EENENTWINTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR 2000
© Harrie Brouwers, Voerendaal 2000

HET HOOFD EN DE BUIK

HANDREM LOS...!
Mijn broer was met zijn gezin een week naar een Grieks eiland gevlogen. Het vliegtuig was volledig door vrouwen “bemand”. De gezagvoerster en tweede piloot waren vrouw. Dit gaf een aparte sfeer aan boord. Vrouwen zitten er niet zo mee om hun onvermogen te tonen, vond mijn broer. De gezagvoerster had door de speaker om geduld gevraagd, want “er brandt nog een rood knopje en we zijn aan het opzoeken wat dat betekent”. Bij het opstijgen, klonk er een hard geluid. Iemand riep van achteren: “Gooi de handrem eraf, meid!”
Ik wil maar zeggen: overal in onze maatschappij en in ons denken sluimert het idee na dat een vrouw tot minder in staat is dan een man. Om met een oude brief van Paulus te spreken: “de vrouw heeft de man nodig, als een lichaam het hoofd en als de kerk Christus”.

LUISTER: JIJ BENT DE BAAS
Ik zal nooit dat gesprek vergeten met een wat ouder echtpaar. De vrouw sprak over haar twee kinderen. Ze praatte snel, bang dat haar man het woord zou over nemen. Dat deed hij bij de eerstvolgende adempauze. Hij begon over het geloof. Als hij moest ademhalen ging zij verder. Ze vochten om mijn aandacht. Plotseling haakte de vrouw in op wat de man had gezegd. “Nee, dat moderne gedoe van die feministen gaat te ver”, betoogde zij. “Al die huwelijken die kapot gaan; er kunnen geen twee kapiteinen zijn op één schip. Moderne vrouwen willen teveel baas zijn.” De man keek me wat onzeker aan. “Nou ja”, zei hij, “misschien kunnen er geen twee kapiteins op een schip , maar wel in een huwelijk, dat doe je toch samen?” “Jij bent een onverbeterlijke idealist”, schampte de vrouw. “De man moet de baas zijn.” Ze stond op en liep de keuken in waar en ketel floot. Ze duldde geen tegenspraak.

DE LECTRICE EN PAULUS
Het is elk jaar moeilijker om lectrices zover te krijgen dat ze de tekst van Paulus voorlezen waarin staat dat de vrouw haar man moet volgen, want hij is het hoofd. Ook al wordt verderop de man geboden haar te beminnen als zichzelf. Voor onze gevoelige twintigste eeuwse oren is het kwaad dan al geschied.
Toch moeten we ons er niet over verbazen dat onze heilige teksten geschreven zijn in een bepaalde tijd en binnen toentertijd bestaande gezagsverhoudingen. We zitten toch ook niet met de vraag of we, net als Jezus, de synagoge moeten bezoeken, of met Pasen naar Jeruzalem moeten reizen. Er is zoveel dat we lezen als een typering van een voorbije tijd waarin zich het heilige heeft ontwikkeld. Paulus zelf zou de eerste zijn die zijn tekst aan zou passen. Paulus was er een meester in om de boodschap van Christus te vertalen naar de tijdgeest om zich heen.

PAULUS EN DE TIJDGEEST
Elke cultuur heeft recht op zijn eigen normen. Het is de kunst van de verkondiger om met respect voor het eigentijdse, woorden van Jezus te laten klinken.
Paulus ging daar heel ver in. Het christendom verbreidde zich snel onder de joden in de grote steden buiten Israël. Spoedig hadden ook Grieken en Romeinen belangstelling. Maar er was weerstand tegen allerlei joods verplichtingen en spijswetten. Paulus zet ze opzij, hoe wezenlijk ze in het aanvoelen van veel tijdgenoten ook waren. Die typisch joodse cultuur mag het woord van Jezus niet blokkeren.
Laten we Paulus volgen. Laten wij opnieuw aan de slag gaan om de kern van het evangelie te enten in de cultuur van onze dagen. Een cultuur waarin democratie en gelijkheid van man en vrouw vanzelfsprekende mensenrechten zijn.

PAULUS TEGEN DE TIJDGEEST
Paulus schreef aan de christenen in Efese. Efese was een van de allermooiste steden in de oudheid. De straten waren van marmer. Er werd goed verdiend in de haven. De tempel van Artemis, vier keer zo groot als het Parthenon in Athene, hoorde tot de wereldwonderen. In deze stad had Paulus gevangen heeft gezeten na een hevige ruzie. Hij had het aan de stok gekregen met de zilversmeden. De verkondiging van een onzichtbare God bracht de verkoop van de zilveren beeltenissen van Artemis in gevaar. De gilden keerden zich tegen Paulus. Ik vertel het om me te realiseren dat het aanpassen aan de eigentijdse cultuur niet betekent: met alle winden meewaaien. Het geloof in God stelt zijn eigen eisen. Maar we moeten onderscheid maken tussen het woord van God en de cultuur van mensen. Dat de man de vrouw domineert past in het tijdsbeeld van toen; maar dat de trouw van man en vrouw heilig is, een beeld van Gods trouw: dat is de boodschap. Verliefdheid is iets heiligs. Liefde ook. Zich schikken naar elkaar; meeleven en lijden. Trouw in kwade dagen. Het is heilige grond. Daar ging het Paulus om.

BARMHARTIGHEID
Tot slot. Als trouw van mensen goddelijk is, dan gaat het niet aan om mensen te verketteren die dit ideaal niet konden waarmaken. De heiligheid van de liefde die ik hoog houd stemt mij barmhartig jegens anderen.

VADER EN MOEDERTJE SPELEN
Lieve kinderen. Treesje en Nicolle hadden ruzie. Ze stonden tegen elkaar te duwen en te roepen. Ze hadden afgesproken dat ze vader en moedertje zouden gaan spelen, maar ze kregen de rollen niet verdeeld. Treesje wilde moeder zijn met de poppenwagen, maar ze wilde ook graag de grote cowboyhoed op. Nicolle wilde graag het waterpistool om alle spleten dicht te kitten, maar ze wilde ook het fornuisje om pannekoekjes te bakken. Treesje wilde het badje om de poppen in te wassen, maar ook de step om rond te rijden. Nicolle wilde de laarzen om door de modder te stampen en de sprekende knuffel die ook drinken kon. Ineens had Nicolle een idee. Weet je wat? Ik was moeder met de laarzen aan en de kinderwagen en de cowboyhoed en jij was vader aan het fornuisje met de knuffel en het pistooltje. Enfin, van het huwelijk kwam niet veel terecht. Het ging niet lekker. Een kwartier later zag ik ze nergens meer. Maar het idee was goed. Als je vader en moedertje speelt, of als je later vader en moedertje bent, dan moet je alle taken eerlijk onder elkaar verdelen. Dat duurt het langst!