KERSTMIS
© Ad Blijlevens, Heerlen 1999

DE GEBOORTE VAN JEZUS

DE STILTE VAM DE KERSTMORGEN
In de stilte van deze kerstmorgen klinkt de kerstboodschap zoals het Johannesevangelie dit verwoordt. Het is geen echt verhaal over Jezus' geboorte. Wij horen niet de namen van Jezus' familie, en evenmin de naam van zijn geboorteplaats. Er komen geen herders, geen zingende engelen en geen wijzen uit het Oosten aan te pas. Het is geen verhaal dat rechtstreeks tot onze verbeelding spreekt. Het is een aankondiging, die zich direct richt tot ons hart. Daarom kunnen wij die boodschap alleen in stilte vernemen. In de stilte van deze kerstmorgen hoorden wij: 'In het begin was het woord, en het woord was bij God, en het woord was God. ( .. Alles is door hem ontstaan, en buiten hem om is er niets ontstaan. Wat ontstaan was, had leven in hem, en het leven was het licht van de mensen. Het licht blijft schijnen in de duisternis het woord is vlees geworden! Hij is onder ons zijn tent komen opslaan'.

GOD DOORBREEKT DE STILTE
Deze plechtige toonzetting past bij het mysterie van Kerstmis. Wat is toch die mysterieuze zeggingskracht van dit evangelie, zo vaak gehoord en klaarblijkelijk onverslijtbaar? 'In het begin was het woord...'. Een woord van Godswege, een woord uit het binnenste van God zelf. Een Woord dat zich rechtstreeks richt tot ons, tot ieder van ons. God heeft de stilte doorbroken die rondom ons menselijk bestaan hangt. Ons menselijk bestaan voltrekt zich tussen twee onpeilbare stiltes. De eerste stilte omringt het geheim van onze geboorte; vanwaar ben ik en waarom ben ik? De laatste stilte omringt het geheim van ons sterven; waar blijf ik en naar wie ga ik? Tussen deze twee stiltes proberen wij menselijk te leven, onszelf te worden en het leven te doorgronden. Vragende mensen zijn wij, en uiteindelijk eenzame mensen, juist met die vragen over de oorsprong en de bestemming van ons leven.
Tot deze vragende en in het duister tastende mensen nu komt deze boodschap. God spreekt vanuit zijn stilte en doorbreekt het duister rondom ons bestaan. Er klinkt een Woord 'van also hoghe, van also veer'. Een Woord dat u en mij zoekt, een Woord dat u en mij opzoekt en dat vraagt aanvaard te worden. Zo hoorden wij zojuist: 'Aan diegenen die hem t6ch opnamen, heeft hij het vermogen gegeven kinderen te worden van God: aan hen die geloven in zijn naam'.

EEN ZOEKER EN EEN ZOEKSTER
Een zoeker uit de vijfde eeuw, de kerkvader Sint Augustinus, reageert hierop z6: 'U (God) zocht ons om ons naar U te laten zoeken. Uw Woord waardoor U alles hebt gemaakt, en daaronder ook mij, uw enige Zoon, door wie U de gelovigen tot aanneming hebt geroepen, waaronder ook mij' (Belijdenissen XI, 11, 4). En een zoekster uit onze twintigste eeuw, de dichteres Henriëtte Roland Holst-van der Schalk, schreef: 'Dit ene weten wij en aan dit één / Houden wij ons vast in duister uren: / Er is een Woord dat eeuwiglijk zal duren, / En wie 't verstaat, die is niet meer alleen' (In de webbe der tijden, Rotterdam 1949, 78).

IS ER GEEN VOORUITGANG
Zusters en broeders. Als wij echter om ons heen kijken, kunnen wij het gevoel krijgen: de wereld is er sinds komst van Gods Woord, Jezus Messias, niet of nauwelijks op vooruitgegaan. Immers, tweederde van de wereldbevolking worstelt elke dag met armoede, en geweld. Talloze mensen zitten vast omwille van hun godsdienstige of politieke overtuiging. De laatste eeuw van dit millennium is een bloedige eeuw, met als een van de trieste dieptepunten de oorlog in het hart van Europa. Het lijkt wel of de door Gods Woord aangekondigde boodschap steeds verder terugwijkt.

DE ANDERE WERKELIJKHEID
Maar toch, als wij achter de gewelddadige feiten willen kijken,
kunnen wij ook een andere werkelijkheid zien; kunnen wij zien, hoe overal in de wereld mensen hun lot oppakken, tegen de keer in bouwen aan een nieuwe aarde, zichzelf ontketenen. En die zichzelf daarbij geïnspireerd weten door dat Woord dat mens werd, Jezus van Nazaret, die, tegen alle gangbare beelden en praktijken van die tijd, in een rijk verkondigde van gerechtigheid en vrede. Na tweeduizend jaar weten wij, dat het wonder niet is de snelle verwezenlijking van Gods rijk. Want telkens opnieuw'--, tot op de dag van vandaag, wordt gepoogd het visioen te vernietigen; maar even zo dikwijls staan mensen op om het visioen terug te halen, om mee te werken aan de opbouw van het rijk van God, in de rotsvaste overtuiging dat ooit dat rijk er zal zijn.

ZALIG KERSTMIS
Kerstmis 1999 is de laatste Kerstmis van dit millennium en de Kerstmis op de drempel van een nieuw millennium. Een nieuw millennium met nieuwe kansen voor het visioen dat Gods Woord verkondigde en nóg verkondigt. 'Niemand heeft ooit God gezien, maar de eniggeboren God, die nu rust aan het hart van de vader, hij is de gids en de weg geweest', zegt het evangelie van deze eucharistie. Ik wens ons allen een Zalig Kerstmis, vol hoop op nieuwe kansen voor het visioen dat zich door alles heen verwezenlijkt ...