OPENBARING DES HEREN 2004
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2004

DE OUWE IS VERSLETEN

HOEDEN...
‘Sorry’, zei iemand tijdens een vergadering, ‘maar ik zit hier met twee petten op!’
Een pet of een hoed geeft aan welk gezag je hebt, welk recht van spreken of wie je vertegenwoordigt. Jan-met-de-pet staat het laagst in rang, of er zou onder hem iemand moeten staan zonder hoofddeksel, een nederig iemand, een kerkbezoeker. Petje af!
Velen staan boven hem. Chappeau! Petje op! De pet van de politie-agent. Die past iedereen. Het hoofddoekje van een Islamitisch meisje. Ik begrijp werkelijk niet waarom ‘t af moet. Mij moeder droeg nog zulke doekjes, net als Maria. Dan heb je de dure hoeden die getuigen van een goed inkomen. Je hebt grappige clownshoedjes. Daarna begint het serieuze werk: de groene baretten, de bonnet zie je niet meer. De mijter, die steekt boven alle petten en hoeden uit en dan de tiara: niet twee petten, maar drie kronen boven elkaar.

EN PETTEN
Iemand met twee petten op is iemand die zichzelf niet is omdat hij tegenstrijdige belangen behartigt.
Ik ben zo iemand.
Ik heb de pet op van ‘Jan’, van mezelf. Ik krijg inkomen. Ik spaar iets voor later. Ik houd van computers en koop om de tien jaar een nieuwe auto. De rentetarieven interesseren me. Maar ik heb ook altijd die pet op van Jezus. Ik weet niet hoe die eruit ziet. Ik denk dat het helemaal geen pet is, gewoon blootshoofds. Dan ben ik geneigd om te delen. Dan ben ik -zoals kwaadwilligen dat zijn gaan noemen: ‘een dief van mijn eigen portemonai’. Dan wil graag iets schenken aan daklozen en vluchtelingen.
Ik houd niet van die gespletenheid. Ik zou één pet willen dragen, of liever nog: géén! Gewoon altijd als Jezus van Nazareth zijn: vrij van eigenbelang en met een open hart voor anderen. Dat maakt me het gelukkigst.

HOEDENWEDSTRIJD
‘Driekoningen, driekoningen geef mij een nieuwe hoed, mijn oude is versleten, mijn moeder mag ‘t niet weten, mijn vader heeft geen geld, is dat niet slecht gesteld’, zo zongen wij. Elders eindigde men met ‘mijn vader heeft het geld, op de rooster gesteld.’
Het blijft een raadselachtige tekst. Waarom dat gezeur om een hoed? Kinderen gaan toch voor snoep? Kaarsen waren toch het traditionele geschenk? Waarom een níeuwe hoed. Ik kon nergens een verklaring vinden. De boeken melden het dreuntje maar geen enkel probeert het te verklaren.
De koningin heeft altijd van die mooie hoeden op. En op prinsjesdag is het een wedstrijd geworden. De hele zaal heeft prachtige hoeden op. De gezichten worden hoger en breder en voornamer en kleurrijker of... belachelijker. En overal zie ik twee of drie petten, figuurlijk gesproken dan. Iedereen dient vele belangen tegelijkertijd.
Op internet vond ik alleen een opmerking van een ouder over zijn kleuter. Die kwam tuis met een nieuw liedje: ‘Driekoningen, driekoningen geef mij een nieuwe hoed. Mijn moeder is versleten, de oude wil het niet weten...’ De tekst verklaart veel maar niet alles.

EEN NIEUWE HOED
Driekoningen is in de wereld een feest met soms carnavaleske trekken. In Spaanse streken komen ze soms per boot aan, worden met muziekgezelschappen naar de kribbe gebracht terwijl kinderen hooi klaarzetten voor de kamelen en kadootjes krijgen.
Ik heb er behoefte aan om bij de kribbe geen twee petten op te hebben. Ik wil niets onder de pet hebben. Ik wil graag vrij zijn van dubbelzinnigheden, van ambiguiteit. De pasgeborenen is zo puur zichzelf, zo ongecompliceerd. Hij heeft ook een mutsje of een hoedje, maar het is verwarming voor zijn hersentjes. Het is geen symbool van status of macht.
‘Driekoningen geef me een nieuwe hoed’. Niet een muts die anderen bang maakt. Niet een hoed die anderen laat knielen. Niet een pet die agressie oproept. Niet een sjaaltje dat anderen irriteert.
‘Laat me voor dit kindje gewoon mezelf worden. God houdt van me. Waarom zou ík het dan niet doen?'
God zet ons allemaal een kroontje op!’

LIEDJE
Lieve kinderen. Zullen we samen een gek liedje zingen?

‘Drie koningen, drie koningen
geef me een nieuwe hoed,
de oude was te groot voor mij
te hoog, te boos, te bang, te blij,
drie koningen, drie koningen
een pet is goed genoeg!’