ZEVENENTWINTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR© Harrie Brouwers, Voerendaal 1999

SCHIZOFRENE DIERENLIEFDE

WOEDEND OP DE COMPUTER
Ik reed op de Heerlerweg. Ik was een kwartier te laat en had haast. Ineens was er dat vreemde geluid. Ik kon het niet thuis brengen. Knalpijp kapot, weg-werkzaamheden, drilboren in het asfalt...? Ik stopte en ontdekte dat mijn achterband aan flarden was gescheurd. Ik voelde boosheid. Vorige week in de garage geweest. Kwartier te laat. Woedend stampte ik tegen de kapotte band en zei iets dat ik hier niet zal herhalen. Mijn groteteen deed dagenlang pijn. Hoe kan een nuchter, redelijk mens boos worden op een rubber band?
Waarom ben je boos op de pagina's van een boek die niet omslaan zoals je wilt, of op een deur die plotseling klem zit.
Je kijkt het werkstuk van een klasgenootje na. Aan het eind vraagt de computer beleefd: "Document bewaren?" "Ja", zeg je snel. "Document vervangen?" Wat geïrriteerd vanwege zijn gezeur zeg je "O.K.". Tegelijkertijd wordt je wit van woede, want onherroepelijk is nu je eígen werkstuk verdwenen. Woedend vloek je en slaat de monitor op zijn kop. "Computers zijn lastige kinderen" mailde ik onlangs aan een programmeur. Die schreef met een elektronische knipoog fijntjes terug: "Ik vind het eerder lastige vrouwen!"

WOEDEND OP DE WIJNGAARD
Jesaja zing over zijn vriend. Deze had er alles voor gedaan. Rotsen gekapt, gezwoegd en zijn laatste spaargeld uitgegeven. Stenen geraapt, water geput... Maar de druiven zijn zuur. Bocht! Hij wordt woedend en trapt als een wilde om zich heen. Het is begrijpelijk, na alles wat hij gedaan heeft. Kun je je voorstellen hoe boos God kan zijn op zijn volk? Hij heeft het met zoveel zorg geschapen, met zoveel offers liefgehad. Als Hij naar het resultaat kijkt is Hij diep teleurgesteld.
Op het feest van de heilige Franciscus, op dierendag dus, mogen we Gods teleurstelling proberen te begrijpen aan de hand van het lot van deze medeschepselen.

DE MOSSELMAN
Bas is tien jaar. Zijn ouders hadden me uitgenodigd op mosselen. Bas was er trots op dat hij mosselen durfde te eten. Aan tafel herinnerde ik me taferelen van vroeger. Mijn moeder sleepte een emmer mosselen mee van de markt. Mijn vader zou koken. Vaders koken de bijzondere dingen. Hij waste de mosselen en waakte erover dat er geen dode, mogelijk bedorven dieren, tussen zaten. Wij druppelde uit een flesje koffiemelk over de mosselen en keken gefascineerd hoe de mondjes piepend open en dicht gingen. Enfin, zulke dingen herinnerden wij ons. Na het eten werd Bas naar bed gebracht. Hij nam zijn moeder in vertrouwen. Hij zei: "Heb ik dat goed begrepen, dat je die mosselen levend in het kokend water gooide...? Drie weken later was ik er weer. Er kwam geen klacht over Bas zijn lippen. Maar ook geen mossel meer!
Vroeger maakten wij allebei mee. Ik zag hoe mijn grootvader de kippen slachtte met een flinke, goed gemikte houw van de bijl. Ik zag hoe ze zonder kop een eind de tuin in rende. Maar ik had ook gezien hoe hij van de dieren hield, hoe hij elke kip een naam gaf en hoe mooi hij hen vond. Ik had gezien hoeveel tuin ze hadden en hoe graag ze wormen uit de grond rukten. Tegenwoordig is dat aan het oog onttrokken. Dat maakt onze dierenliefde schizofreen.

VIS-DINERS EN GROEIHORMONEN
We vertroetelen en verwennen onze dieren met speelgoedmuisjes en vis-diners, met katten-crematoria en hondenkerkhoven, met dierenambulances en winterjasjes. Miljoen gaan om in die sector. En tegelijk sluiten we de ogen voor wat er in de bio-industrie gebeurt. De maffiose praktijken rond de hormonen, de omstandigheden waarin vee wordt opgefokt: we willen het liever niet zien. Soms kun je de ogen niet sluiten, zoals tijdens de varkenspest. Als je die dierenliefde van kinderen, als je hun gevoeligheid, hun neiging om herkenbaar vlees te laten staan en alleen gehakt te eten, als je het ziet dan denk je wel eens: kind je moest eens weten! Je moest eens weten hoeveel dieren op geen enkele manier een waardig bestaan hebben gehad.
De Duitse theoloog Drewermann schrijft er vaak over. "Wie ooit de doodsangst van varkens en runderen heeft gehoord zal nooit meer smakelijk eten." Maar het gebeurt ver van onze tafel. Daarom beperken we onze dierenliefde tot de huisdieren.

KINDEREN ALS PROFETEN
Vandaag moeten we dit overwegen, terwille van Franciscus. Ik zeg niet dat de regering fout is of de slachthuizen. Er is iets mis met ons systeem. Wij als consumenten moeten anders gaan aanvoelen en denken. Wij moeten meer willen betalen voor het welzijn van het slachtvee. Dat proces is denk ik volop gaande. Voorschriften zullen in toenemende mate de rechten en de waarde van het dier beschermen. Vooral de gelovigen moeten daarvoor pleiten. Wij geloven immers dat wijzelf niet de hoogste wezens zijn die naar willekeur mogen beschikken. Wij geloven dat er een God is die zijn schepping liefheeft en die teleurgesteld is als hij ziet hoe wij omgaan met de dieren die aan onze zorgen zijn toevertrouwd. Kinderen staan dicht bij de dieren. Ze voelen het meest met ze mee. Ze zijn de profeten van Gods boosheid als ze met tranen in de ogen en gebalde vuisten roepen dat we lief moeten zijn voor kalveren en mosselen. Mogen zij een wereld maken waarin de dieren gelukkig leven en barmhartig worden geslacht.

HET LIEFSTE DIER

Lieve kinderen. Ik vroeg eens in een kringgesprekje: "Wat vind jij nou het liefste dier?" Etienne riep: "Olifanten als die hun kop in het zand steken!" "Haaa" begon Tom te lachen, "dat kunnen ze helemaal niet want daar zit een slurf aan!"Adam zei: "Een krokodil vind ik lief, want die lijkt een beetje op de dino's." "Ik vind mijn konijntje lief", riep Marèse, "want die kijkt zo droevig." "Zeehondjes vind ik het állerliefst", riep Anja daarop, "want die kijken nog veel droeviger. "Ik vind schaapjes leuk" zei Marc, "want die hebben kerstmis uitgevonden." Toen maakte ik een eind aan het gesprekje, voordat Louis over de paashaas kon beginnen. Wat vind jíj het liefste dier...?
Franciscus zei: Alle dieren zijn lief. God heeft ze gewild en het zijn onze broeders en zusters net als de sterren en de zon!