ZEVENTIENDE ZONDAG DOOR HET JAAR 2003
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2003

CHRISTUS-DRAGERS

PURE LEGENDE
De populariteit van Sint Christoffel is onverwoestbaar. De geleerden hebben met zijn levensverhaal altijd moeite gehad omdat het uit pure legende bestaat. Rome probeert al eeuwen de verering te temperen. Zo werd zijn feestdag van 3 augustus naar eind juli verplaatst, in de schaduw van die andere reis-heilige Jacobus op 25 juli.
We weten dat er in de vijfde eeuw al in Chalcedon bij de Bosporus een martelaar werd vereerd met de naam Christofoor. Dat is zeker, maar dat is ook alles wat we weten. Maar ook legenden kunnen ons geloof voeden. Dus laat me verder vertellen.
Zo was er een fabel over de woeste reus Reprobus, dat betekent: 'Deugniet'. Hij zou na zijn doop Christoffel zijn genoemd. Hij werd afgebeeld als een reus met een stok zo groot als een boomstam. Toen hij de stok eens had neergelegd op een altaar waren er loten aan ontsproten. Deze wildeman ging men zien als een telg van een fabelvolk, waarvan de mannen hondenkoppen hadden. Op oude iconen heeft Christoffel een hondachtig hoofd. Het Latijnse woord voor 'hondachtige', 'canineus', werd later verstaan als 'uit Kanaän'. Zo ontstond het verhaal over een reus die in het heilig Land woonde en werkte als veer-man in een woest rivier. Hij diende koning en satan; het kon hem niet hoog genoeg zijn. Maar op zekere avond luidde een klein kindje de pelgrimsklok om overgezet te worden. Christofoor zet het jongetje op zijn schouders, maar al lopend door het water voelt hij hoe het gewicht van het kind zwaarder en zwaarder wordt. Christoffel bereikt ternauwernood met knikkende knieën de overkant. Een lichtkrans om het hoofd van de jongen verlicht de nacht. 'Grote vorst?' vraagt de reus. 'Ik ben je schepper', zegt het kind. Christoffel werd de patroon van de reizigers, de begeleider op onze levensweg. (Dank aan Wim Zaal)

VONDST VAN RUBENS
In 1612 zijn de spanningen in de kerk hoog opgelopen. De reformatie maakt een einde aan heiligenverering. Rome probeert orde op zaken te stellen. Men bepaalt dat aan altaren waaraan de Mis wordt gelezen Christus moet worden afgebeeld en niet Christoffel.
In Antwerpen krijgt Peter Paul Rubens de opdracht een Christoffel-altaar te schilderen. Hij is voorzichtig. Hij verzint een list. Hij schildert een prachtig barok schilderij over Jezus die gestorven is en van het kruis wordt afgenomen. Op dat moment dragen mensen het lichaam van Jezus. Met name zien we één dominerende figuur in fel rood gewaad. Hij stelt de Christoffel, de Christusdrager voor. Daarmee duidt Rubens een oude fabel naar de waarheid die erachter steekt: wij kunnen allemaal die Christoforen zijn, reuzen die in staat zijn de zware last van een goddelijk kind te dragen.
Dichterbij ligt de Christoffelkathedraal in Roermond. Daags voor de bevrijding werd de toren gebombardeerd. Thans is ze herbouwd, inclusief de torenspits met daarop het bronzen Christoffelbeeld, van 22 karaats bladgoud voorzien. Pelgrims konden er al van kilometers ver een blik op werpen, want wie Christoffel had gezien, zou die dag niet sterven.

GENADE ONDERWEG
Reizen is in onze tijd even gevaarlijk als in de Middeleeuwen, al zijn de gevaren van andere aard. Iedere automobilist heeft wel eens het gevoel gehad door het oog van een naald te zijn gekropen. Je kunt dat toeval noemen, maar het voelt anders. Het voelt alsof er een beschermende kracht is die je behoedt, een engel of een andere hand van God.
We kunnen van Christoffel leren dat de verantwoordelijkheid voor een kind zwaar weegt, enorm zwaar, vooral onderweg! Het leven van voetgangers, van tegenliggers of een neefje op de achterbank hangt van de automobilist af. Onderweg gaan goed en kwaad met ons mee: vermoeidheid, drank, haast, de eerste willen zijn, anderen hun recht niet gunnen of hun parkeerplaats. Maar ook: hoffelijkheid, geduld, naastenliefde en het besef dat we anderen veilig naar de overkant willen dragen.
Daarom zullen we vanwege Christoffel vandaag auto's zegenen. Dus als u een schone auto wil: ga naar de car-wash. Als u geen blijkschade wil: sluit een verzekering. Als u de kans op ongelukken wilt verkleinen: laat uw auto keuren en ga uitgerust weg. Maar als u in uw hart het besef wilt verdiepen dat God u - ook in het verkeer - roept om te waken over anderen: kunt u uw wagen laten zegenen op voorspraak van Christoffel!

NOG MEER CHRISTUSDRAGERS
In 1614 schilderde Rubens nog twee zij-panelen in Antwerpen met twee andere Christus-dragers. De ene is Maria. Ze bezoekt Elisabeth en draagt het kindje in haar buik. De andere is de oude Simeon in de tempel die het kindje Jezus in zijn armen neemt. Christoffel bestaat wel degelijk!

DE MEDAILLE
Lieve kinderen. Bram ging voor de eerste keer in zijn leven helemaal alleen op de fiets naar zijn tante in Tongeren. Hij had zijn fietstassen volgepakt met onderbroeken, tandpasta, chocola, limonade en hardgekookte eieren. Vlak voor het vertrek kwam mamma met een kettinkje. 'Hier', zei ze. 'Dit is een medaille van Christoffel. Die moet er voor zorgen dat je geen brokken maakt onderweg!' Ze deed het kettinkje om de hals van Bram. Als Bram de medaille voelde kriebelen tegen zijn borst voelde hij de lieve vingers van mamma.
De vakantie was voorbij. De school begon. Pappa moest ook weer werken. Erger nog: hij moest met het vliegtuig naar Londen. Na het ontbijt nam hij afscheid. Ineens pakte Bram de ketting van zijn hals en deed hem pappa om: 'Hier, zei hij. Nu moet Christoffel voor jou zorgen.' 'Wat lief', zei pappa. 'Dan krijg je hem na de reis weer terug.' 'Later moet jij hem maar geven aan iemand die op reis gaat.' En zo had Christoffel het druk in de familie en kennissenkring van Bram.
Christoffel zorgt ervoor dat mensen onderweg elkaar niet vergeten en dat ze voorzichtig zijn.