DERDE ZONDAG IN HET B-JAAR 2007
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2007


DE (BOEK)ROL


GEKOZEN OF GEVONDEN

In een huwelijksmis wordt soms een tafelgebed gelezen met de volgende tekst: ‘Gij -God- die alle wegen hebt omgebogen, opdat deze twee elkaar zouden vinden, wij danken U dat U het zó, en niet anders hebt gedaan...’ Het is een tekst van Hub Oosterhuis. Ik meen dat hij hem geschreven heeft toen hij zelf in het huwelijk trad. ‘Gij die alle wegen hebt omgebogen...’ Ik heb gemerkt dat deze woorden bruidsparen uit het hart gegrepen zijn.
Gelieven voelen hun liefde als een lotsbestemming. Ze hebben ervaren bij een wildvreemde thuis gekomen te zijn. Ze hebben de ander niet gekozen maar gevonden. Het voelt heilig als je lotsbestemming en je keuze met elkaar samenvallen.
Dat feestelijke gevoel komt terug. Bijvoorbeeld na 25 jaar. Het paar herdenkt een weg die ze zelf hadden uitgestippeld maar die ook vanaf de eeuwigheid bepaald lijkt. ‘Het had zo moeten zijn.’ ‘Ze vormen een echt setje’, zegt de omgeving. Bij de dood van een van hen is de ander minder dan de helft!

GEPAKT OF GEKREGEN

Zoals op elke sabbat, bezoekt Jezus de synagoge. Als joodse man is hij gerechtigd om commentaar te geven op de Thora. Zo beschrijft Lucas het begin van Jezus’ openbare optreden. Jezus houdt in de synagoge van Nazareth zijn inaugurale rede. De inhoud ervan is betekenisvol voor zijn hele missie.
Dan staat er dat éne kleine zinnetje: ‘Hij kreeg een boekrol van de profeet Jesaja aangereikt.’ Merkwaardig uitgedrukt. ‘Hij kréég aangereikt...’ Van wie kreeg hij het? Van de tempeldienaar? Lucas vertelt het niet. Was het een toevalstreffer of was men volgens een rooster aan het lezen? Lucas zegt het niet. Was het een eigen keuze van de dienaar of had Jezus gevraagd de rol van Jesaja te pakken? Lucas zegt het niet. Hij vertelt het zo, dat het een toevallige keuze lijkt. ‘Hij kreeg aangereikt.’

KEUZE EN TOEVAL

De tekst die volgt is meer dan 500 jaar oud. De profeet troost het volk dat in Babylon gevangen zat. Nu troost Jezus er de armen van Israël mee. Zij krijgen goed nieuws, gevangenen worden vrijgelaten. Onderdrukking vindt een eind.
Dan komt de preek, een preek die niet langer is dan een handvol woorden. Ik schat dat de gemiddelde joodse man makkelijk een uur lang commentaar gaf. Jezus heeft aan enkele seconde genoeg.
‘Precies dit ga ik doen!’ zegt hij. Het enthousiasme is groot. ‘Geen woorden maar daden’, daarop zaten de mensen te wachten. Geen nieuwe belofte, maar de vulling ervan. Armen krijgen goed nieuws en onderdrukten worden bevrijd. Niet bang zijn dat je inzet een druppel is op een gloeiende plaat. Begin gewoon te doen waartoe je geroepen bent!

ONTWERP EN GENADE

Zo wordt ons Jezus’ roeping enerzijds voorgesteld als iets dat hem overkomt: een stem uit de hemel, een duif op zijn schouder, een boekrol die wordt aan-gereikt. En anderzijds als een keuze: eerbied voor de thora, liefde voor mensen, zorg voor zieken. Jezus’ eigen keuze wordt iets dat ‘zo moest zijn’. Dat geeft er een religieuze diepte aan.
Wat een genade, als je je relatie of je roeping kunt beleven als een keuze die zo had moeten zijn. Als een vrije beslissing die van eeuwigheid vastlag! Dan valt alles op zijn plaats. Dan ben je een zinvol onderdeel van de hele schepping!

BARMHARTIG EN DANKBAAR

Maar ook Oosterhuis heeft ervaren dat Gods wegen nog verder zouden worden omgebogen. Heel wat gehuwden worden níet bevestigd in dat gevoel dat het ‘zo had moeten zijn’. Tot groot verdriet bij hen, bij hun ouders en vooral bij hun kinderen. Menig collega van mij ervoer dat zijn keuze geen standhield, niet voelde als ‘iets dat moest zijn’.
Hun keuze en hun lot vielen niet samen. Deze gedachte stemt me mild tegenover hen die kennelijk een verkeerde keuze hadden gemaakt, of die later verkeerd kiezen. Laten we het hen niet moeilijker maken dan ze het al hebben.
Des te meer mogen we dankbaar zijn als twee mensen na 50 jaar huwelijk, of zestig, of 8, uit de grond van hun hart verzuchten: We horen bij elkaar. We zijn voor elkaar geschapen.
Men reikte Jezus zomaar een boekrol aan en wat Jezus las was zijn eigen rol!

DOBBELSTENEN OF OMA

Lieve kinderen.
Jim zat met oma te mens-erger-je-nieten. Jim had rood. Dat was een voorwaarde om te spelen. Met fonkelende oogjes telde hij de vakjes en controleerde elk stapje van het poppetje van oma. Hij had nog drie pionnen. Die stampten bij elke beurt zo dreunend over het bord dat alle anderen er van schudden. Jim had al twee pionnen in de veilige haven. Oma nog geen!
‘Ik kan het goed, hè?’ zei hij af en toe.
‘Ja zei oma, ‘je hebt het geluk aan je kant.'
‘Een-twee-drie....! Ha!’ Daar donderde weer een poppetje van oma van het bord. ‘Hebbes!’ Het zou wel effe duren voor ze zes gooide.

Waarom vertel ik je dit verhaal? Dat Jim aan het winnen was, dat was namelijk toch geen gelukkig toeval. Daar zat iets anders achter. Oma had al vijf keer een pionnetje van Jim ervan af kunnen gooien, maar dat kon oma niet over d’r hart krijgen. Dan deed ze maar of ze het niet zag. Daar was ze goed in. In doen of ze het niet zag of hoorde. Oma was wijs geworden. Ze had in d’r leven al genoeg gewonnen. Het gelukkig toeval van Jim kwam niet uit de dobbelstenen maar uit het hart van oma!