KERSTDAG 2000
© Ad Blijlevens, Heerlen 2000

LICHT

VOORWOORD
Het kerstverhaal van vannacht is ons allemaal vertrouwd. Zelfs mensen die zelden of nooit in de kerk komen, verbinden Kerstmis met een stal en een kribbe, met herders en koningen, die dan ook in hun woningen staan opgesteld. - Heel anders is het kerstverhaal dat de evangelist Johannes vertelt aan het begin van zijn evangelie en dat wij zojuist hoorden. Maar ook in dit kerstverhaal beluisteren wij tegenstellingen die naar voren komen in dat van vannacht. Immers, zo zegt Johannes, Gods mens-geworden Woord komt in de duisternis en de duisternis neemt het niet aan. Gods Woord, Jezus Messias, wordt ontkend en vernederd. Maar tegelijk is Gods mens-geworden Woord zo levensvatbaar, dat het de kracht bezit om mensen tot kinderen van God te maken, als zij dat Woord van God aanvaarden. Ook hier naast de vernedering de verheerlijking, die de gestalte aanneemt van genade en waarheid. Om dit begin van Johannes' evangelie te kunnen verstaan, moeten wij het eigenlijk zien als het sluitstuk van dat evangelie. Iemand die een boek heeft geschreven, kent als enige heel de inhoud van dat boek. Pas daarna schrijft hij of zij het voorwoord, waarin zo iemand de inhoud van het boek samenvat. Daarom wordt zo'n voorwoord ons pas duidelijk, als wij het boek hebben gelezen.

Zo hoorden wij in het evangelie dat wij zojuist hoorden: 'Het licht schijnt in de duisternis, maar de duisternis nam het niet aan'. In zo'n zin vat de evangelist heel Jezus' bestaan op aarde samen. Dat evangelie in deze eucharistie viering is een diepzinnige ouverture, waarin de evangelist de belangrijkste gegevens uit zijn evangelie met elkaar verbindt.
'In het begin was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God', zo hoorden wij. Die raadselachtige zin herinnert aan het scheppingsverhaal en vormt de samenvatting van Johannes' visie op Jezus van Nazaret. Jezus is het Woord waarmee God alles heeft geschapen. God sprak dat Woord en alles kwam tot leven.

En dat scheppende Woord van God zelf neemt nu een lichaam aan in Jezus, die mens werd zoals wij: 'Het woord is vlees geworden'. Gods Woord, dat in Jezus mens is geworden, is echter geen machtswoord, dat ons mensen onder druk zet! Wij hebben de vrijheid om het te aanvaarden of te verwerpen. Gods Woord kwam naar ons toe als een mens, en zelfs als een mens zonder aanzien, die uit liefde voor ons zijn leven geeft. - Hier kunnen wij terugdenken aan de beelden van stal en kribbe, van herders en schapen. Gods mens-geworden Woord vereenzelvigt zich met de minsten van de mensen. Daarin verklaart Jezus zich solidair met hen en geeft Hij de verzekering dat uit kleinheid grootheid zal worden geboren. Op een onvoorstelbare manier laat God zich in Jezus kennen als een God die meelijdt met het leed in onze wereld. In zijn voetspoor kan het onrecht in onze wereld alleen worden overwonnen door mensen die zich het lot van anderen aantrekken. In Jezus roept God ons op om samen met Hem een einde te maken aan ongerechtigheid.

Meer dan in het gewone kerstverhaal wordt in
het evangelie van deze Dagmis van Kerstmis duidelijk dat de komst van God in menselijke gestalte gericht staat op hoop en verwachting. Waar wij mensen er niet in slagen om recht te doen aan elke mens, staat God in Jezus ervoor borg dat gerechtigheid en vrede eens elkaar zullen omarmen en het zullen winnen van onrecht en zinloos geweld. - Zeker, door alle moderne communicatie-middelen worden wij dagelijks oog in oog gezet met ontzettend veel vormen van onrecht, dat voortdurend lijkt toe te nemen. - En toch... Kerstmis nodigt ons uit om door dit onrecht heen te kijken en daarachter de invloed van Gods Geest te ontdekken. Kerstmis doet een beroep op ons geloof, dat dingen ziet die nog niet zichtbaar zijn.

Zusters en broeders! Ik hoop en ik ben ervan overtuigd, dat er onder ons mensen zijn die het door God gesproken Woord, Jezus Messias, in een goed hart ontvangen en die in het voetspoor van Jezus aan dit Woord van God handen en voeten geven door recht te doen aan elkaar. Dat kunnen christenen zijn die het mysterie van Gods Woord met hun hart verstaan. Maar het kunnen ook mensen zijn die zich niet tot Christus bekennen, maar feitelijk wel ten uitvoer brengen wat een menswaardige wereld van hen vraagt. - Ik hoop dat u en ik in die zin elkaar mogen toewensen: 'Gezegend en zalig kerstfeest'. Ik wens het u in elk geval van harte toe!