CHRISTUS KONING IN HET JAAR 2001
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2001

GEKRUISIGDE GOD

RUIMTEVREES
Ongeveer vijfentwintig jaar geleden heb ik een rondreis door Rusland gemaakt. Ik was ook in het zuidelijke Oezbekistan. We bezochten de resten van een indrukwekkend observatorium waarmee de grote geleerde Ulug Bek in de zestiende eeuw met verbluffende precisie honderden hemellichamen exact in kaart bracht. Ulug Bek meende dat wetenschap de godsdienst zou verdrijven. Dat bracht hem in conflict met orthodoxe gelovigen. Zijn eigen zoon vermoorde hem.
Een knappe jonge vrouw was onze gids. Ze was vlot gekleed en droeg een strooien hoed. Ze was een ijverige propagandiste van het communisme. In de menigte van vooral Russische toeristen viel een vrouw op die een boerka droeg. We kennen het kledingstuk - eigenlijk is het meer een tent - van de beelden uit Afghanistan. De gids schrok. De boerka was verboden door de communisten, zeker op deze plek waar de wetenschap getriomfeerd had. De vrouw was immers bevrijd. Onze gids liep snel naar haar toe en begon een heftige discussie. Vijf minuten later legde ze uit dat de vrouw van haar psychiater toestemming had de boerka te dragen. Ze was er zo aan gewend dat ze zonder die gevangenis ruimtevrees kreeg!

MENSEN BEVRIJDEN
Ik zie machthebbers regeren. Ze verbieden sluiers, ze stellen sluiers verplicht of bannen hoofddoekjes; ze zweren op God of op de godsdienst. Is dat de manier om mensen te bevrijden?
Jezus van Nazareth heeft veel meer indruk op mij gemaakt. Het evangelie beschrijft een serie ontmoetingen van Jezus met mensen. Jezus wil onderdrukten bevrijden; vrouwen die de zondebok zijn van mannen; kinderen die worden weggejaagd, die niet meetellen en onbemind zijn; melaatsen die uit de stad verbannen zijn; zondaars die niet mogen deelnemen aan het normale bestaan. Jezus ziet hoe mensen tot niet-mensen zijn verklaard en hij wil van hen weer mensen maken. Wat ik altijd ontroerend en overtuigend heb gevonden is de wijze waarop Jezus mensen bevrijd. Hij doet dat niet met nieuwe wetgeving, niet met nieuwe geboden, niet met nieuwe regimes, niet met nieuwe onderdrukking. Jezus doet het door zelf solidair te worden met de onderdrukten. Hij deelt hun lot. Hij wordt onrein met de onreinen. Hij is te vinden tussen de zondaars en wordt gekruisigd tussen de misdadiger.

BLINDE GOD
Henry Nouwen was een Nederlandse geestelijke die in Amerika werkte. Hij had veel succes met zijn gebedenboeken. Henry had een schoonzus die aan kanker overleed. Zij heet Marina San Giorgi. Tijdens haar ziekte schreef ze gedichten. Treffende gedichten. Iedereen die de dood in huis heef gehad zal zich erin herkennen. De gedichten zijn uitgegeven. De opbrengst is voor allochtone kinderen. Henry Nouwen schreef enkele jaren geleden het voorwoord. Daar staat: Marina vraagt aan God: ‘hoever kun je meeleven en meevoelen? Je bent voor mij de praatpaal langs de weg. Of nee, toch niet. Je bent meer. Je bent een kloppend hart. Of nee, toch niet, je bent meer. Je bent voor mij de blinde die tastend met mij door mist en donker het pad zoekt. Ja, dat ben je.’ Henry stelt vast: Het is deze blinde God waar Marina zo van hield. Een God die tastend met ons op zoek is. Een God die niet schreeuwt maar innig fluistert; een God die geen bevelen geeft maar om raad vraagt. Aan deze lieve, zachtmoedige, kwetsbare God wilde Marina dank betuigen op de dag dat haar lichaam in de aarde werd gelegd.

JEZUS' SOLIDARITEIT
God is geen nieuw regime. Geen nieuwe koning voor Afganistan. Geen nieuwe leider voor Taliban. Geen president van Amerika of van Irak. God is geen nieuw voorschrift van boerka’s om of sluiers af. In Jezus is God de gekruisigde. De bange taliban-soldaat die in het zand getrapt wordt. Een kindje in Kabul dat met de linkerhand speelt in het zand, omdat de rechter door een granaat is weggerukt. Een overspannen brandweerman die tot over zijn grenzen is gegaan in de puinhoop midden in New York. Het koningschap van Jezus is geen nieuw regime, maar Gods solidariteit tot aan het kruis.
Een gast bij Barend en van Dorp kakelt dat godsdienst de oorzaak is van onverdraagzaamheid en oorlog. De heren grinniken wat. De dame is te jong om weet te hebben van de vele miljoenen moorden die in deze eeuw door atheïstische ideologieën zijn begaan onder Stalin en Hitler.

JUDITH EN DE JUF
Lieve kinderen. Judith werd geplaagd op school. Dat kwam zo. Ze was eigenlijk heel lief, maar Judith was niet zo goed in gymnastiek. Een sneeuwbal kon ze niet verder gooien dan tot de stoeprand. Met rennen was ze de allerlaatste. Een bal kon ze niet vangen, enfin, een heleboel kon ze wel, maar gymmen niet. En daarom werd ze vaak uitgelachen op verjaardagsfeestje, bij het spelen op straat en op sportdag. Judith kreeg een hekel aan sport en spelletjes.
Juffrouw Annet had het al een tijdje gezien. Ze wilde Judith helpen. Maar wat kon de juffrouw doen? Ze kon zeggen: In de gymles mag niemand meer lachen.... Maar soms moet je lachen of je wil of niet. Dat kun je toch niet verbieden. Ze kon zeggen: we schaffen de gym-les af Maar dan konden al die andere kinderen niet meer spelen. Nee, met regels en wetten kon ze Judith niet helpen. Plotseling kreeg juffrouw Annet een goed idee. Ze zei tegen de klas: Vandaag gaan we touwklimmen. Wie hoger komt dan ik heeft gewonnen. Ik daag jullie uit. Nou, Peter klom drie meter hoog. Oscar kwam een meter vijftig en toen viel hij regelrecht op zijn bek. Anita kwam één meter en Jessica ongeveer even hoog. Toen kwam de juf. Annet kwam veertig centimeter en toen viel ze achterover. De kinderen schokken. ‘Hebt u zich pijn gedaan’ ‘Het gaat wel kermde de juf. Toen kwam Judith. Ze greep het touw en trok zich omhoog en met haar rechterhand hees ze zich nog een stukje hogerop, en jawel, ze kwam op vijfenveertig centimeter. De juf sprong op en feliciteerde Judith en gaf haar een zoen. Je hebt van mij gewonnen riep ze blij.