NEGENENTWINTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR 2000
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2000

MOEILIJK DIENEN MET EEN MIJTER OP

DE CENT VAN DE VREK
Rabbi Sjmoe-el kwam in Keulen aan Hij moest er bedelen voor zijn gezin. De joodse gemeente stuurden twee geleerden erop uit om voor hem te collecteren bij de rijken. Overal kregen ze enkele florijnen. Een vrek echter smeet hun scheldend een cent voor de voeten: ‘Hier, raap maar op!’, maar de geleerden keerden hem trots hun rug. Thuis gekomen overhandigden zij rabbi Sjmoe-el de florijnen en vertelden over de cent. ‘Ach, lieve broeder, willen jullie teruggaan naar de vrek en de cent oprapen. De Almachtige, Hij zij geprezen, heeft gewild dat ik moet bedelen. Daarom mag ik ook de kleinste gave niet weigeren.’ De geleerden kwamen bij de rijken en vertelden wat de rabbi had gezegd. Daarop schaamde de rijke zich en schonk een handvol florijnen. ‘Dienend bereik je meer dan heersend’, hield Jezus een beetje geïrriteerd Johannes en Jakobus voor. De twee hadden alleen maar aan zichzelf gedacht toen Jezus hun zijn doodsangst verteld had.

SLECHT NIEUWS BRENGEN
Een van de zwaarste klussen in mijn leven was het. De politie van Bunde had gebeld. Een zestienjarige jongen had achterop een brommer gezeten die op een overweg gegrepen was door een trein. Of ik zijn ouders wilde waarschuwen. Ik kende het gezin. Hun huis lag om de hoek. Ik heb me geen seconde bedacht, beseffend dat elke gedachte de opdracht alleen maar moeilijker zou maken. Zonder omwegen erheen. Ik belde aan. Het huis zat vol. De jongste dochter was jarig. Er hingen slingers. ‘Wat leuk dat u langskomt...!’ hoorde ik nog roepen, maar mijn gezicht verried onheil, dus bestierf de uitroep in ongerustheid. ‘Is er iets?’

DOODSANGST VERTELLEN
Het is moeilijk om slecht nieuws te brengen. Dat geldt zeker als het over jezelf gaat. De dokter had een heel slecht bericht over je gezondheid. Hoe zeg je dat tegen je partner, je kind, je ouder...? Zeg je: ga eens even zitten, ik wil met je praten.... Of ga je er direct op af: ik heb slecht nieuws, ik ga dood...? De anderen willen er vaak niet aan. Ze slaan je dicht door te luide reactie of ontkenningen of lichtzinnige relativeringen. Met slecht nieuws moet je erkennen dat je niet meer heer en meester bent over het leven.
Marcus vertelt hoe Jezus tot drie keer toe aan zijn vrienden probeert duidelijk te maken dat de reis naar Jeruzalem zijn dood kan betekenen. Het is gênant om te lezen hoe de leerlingen reageren. Petrus zei: laten we dan niet naar Jeruzalem gaan. Hij stapt over Jezus’ diepste worsteling heen. Opnieuw uit Jezus zijn zorg over de toekomst. Nu zijn de andere kopstukken erbij: Jakobus en Johannes. Hun reactie is verbijsterend. Ze vragen Jezus of zij aan zijn linker- en rechterhand mogen zitten, als het Koninkrijk zich eenmaal heeft voltrokken. Geen spoor van medeleven. Ze weten nu wel dat Jezus dood gaat. Ze hebben het al als een vanzelfsprekend gegeven verwerkt. Ze vragen zich af hoe ze nu zelf verder komen. Menig zieke is verbijsterd door de snelheid waarmee de omgeving zijn lot als iets normaals is gaan zien.
Het is alsof iemand aan zijn kinderen vertelt dat hij dood zal gaan en de kinderen vervolgens ruzie gaan maken over de erfenis. Terwijl Jezus zich bezorgd maakt over zijn eigen existentie, proberen de twee hun eigen positie veilig te stellen.

REAGEREN ALS DIENAARS
Jezus raakt geïrriteerd over deze lompheid. ‘Jullie zien’, zegt hij ‘hoe presidenten, commissarissen en directeuren met harde hand regeren. Zo moet het bij jullie niet zijn. Wie van jullie de grootste wil zijn moet dienaar worden.’
Moet de kerk er zo uitzien? Een vereniging mensen die elkaar van dienst zijn? Is dat niet utopisch? Moet een organisatie, welke dan ook, niet ook gezag en wetten kennen? Een geitenwollensokkenclub bestaande uit softies kan toch niet overleven? Kijk naar de geschiedenis. Er is altijd geregeerd, geëxcommuniceerd, en ge-geëlimineerd. Het is moeilijk om dienstknecht te zijn met een mijter op je hoofd.
Laten we het ons niet te gemakkelijk maken. De kerk, dat zijn wij! Tegen òns zegt Jezus dat wie de eerste wil zijn in de ogen van God, voor de ander een dienaar moet zijn. Dienend bereik je meer dan heersend, want de controle verlies je tenslotte toch.
Een heerser gaat met mensen om als met pionnen in een plan. Hij beveelt en verwacht volgzaamheid. Een dienaar probeert de wensen van zijn meester voor te zijn. Hij handelt met respect.
Als iemand zijn lijden openbaart en zijn diepste onmacht, reageer dan niet als een heerser die niet kan buigen en alles wil controleren. Gedraag je als een dienaar. Wees desnoods gewoon even stil, uit eerbied en meeleven. Help de ander ruimte te vinden voor zijn nieuwe verwonde en gekwetste zelf. Dienend bereikt een mens meer dan heersend.

OLYMPISCHE SPELEN
Lieve kinderen. Ik heb een gekke vraag. Eigenlijk kun je hem helemaal niet stellen. Mijn vraag is: zou God naar de Olympische Spelen hebben gekeken? Ja ik weet wel, God is geen mens en in de hemel is geen televisie... Oei! Zou God hebben gekeken hoe een Nederlander won met zwemmen. Zou God voor de gouden medailles hebben geteld? Zou hij ervoor gezorgd hebben gezorgd? Zouden de Nederlandse coachen zo goed gebeden hebben?
Ik denk, eerlijk gezegd, dat God inderdaad gekeken heeft, bij wijze van spreken. Ik denk dat de Schepper er wel plezier om heeft gehad dat de mensen genoten hebben van de kracht van hun lichaam. Ik denk dat hij alle winnaars hun goud heeft gegund. Maar God heeft andere dingen gezien. Dingen die hier nooit op de televisie zijn gekomen. De tranen van een meisje uit de Filippijnen en de troostende arm om haar schouder van een collegaatje uit Sri Lanka. De trotse jongen uit Oeganda die als laatste was geeindigd met discuswerpen. Hoe hij een brief zat te schjrijven aan zijn oma met twee dollars erin. En de vriendschap die een Australisch gezinnetje sloot met gasten uit het binnenland. God kijkt wel, maar toch een beetje anders.