KARNAVAL - ACHTSTE ZONDAG DOOR HET JAAR 2002
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2003

OUDE WIJN IN NIEUWE ZAKJES

AMPULLEN
‘Mag ik het kannetje leeg drinken?’ Er zat nog wat wijn in de ampulle en de kleine misdienaar hield van zoet. Miswijn is zoet. Er mogen geen conserveringsmiddelen in, terwijl een fles wekenlang aangebroken staat. Voor de houdbaarheid is ze zo zoet. ‘Mag je dat thuis ook?’, vroeg ik. De jongen begon te lachen: ‘Ik ben bij de jeugdcarnaval’, alsof dat er iets mee te maken had. ‘Zou Carnaval wel doorgaan met al die oorlogsdreiging?’, vroeg ik. ‘Ik denk het wel’, antwoordde hij ernstig. Als het oorlog wordt gooien ze hier toch geen bommen. Misschien in Rotterdam, maar daar vieren ze geen carnaval.’ Na een korte stilte voegde hij eraan toe ‘De optocht wordt misschien afgelast, maar in een zaal, dat zal wel doorgaan...’ Ik was er stil van. Wat gaat er in de hoofden van onze kinderen om? Wat een angstige nuchterheid! In wat voor wereld zijn onze kinderen terecht gekdomen? Het terrorisme heeft reacties opgeroepen die bijna even bloeddorstig zijn als het terrorisme zelf. ‘Mag ik het kannnetje nou uitdrinken of niet?’ ging hij over tot de orde van de dag.

FLESSEN
Sinds de achttiende eeuw bewaren we wijn in flessen van driekwart liter. Een beetje glasblazer maakte met een keer fors uitademen een fles van ongeveer 75 centiliter. Vandaar. In de eeuwen daarvoor bewaarde men de wijn in vaten of aardewerk kruiken. In het Johannesevangelie worden vaten beschreven van ongeveer honderd liter. Marcus heeft het over leren zakken, gemaakt van dierenhuiden. Ze waren onbreekbaar, makkelijk voor onderweg.

ZAKKEN
U begrijpt dat de uitdrukking ‘oude zakken’uit het evangelie in mijn studententijd hilariteit wekte. Het was moeilijk om zonder te lachen voor te lezen: ‘Je doet toch ook geen jonge wijn in oude zakken.’ Wij wisten wel dat pastoors en professoren oude wijnen prefereerden!
Jezus’ beeld is duidelijk. Bij het maken van wijn werd jonge wijn vaak bij een rest oude wijn gegoten. De oude wijn bevorderde de gisting. Dat kun je in een kruik doen. Een oude zak is daar niet geschikt voor. Het leer is hard en stijf en mist elasticiteit. De jonge wijn is nog aan het gisten en het zal de zak kapot scheuren en de wijn gaat verloren. Jonge wijn moet in nieuwe, veerkrachtige zakken. Jezus bedoelt: een nieuwe inhoud heeft een nieuwe vorm nodig. ‘Ik kom iets nieuws brengen. Iets dat grenzen verlegt en de oude wetten onbruikbaar maakt.’

IETS NIEUWS
De eerste christenen lazen het woord met instemming. Er begon een kloof te ontstaan tussen het oorspronkelijke jodendom en het prille christendom. Het christendom werd steeds populairder onder Grieken en Romeinen. De strenge joodse wetten over voedsel en besnijdenis werden steeds meer als overbodige ballast gevoeld. Had Jezus niet zelf gezegd: je moet nieuwe wijn niet in oude zakken bewaren?

OOK NU
Het woord van Jezus is natuurlijk niet alleen bedoeld als inspiratie voor die eerste generatie christenen. Het wil ons evengoed uitdagen. Het wil ons inspireren om ook in de wereld van vandaag uit te kijken naar nieuwe verpakking om de wijn van Jezus’ boodschap te dragen. Hoe vertellen we Jezus’ woord aan moderne Europese vrouwen, aan landen die democratie hoog in het vaandel hebben staan. Jezus’ oproep om de andere wang toe te keren aan je aanvaller, hoe moet je dat vertalen voor Bush en Sadam Hoessein? Alleen liefde kan haat overwinnen. Hoe zeg je dat opnieuw? Alleen respect dwingt respect af

KINDEREN HEBBEN FANTASIE
Lieve kinderen. Jezus zegt: Ik kom iets nieuws vertellen. Misschien is het voor de grote mensen heel erg moeilijk om te geloven in iets nieuws. Misschien kunnen kinderen dat veel beter. Kinderen hebben fantasie.
Jantje komt kletsnat thuis. ‘Hoe kom je zo nat?’, vraag moeder geschrokken. ‘We hebben hondje gespeeld’, zegt Jantje. ‘Van hondje spelen word je toch niet nat!’, roept mamma. ‘Jawel’, zegt Jantje, ‘ik was de lantaarnpaal.’

KINDEREN ZONDER VOOROORDEEL
Als je iets nieuws wilt beginnen dan moet je bij de kinderen zijn. Die kijken zonder vooroordeel.
Pietje keek verveeld naar een concert. Hij zat te wachten tot pappa in slaap was gevallen. ‘Mamma’, vraagt hij, ‘waarom slaat die man die vrouw de hele tijd?’ ‘Dat is de dirigent. Die slaat helemaal niet, Pietje.’ Waarop Pietje verwonderd zegt: ‘Waarom is die vrouw dan zo aan het schreeuwen?’
Als je iets nieuws wilt beginnen moet je bij de kinderen zijn. Toen de misdienaar de ampulle wijn had uitgelikt kwam hij terug op ons eerste gesprek. ‘Pappa zegt dat de oorlog heel erg veel geld kost. Waarom verdelen ze dat geld niet onder de arme mensen? Waarom gooien ze geen euro’s uit het vliegtuig in plaats van bommen.’ Hij genoot even van zijn opmerking en zei toen: ‘Dan ging ik ook naar Irak.’
Oude wijn in nieuwe zakjes!