond, maar dan dacht ik bij mezelf: ‘Waarom ben je dit gras eigenlijk aan het krotwieken? Wil je God verbeteren? Het gras weet zelf wel wanneer het de groei moet stoppen.’ U begrijpt het al, mijn tuin werd, – wat men in die zeventiger jaren noemde –: een ‘Franse tuin’. We bedoelden daarmee een tuin die aan de natuur was overgelaten. Aan God uit Frankrijk, zeg maar! In de praktijk was dat een wei vol brandnetels, fluitenkruid en mos. Op het laatst deed ik de gordijnen van de keuken niet meer open om het niet te hoeven zien.
CRAPUUL 1840-1940
CRAPUUL 1840-1940
Nu begrijpt u ook wel dat ik thans in mijn tuintje een robot heb rondrijden. Hij lijkt op een klein botsautootje. Ik hoop vurig dat hij voorzichtig met egeltjes omgaat. Ik onderdruk de neiging om er een tweede bij te zetten, zodat ie wat gezelschap heeft. Dus, als het over landbouw gaat, kunt u van mij niets leren.... of... of het moest zijn: mijn gevoel van verwondering, eerbied en dankbaarheid!
En ik denk dat dit ook precies datgene is wat wij als gelovigen te bieden hebben aan de wereld van vandaag met al zijn problemen...! De kerk is niet de plek waar de oplossingen liggen, maar ze vertelt het wel het grote verhaal dat vooraf gaat aan elke techniek, wetenschap en politiek, namelijk dat de natuur een geschenk is, de werkelijkheid een schepping en dat onze grondhouding dankbaarheid is en verwondering.
Ik had al een tijd op mijn bureau het boek ‘Crapuul’ liggen. Misschien kent u het ook! Het behandelt de geschiedenis van de Stokstraat in Maastricht. Daar heb ik vroeger nog een stuk van meegemaakt. Toen ik op het gym zat, fietste ik vier keer per dag door het stadspark, langs het Stokstraatkwartier. Het waren straatjes met veel herrie en geschreeuw. Je was er een beetje bang voor. Vrouwen hingen scheldend uit het raam. Af en toe vloog er een pan door een ruit. Veel huizen waren toen al dichtgetimmerd; alleen de allerarmsten zochten er nog onderkomen. Het boek geeft een beschamend beeld van de onverschilligheid van burgerlijke en kerkelijke bestuurders, industrielen en politici, gedurende ruim een eeuw. Toen ik er in 1955 langs reed was de laatste cholera-epidemie nog maar 80 jaar geleden. Bewoners werden tegen hun zin verhuisd naar wijken buiten de stad, bijvoorbeeld naar het Witte Vrouwenveld.
Daar heeft mijn moeder overigens nog les gegeven aan de lagere school. Ze had klas één, en leerde de kinderen lezen. Op zekere dag vertelde ze, dat ze maar niet kon begrijpen waarom de klas jongetjes zo onbedaarlijk had gelachen. Ze had alleen maar één zinnetje op het bord geschreven: ‘Pik pik, zei de kip...’
Maastricht bestond in de negentiende eeuw en het begin van de twintigste enerzijds uit paupers die besmet water dronken en veel bier – de slachtoffers dus –, en aan de andere kant harteloze rijken met een goed glas Bordeaux in de hand. De gevestigde orde zat voor het grootste deel elke zondag in de kerk en luisterde instemmend naar het evangelie.
Zover gekomen in mijn boek, overviel mij opeens een onrustig gevoel.
2040-2140
2040-2140
Ik kan immers wel minachtend neerkijken op de rijken van 100 jaar geleden, maar hoe sta ik er nu zelf voor? Ik vier vakantie, rijd auto, stap in het vliegtuig, geniet ongekende weelde en tegelijk wentel ik een groot deel van de milieuschade af op de armste landen.
De honger neemt weer toe. Kinderen sterven. We zien het gebeuren; we zouden het niet mogen toelaten, maar we voelen ons machteloos.
Terugkijkend naar Maastricht van de afgelopen eeuw, weten we zo goed wat we hadden moeten doen, maar toen het gebeurde voelde menigeen zich gevangen in machteloosheid, op enkele schitterende uitzonderingen na...
OOGSTFEEST HEBREEËN
OOGSTFEEST HEBREEËN
En dan lees ik in het boek Deuteronomium deze woorden van God: ‘Als u straks rijk bent en eigenaar van landerijen, herinner u dan, dat uw voorouders zwervers en vluchtelingen waren’.
‘Offer uw eerste vruchten met die herinnering in het hart, opdat u vol mededogen bent met de vreemdelingen in uw midden... en dat u beseft, dat de natuur u slechts in bruikleen is gegeven...’ Is dat niet precies, wat de bijdrage van ons geloof moet zijn, in de hedendaagse problematiek? Eenvoudig dankbaar zijn om de gaven van de natuur en ze niet als een vanzelfsprekend recht beschouwen. Ze aan de Eeuwige aanbieden in het besef dat ze ons ook maar geschonken zijn en dat onze voorouders arm waren en vaak op de vlucht....
Gelovigen hebben niet de oplossing van stikstofprobleem en andere crises. Dat is ook niet de opgave van de kerk. Onze morele opdracht is het om het besef in leven te houden dat de natuur heilig is, en dat het voedsel een geschenk is voor iedereen. Die waarde mag niet verloren gaan.
Het eerste oogstdankfeest vinden we bij de Hebreeën. Dan bogen de trotse boeren hun hoofd en baden: Onze voorouders hadden niets, maar u hebt ons alles geschonken. En ze vierden feest met alle vreemdelingen in het land!
P.S.
Ik wil ook nog een opmerking over het evangelie maken. Jezus vertelde over de oogst. Knechten vragen zich af welke concurrent onkruid in de akker had gezaaid en ze willen het vernietigen. Jezus zegt dan: laat het staan. Mijn woorden: ‘maak er een Franse tuin van!’ het kwaad in de wereld is er gewoon. Het komt misschien helemaal niet van de andere mensen. Het is er nu eenmaal. Wijs met je beschuldigende vinger niet naar elkaar. Waar het op aan komt is dat je met de situatie goed omgaat. Het oordeel laat je maar aan God over.
En als het je allemaal te zwaar wordt en het je somber stemt... als je denkt: ‘het gaat met de wereld de verkeerde kant op! God is nergens meer te vinden!’ Dan neem je maar een mosterdzaadje in je hand! Het is niet veel groter dan een millimeter, maar er groeit een struik uit waaronder de vogels schaduw zoeken voor hun jongen. Het goede begint heel klein, dus wanhoop niet!
LIEVE KINDEREN
Wie kan goed rekenen? Jij was eens in de boerderij om eieren te kopen. De boerin telde 9 eieren en legde ze op tafel om ze voorzichtig in te pakken. Toen kwam ik binnen. Ik legde er drie eieren bij. Nu is de vraag: hoeveel eieren liggen er op tafel? Nou?
LIEVE KINDEREN
Wie kan goed rekenen? Jij was eens in de boerderij om eieren te kopen. De boerin telde 9 eieren en legde ze op tafel om ze voorzichtig in te pakken. Toen kwam ik binnen. Ik legde er drie eieren bij. Nu is de vraag: hoeveel eieren liggen er op tafel? Nou?
Nog steeds 9..., want ik kan geen eieren leggen!