TWEEËNTWINTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2000

FLITSEND LUISTEREN - BEDACHTZAAM SPREKEN

LEUK VENTJE
Ik was in een streekbus gestapt bij het station van Utrecht. De chauffeur zat nog ergens koffie te drinken. Een moeder stapte in met twee kinderen. Het meisje liep met haar mee. Ze wou op de laatste bank zitten. Natuurlijk. Op de achterste bank hobbelt de bus het meest. Kinderen weten dat. Moeder ging gewillig mee, maar voor het jongetje was het open portier, vlak bij de chauffeursplaats interessanter. Hij stond in de deuropening en hield de aankomende passagiers met gestrekte armpjes tegen. “Moet jij met deze bus mee?” vroeg hij aan iedereen. De meeste mensen reageerden vriendelijk koel. Wat moet je ook zo gauw zeggen? “Wees flitsend met luisteren maar neem de tijd om te spreken”, schreef Jakobus aan de oorspronkelijke christenen.
Daar kwam met vast tred een vrouw aan van middelbare leeftijd. Keurig in het kapsel en in het pak. Een dame van een uitzendbureau, schatte ik. Een juffrouw zonder kinderen. Ze wierp een controlerende blik omhoog naar het nummer van de bus. “Moet jij met deze bus mee?” vroeg het jongetje op de treeplank. Zonder een moment na te denken antwoordde de vrouw “Nee hoor, ik moest eigenlijk in die bus daarachter, maar toen ik jou zag staan dacht ik, kom, ik ga met dat aardig ventje mee!” Ik was getroffen door dit antwoord. Hoe kan iemand zo onvoorbereid zo iets aardigs zeggen? Dan moet je toch een ‘open mind’ hebben, een geest op de ander gericht. Dan stroomt een hart over van de goedheid waar het vol van is. Zo kwam het bij de jongen over. Enkele minuten later - hij was bezig in de stang bij de deur te klimmen - hoorde ik hem nog in zichzelf fluisteren: ‘ik ga met dat aardig ventje mee...” Hij genoot na.

BIJ GEDONDER: TOT TIEN TELLEN
Het innerlijk van een mens is niet altijd zo zuiver en liefdevol. Er zit ook angst in ons en schaamte en achterdocht. Er is ook woede. Er zijn oude littekens. Die maken onze reacties zuur of terughoudend. Daarom zegt Jakobus: luister gretig, maar antwoord bedachtzaam. Vooral als je boos bent, reageer dan vertraagd. Vroeger zei men: als je boos bent, tel dan tot tien. Zoals je bij onweer doet. Tel de seconde na de bliksem. Elke drie seconde is duizend meter afstand. Hoe banger we waren, des te sneller gingen we tellen. Zo moet je bij boosheid doen, tellen tot de ontlading komt.
In die seconden moge er iets van begrip en mededogen, iets van liefde in je woorden binnenstromen. In die tijd moet je iets goddelijks toelaten in je gevoel: het besef dat het niet alleen om je eigen hachje gaat.
Dus als iemand zegt dat ie pijn voelt in zijn heupen, zeg dan niet onmiddellijk: “O maar dat heb ik ook eens gehad. Tjonge wat had ik toen pijn. Maanden heeft het geduurd en je wilt niet weten hoeveel pijnstillers ik toen heb moeten slikken. Inderdaad, dat wilde hij niet weten, hij wilde iets van zichzelf openbaren.
Als iemand vertelt dat zij bang is om te sterven, zeg dan niet direct: “Waar denk jij aan; niet zo somber; jij mag niet zo piekeren van de dokter. Laten we liever eens kijken wat je morgen wilt eten. Waar heb je zin in? De ander zwijgt. Ze heeft nergens zin in, daarom is ze ook zo bang.
Goed en kwaad, rein en onrein komen uit het hart van een mens. Leng je woorden daarom aan met een scheutje liefde, een vleugje van Gods geest. Probeer voordat je reageert even in de schoenen van die ander te staan. En als een opmerking je volslagen onbegrijpelijk voorkomt, besef dan dat er een geheim is dat je nog niet kent. Wees bedachtzaam met reageren.

SPREKEN UIT JE HART
Het jongetje in de stang van de streekbus naar Wijk bij Duurstede was in gesprek geraakt met een vierjarig meisje. Ik had de discussie niet gehoord. Waarschijnlijk had het ventje in de stang indruk willen maken op het meisje en zoiets gezegd als dat hij een geheim kende. In elk geval hoorde ik het meisje ineens heel luid en met grote nadruk zeggen: “Puh, ik ken wel honderd geheimen!” Toen dat niet genoeg indruk maakte voegde ze eraan toen: “En ze gaan allemaal over de Spice Girls.” Ik dacht bij mezelf: die honderd geheimen van jou en dat ene geheim van het ventje die zullen allemaal wel neerkomen op deze ene openbaring: “Ik vind jouw interessant. Vind jij mij ook lief?” Ik hoop dat het jongetje dàt leert zeggen als hij groter wordt. Dat hij zijn liefde niet verbergt achter stoere klimpartijen en macho taal. Ik hoop dat het meisje later haar hart laat spreken, zonder angst om afgewezen te worden, zonder geheimzinnigdoenerij, intriges of jaloezie. Wees snel in het luisteren en langzaam in het spreken.

DE BR- BR- BRIEF VAN ADRIAAN
Lieve kinderen. Adriaan had zijn vuisten diep in zijn zakken gestoken. Zijn hoofd was naar de grond gebogen. Met driftige stappen beende hij naar huis. Het begon al donker te worden. Je kon zien dat Adriaan boos en verdrietig was. Thuis maakte hij de garagedeur open. Het licht maakte hij niet aan. Hij ging in de trapauto zitten waar hij vroeger zoveel mee had gespeeld, kruiste zijn armen over zijn knieën en begroef er zijn hoofd in. Het leven was niet leuk en niet eerlijk.
Adriaan had een probleem. Hij werd gauw driftig. Dat wilde hij niet, maar dat gebeurde gewoon. Zijn vriendje Bjorn had niet gewild dat hij de grote wielen van Knex eventjes mocht lenen om een motor te bouwen. En toen sloeg hij Bjorns bouwwerk kapot en begon te stotteren. Jij st-st-stomme... verder kwam hij niet en Bjorn schaterde het uit. “Ik ga nooit meer Bjorn toe.”
Ineens ging het licht aan. Mamma kwam in de garage een paar uien halen van het rek. Ze schrok en begon te lachen: “Wat doe jij hier?” Bijna was Adriaan opnieuw boos gaan stotteren, maar hij begon te snikken en vertelde het hele verhaal.
“Weet je wat jij moet doen? Jij moet Bjorn een brief schrijven. En dan zeg je dat je graag zijn vriend bent, maar dat je er niet tegen kunt als hij je uitlacht als je stottert. Dat zal Bjorn best begrijpen, en als je schrijft dan hoef je niet te stotteren en dan kun je rustig eerst nadenken over wat je zegt.” Drie dagen later kreeg Adriaan een briefkaartje terug. Daar stond op “Ik blijf altijd je beste vr- vr- vriend, gr- gr- groetjes, Bjorn.