TWEEDE ZONDAG IN DE ADVENT
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2000

TERUG NAAR AF

DE WOESTIJN
Als ik het evangelie eens mag vertalen in termen van onze tijd dan wordt dat iets als volgt. ‘Toen de ambtstermijn van president Clinton was afgelopen, en Jeltsin president van Rusland was; Kohl in Duitsland resideerde en Beatrix in Nederland koningin was, toen kwam het woord van God over Charlotte die kampeerde op de Brumssumer hei.
De tekst van Lucas roept een schril contrast op tussen de koningen in hun machtige gouden en witte paleizen en een heel eenvoudig mens in een kale woestijn. De tekst somt veel beroemdheden op, zonder erop te letten of ze ook werkelijk tegelijkertijd hebben geleefd. Historisch klopt het plaatje van Lucas namelijk niet helemaal, maar de bedoeling is duidelijk. Het heil is niet te verwachten van de groten der aarde. Daarvoor moet je in de woestijn zijn.
Dat is een interessant beeld. Een mens in de woestijn: dat is een mens die terug-naar-af is gegaan; die geen uitweg meer zag in een maatschappij vol onrecht en dubbelzinnigheden, vol compromissen en misdaden. Terug naar af. Een nieuwe start maken. Weg van verworven posities en vermeende rechten. De mens zelf met zijn oorspronkelije gevoeligheid, die niets te verliezen heeft, die mens staat tegenover de machthebbers. De leiders zitten tot over hun oren gevangenen in hun eigen systeem. Herodes moet wel dansen naar de pijpen van zijn Romeinse overheid, anders wordt hij aan de kant gezet. Dat geldt voor Annas en Kajafas en Pilatus. Zij kunnen niet anders leven dan met vuile handen.

ONBESTUURBARE WERELD
De wieg van het christendom staat bij mensen die geen hoge verwachtingen meer hadden van de gevestigde orde. Ze geloofden niet meer in de priesterkaste in Jeruzalem die angstvallig balanceerde op het slappe koord van een breekbaar machtsevenwicht. Ze geloofden niet meer in hun koning die af en toe showde met zijn joodse wortels maar de godsdienstige wetten net zo makkelijk naast zich neerlegde als het zo uitkwam. Ze geloofden al helemaal niet in het Romeinse Rijk dat eenheid had gebracht op aarde, snelle wegen en veel handel. Van de kerkelijke en wereldse overheden zou het heil niet komen.
Onlangs vond er een wereldconferentie plaats in Nederland over het broeikastteffect. Weinig mensen toonden zich onder de indruk toen de bijeenkomst op niets uitliep. De belangen van de grote landen liepen erg uiteen. De macht ook. Soms weet je niet eens wie het voor het zeggen heeft. De industrie? De overheid? Of is het een blinde ontwikkeling?
Een jonge vader beklaagde zich daarover toen het ging over de doop van zijn dochter. Hij was boos. ‘Ze hebben het wel over de wereld van mijn dochtertje! Dan klagen ze maar over de onverschilligheid jegens de politiek en dat daarom de burgemeesters moeten worden gekozen. Ik wil dat ze iets aan het klimaat gaan doen, nù, en ik denk dat alle vaders en moeders dat willen. Waarom gebeurt het dan niet? Waarom lukt dan het schamelste compromis nog niet? Heeft niemand meer de leiding op aarde?’

HET KWETSBARE BEGIN
Ik zie overeenkomst tussen deze vader en het evangelie. Ook in Jezus’ dagen bestond er een groot ongeloof in het vermogen om de wereld ten goede te keren. Als er nog een uitweg was, als Gods Licht nog zou kunnen doorbreken, dan moest dat langs heel andere weg komen.
Heeft Jezus een alternatief? Het koninkrijk van God ontstaat volgens hem niet in paleizen of beursgebouwen. Het begint klein en kwetsbaar in een enkele mens die zijn eenvoud herontdekt heeft en weer kind geworden is. Bij een mens in de woestijn, die zijn waarde niet ontleent aan statussymbolen maar in wat hij zelf is: iemand die kan liefhebben en zorgen. Bij een mens die kan huilen en lachen. Een mens die ontroerd en verrukt kan zijn om een kindje dat geboren wordt. Bij die gewone mannen en vrouwen die weinig invloed hebben, maar die weten wat leven is en waar het op aan komt.
Zou het ons nog lukken om weer bij onszelf te komen? Om terug naar af te gaan? Om onze hele harde schijf te wissen? Om opnieuw bewogen te worden door meelijden als we zien hoe groot het onrecht is en hoe talrijk de gevaren? Terug naar de woestijn en bidden om regen: dat is advent.

SINTERKLAZEN
Lieve kinderen. De afgelopen week is de goedheiligman bisschop Nicolaas van Myra teruggekeerd naar zijn overwinteringsadres in Spanje. Dinsdagmiddag stapte hij nog uit een auto in de straat van Marije. ‘Ik vond dat hij er heel anders uit zag.’ zei Marije tegen haar moeder. Die schrok een beetje. ‘Hoezo anders?’ Nou die haren waren zo wild en hij had zo’n gekke bril op..., ik kan het niet zo goed zeggen.’ ‘ Onzin’, zei moeder. Hij heeft natuurlijk door de wind gelopen en zijn leesbril vergeten’ ‘Nee’, zei Marije, ‘volgens mij was het een andere.’ Moeder sloeg haar had tegen de mond en zei: ‘Dat zal toch niet waar zijn! Er zal toch niet iemand Sinterklaas gaan nadoen...!’ ‘Puh’ zei Marije met voorgewende onverschilligheid, ‘dat doet mij niks. Dat ze Sinterklaas maar nadoen. Hoe meer hoe liever!’
Marije had gelijk. De heiligen zijn er niet om op een voetstuk of op een dak te zetten maar om na te doen. Dus nu sinterklaas weg is laten wij maar verder gaan met delen en cadeautjes geven.