BIJ HET HONDERDJARIG BESTAANSFEEST VAN DE HARMONIE SINT DAVID 2007
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2007

BETOVERDE LUCHT


ZEVENDE HEMEL

Vele eeuwen lang was het een zekerheid dat het heelal uit zeven hemelen bestond. Zeven sferen, kristallen bollen, waarop de zon en de planeten rustten. De draaiende beweging van de bollen - wist men - maakte muziek, een soort bourdon-tonen van goddelijke schoonheid. Wij horen ze wel maar we nemen ze niet waar omdat ze vanaf de geboorte om ons heen zijn. De middeleeuwer hield van die constante toon die als sfeerbepaler gedurende de hele muziek uit doedelzak of draailier klonk. De harmonie van God horen we niet, zoals vissen geen weet hebben van het water.

Het idee van die kosmische muziek is nog voor Keppler in de zeventiende eeuw vanzelfsprekend. De ontwerper van het hemelconcert was, enkele eeuwen voor Christus, de Griekse wijsgeer Pythagoras. Hij had ontdekt dat aangename samenklanken ontstonden tussen even dikke snaren die zich in lengte verhielden als 1:2, 2:3 en 3:4. De tonen van het heelal werden volgens hem bepaald door de afstand van de hemelse schil tot het vurig centrum van het universum.

De fascinatie voor mooie verhoudingen, voor aangename klanken; de bewondering voor de oneindigheid van de kosmos; het besef van de nietigheid van de mens en tegelijk van zijn grootheid; die mengeling van wetenschap en mystiek, van schoonheid en berekening, door dat alles kwam er duizenden jaren geen twijfel op. De ruimte bracht een symfonie van goddelijke klanken voort die onze stemming bepaalde.
Ik kan maar één verklaring bedenken voor het gemak waarmee men de muziek der sferen aannam.

SACRAAL

Het opgaan in muziek is een mystieke ervaring. In de muziek verkent de mens een tijd-ruimte die anders is, die aan de eeuwigheid verwant lijkt. We treden een magische wereld binnen die een beeld wordt van het oneindige.
Misschien hielden minstrelen van andere muziek dan monniken - wat ik overigens betwijfel -, maar het onderscheid tussen sacrale en profane muziek is nogal willekeurig.
Wat de bisschop mooi vond heette sacraal en wat de kasteleinsvrouw zong heette profaan, maar in wezen is elke muziek sacraal, want ze tilt ons boven onszelf uit.

We mogen ons als parochie gelukkig prijzen dat we al honderd jaar een vereniging hebben die muziek maakt. Niet als een MP3-file maar als een levende gebeurtenis, als een wonder van mensen, jongeren en ouderen, die door één geest bewogen de lucht betovert en ons als op vleugels boven hier en nu uittilt. En dat al honderd jaar. Niet te geloven!

Ik heb genoten van de schitterende klanken van de marinierskapel, maar ik denk niet dat ze komen spelen om de eerste communie van Voerendaalse kinderen onvergetelijk te maken. Ik heb genoten, maar ik denk niet dat ze de processie willen opluisteren volgende week en ons laten dromen van de hemel op aarde. Ik denk niet dat ze concerteren voor gouden bruidsparen uit het dorp..., dus geef mij de David maar!


UIT KLEI EN MUZIEK

Lieve kinderen. Aan de andere kant van de wereld, in nieuw-Guinea, wonen Papoea’s. Toen daar een halve eeuw geleden de eerste missionarissen kwamen, begonnen die eerst naar de verhalen te luisteren van de bewoners zelf. De Papoea’s hadden een prachtig scheppingsverhaal. Het gaat zo.
God was erg eenzaam in een ijzig stil heelal. Om zich te troosten, maakte God een pop van klei en Hij ging ernaast zitten. Maar hij was nog steeds alleen. Toen maakte Hij nóg een pop en nóg een. Maar het hielp niet. Tenslotte had God een hele kring gemaakt van wel twintig poppen van klei en zelf zat Hij er midden in..., maar nog steeds was Hij ongelukkig. Toen stond God op van zijn boomstam. Hij pakte een stok en sloeg er tegen aan. Hij hoorde een ploffend geluid. Hij sloeg nog eens. Toen pakte hij een tweede stok en begon te trommelen. Het werd steeds strakker en wilder en terwijl God bezig was met de eerste drumsolo sinds de oerknal, begonnen de poppen van leem te bewegen. Eerst was het maar een beetje schudden, maart spoedig werd het zwaaien en springen. De muziek deed hen opstaan en tenslotte dansten ze in de kring om God heen. Zo is de mens ontstaan: uit klei en uit muziek!