DRIEKONINGEN IN HET JAAR 2003
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2003

GROTE MENSEN ROND DE WIEG

EEN KIND VOOR DE WERELD
Een kind wordt geboren en je kunt je alleen maar verwonderen. Het kindje is een nieuw begin. Het zal geschokt zijn als het ontdekt dat er honger bestaat. Het kent geen vooroordelen. Het zal met Kerstmis geen konijn eten. Het houdt namelijk veel van dieren, vooral van baby-dieren.
Op mijn slaapkamer hangt een collage van Carlijn. Ze had dieren met hun kindjes uitgeknipt en opgeplakt. Een ijsbeer en een ijsbeertje, een schaap met een lammetje, moeder- en baby-paard en een zeehondje. Een meisje van drie wilde andere kinderen altijd kusjes geven. Bij de slager had een moeder daar boos op gereageerd. Nu moesten de ouders hun dochtertje voorlichten dat het wel lief was om iedereen een kusje te geven, maar dat dit toch niet kon in deze wereld waarin ze terecht gekomen was.
Kinderen zijn een nieuwe kans voor de wereld.

DE WERELD VOOR HET KIND
Tegelijkertijd staat rond het kindje ook de oude wereld die het probeert in te palmen en te beroven van zijn onschuld. De maatschappij laat zich niet ontwapenen maar probeert het kindje in zijn kamp op te nemen. Na enkele jaren gaan de kinderen achter een scherm virtueel schietend door het leven; en sommigen maken het leven van andere kindjes tot een hel.

GROTE MENSEN ROND DE KRIBBE
Het indrukwekkende verhaal van Driekoningen laat deze spanning op onnavolgbare wijze zien. De kleine Jezus en zijn moeder zijn omgeven door grote mensen met duistere bedoelingen.
Daar loopt koning Herodes rond. Hij werd ‘kindermoordenaar’ genoemd, want twee van zijn zoons had hij om laten brengen uit angst dat ze hem van de troon zouden stoten. Hij stond op het punt ook zijn oudste zoon te vermoorden. Nu heeft hij lucht gekregen van de geboorte van een nieuwe koning. Hij wordt nerveus.
Daar komen magiërs uit Perzië. Ze komen aan in Jeruzalem met tulbanden en gewaden die hen tegen zon en zand hadden beschermd. Deze Perzische priesters waren vermaard om hun kennis van sterren en dromen. Iedereen in de oudheid wist het. Meer dan zes eeuwen geleden hadden de magiërs de geboorte voorspeld van koning Cyrus. Cyrus had de joodse gevangen in Babylon de vrijheid teruggegeven. De bijbel spreekt met groot respect over deze heidense vorst. Hij is een Messias, een instrument van God. Welnu, deze magiërs hebben opnieuw een ster ontdekt, zo helder, dat ze de geboorte van een koning voorzegt. Uit eerbied brengen ze geschenken mee. Hun zoektocht echter wekt de achterdocht van Herodes.

VLUCHTELING
Het kleine kind dat nog niet kan praten en genoeg heeft aan het neuriën van zijn moeder; het kindje dat nog geen plannen heeft en zeker niet het aanschijn van de aarde wil vernieuwen, het is omgeven door grote mensen die iets van en met hem willen. De hogepriesters hopen op een nieuwe Cyrus die het volk bevrijdt van de Romeinen. Herodes voelt zich in zijn positie bedreigd. Donkere wolken pakken samen boven moeder en kind. Ze slaan op de vlucht. Maria, Jozef en hun kind worden vluchtelingen in het land van aartsvijand Egypte.

MESSIAS OP DE VLUCHT
Een man is op de vlucht voor de troepen van de tsaar. Een rabbi geeft hem onderdak. Nu staan de dorpelingen te protesteren voor zijn huis. Ze vrezen de wraak van de tsaar. De rabbi kent de thora. Die eist nu eenmaal dat iemand die met de dood wordt bedreigd asiel krijgt. De hele nacht duikt de rabbi nog eens diep in de heilige boeken. Tegen de ochtend vindt hij de tekst: ‘Omwille van één man hoeft niet het hele volk om te komen.’ Op dat ogenblik dringen soldaten binnen en dreigen: ‘Lever ons de vluchteling uit of we branden het dorp plat!’ De rabbi levert hem uit. Terwijl het dorp feest viert, zit de rabbi thuis te treuren. Dan komt de profeet Elia binnen: ‘Wat heb jij gedaan?’ De rabbi antwoordt: ‘Ik heb één mens laten omkomen om het volk te sparen.’ Daarop zegt Elia: ‘Deze vluchteling was de Messias!’ ‘Hoe kon ik dat weten?’ vraagt de rabbi. Elia: ‘Als je niet de hele nacht in de boeken had gezocht, maar één keer in het gezicht van de man had gekeken, dan had je het geweten.’ De Messias een vluchteling.

VREEMDELINGEN IN ONS MIDDEN
De verdraagzaamheid in Nederland is erg geslonken in de afgelopen jaren. Het internationaal klimaat is grimmig geworden. Arabieren voelen zich geminacht en misbruikt om de olie. In het westen zijn mensen bang geworden voor aanslagen. Er ontstaat een nieuwe frontlijn. In ons land is de integratie van vluchtelingen slecht of niet tot stand gekomen. De minst draagkrachtigen werden er het zwaarst mee geconfronteerd. Er is er een herbezinning gaande. Hoe onderscheiden we mensen die in hun bestaan bedreigd zijn van degenen die door mensensmokkelaars verleid zijn?
Ook in Voerendaal wonen buitenlanders. Het zijn er maar weinig. Ze vormen waarachtig geen probleem. En toch zijn zij ook hier het mikpunt van plagerijen en getreiter. Kinderen kunnen wreed zijn en op een algemeen gevoel van onbehagen spelen zij soms een wreed spel. In dit klimaat heeft de kerk een eigen roeping, namelijk om zich tot tolk te maken van het lot van de meest kwetsbaren. Wij moeten erover waken dat mensen die hier zijn toegelaten niet worden gediscrimineerd en dat hun kinderen veilig kunnen spelen. En vooral moeten we niet alleen mensen terugsturen maar ons ook heel actief inzetten voor een verbetering van hun lot in hun eigen land.
Het onschuldige, kwetsbare kind Jezus komt om een nieuw begin te maken, maar de oude machten buigen zich dreigend over zijn wiegje. Voor veel kinderen is de wereld niet veilig.

Lieve kinderen. Stel je voor: jij was een koning. Welke koning zou je het liefste zijn? Steek eens je hand op. Wie wil de zwarte koning uit Afrika zijn? Wie de gele uit Azië? Wie de blanke uit Europa? En welk cadeautje zou je meenemen? Wie zou goud meenemen? Steek je hand op! Wie een fopspeentje? Wie een muziekdoosje? Wie mirre? Wie heeft een ander idee? Dank je wel. Straks krijg je een stukje koek en wie de boon heeft mag koning zijn.