PINKSTEREN
© Harrie Brouwers, Voerendaal

VREDE IN ONZE DAGEN

OUD SCHIP
Tegen zijn zin wordt een vijftigjarige tot paus gekozen. Hij schrijft daarover: "Gods geheime raadsbesluit heeft mij het bestuur gegeven over een oud schip, waar overal golven binnendringen terwijl de storm het vermolmde hout beukt; het gekraak kondigt een schipbreuk aan."
Deze woorden komen uit de zesde eeuw van paus Gregorius. Het waren barre tijden. Honger en pest teisterden het land, maar er was een grotere dreiging.
De liturgie bewaart daaraan een herinnering.
Na het Onze Vader volgt de tekst: "Verlos ons van alle kwaad, geef vrede in onze dagen, dat wij gesteund door uw barmhartigheid ... beveiligd mogen zijn tegen alle onrust."
Vreemde woorden: "Beveilig ons tegen onrust en geef vrede in onze dagen".

DE LONGOBARDEN IN DE LITURGIE
Deze zinnen zijn in die zesde eeuw in de eucharistie terecht gekomen. Italië was vol onrust. Overal strijd en telkens oplaaiende oorlog. De kerk bad om veilig te zijn... voor de Longobarden!
Zij vormden een Germaans volk, met lange baarden neem ik aan. Sedert het begin van de jaartelling was het naar het zuiden getrokken. In de zesde eeuw veroverde het vanuit Hongarije Italië, en vestigde zich in de Po-vlakte. Van daaruit trok het verder richting Rome. Er zat aan de onrust ook een ideologisch tintje. Veel Longobarden waren Christenen van het Ariaanse soort. Ze formuleerden het wezen van Christus anders.
"Verlos ons Heer van alle kwaad en geef vrede in onze dagen." We bidden het sinds de Longobarden, maar geen mens denkt meer aan hen.
Wij hebben bij het bidden aan andere strijd gedacht, aan de tweede wereldoorlog of aan Vietnam, aan Timor of Ruanda, aan Ierland of Israël en zeker aan Joegoslavië.

EN HIROSHIMA DAN?
Interessant is het wel dat zo'n strijd tegen een bepaalde vijand voorgoed een plek in de liturgie heeft veroverd. Dat zie je tegenwoordig niet meer. Ja, in mijn kinderjaren waren er aan het eind van de mis gebeden voor de bekering van Rusland. De priester bad ze met de toegedekte kelk al in de hand. Ik heb me laten vertellen dat de kaarsen moesten zijn uitgeblazen want de gebeden hoorden niet thuis ín de mis maar ná de mis. Andere schokkende momenten in de beschaving, zoals de atoombom op Hiroshima, de moord op zes miljoen joden, de afschaffing van de slavernij, de Franse revolutie... ze hebben geen enkel spoor nagelaten in de mis-teksten.

JEZUS' VREDESWENS
Het pinkster-evangelie begint met Jezus die met de deur in huis valt en "Vrede!" roept. We zitten er zo op te wachten, op dat bericht. Vrede! En anders de Kosovaren wel. Vrede in onze dagen.
Niet de Longobarden bedreigen ons, maar dreiging is er wel. De honger in de wereld, de vloed aan vluchtelingen en asielzoekers, de schuldenlasten van de arme landen, de haat op de Balkan, onzichtbare rivaliteiten in Afrika, de dreigende schaarste van water, de overbevolking, het individualisme van moderne mensen, een expanderen groei-economie die geen evenwicht vindt...
Geef vrede in onze dagen. Jezus valt met de vergrendelde deur in huis. Hij treed binnen bij angstige mensen die zwaar in de rouw zijn, die zich schuldig voelen omdat ze hem in de steek hebben gelaten. Ze hadden hem verraden. Alleen Johannes was erbij geweest toen hij stierf aan het kruis. Vol schuld en angst hadden ze zich teruggetrokken. Hun roept Jezus toe: "Vrede." Zijn laatste woorden waren: "God, waarom hebt Ge mij verlaten," en "Eer de haan tweemaal kraait hebt ge me driemaal verloochend..." Maar zijn eerstvolgende woord is "Sjaloom".

LEVENSPROGRAMMA
De leerlingen worden er opnieuw mens van. Daarom staat er "Jezus blies over hen." Er staat hetzelfde als toen de Schepper Adam uit de klei had geboetseerd: Hij blaast hem leven in. De leerlingen voelen zich herboren. De loden last van hun schuld valt van hen af. Ze voelen het als een levenstaak om anderen te vergeven. Wie je vergeeft, wordt bevrijd en wie je niet vergeeft blijft gevangen. De leerlingen hebben gepiekerd over wat Jezus allemaal had gezegd. Zij hebben ontdekt dat hij hun vergeven had. Ze hebben zijn aanwezigheid daarin gevoeld. Ze hebben vergeving tot hun eigen levensopdracht gemaakt.
"Vrede in onze dagen", bidden we vanwege de Longobarden, maar wij mogen het bidden hier en nu.
"Geef vrede in onze dagen,
God laat die vluchtelingenkampen een einde vinden,
laat de mensen terugkeren naar hun huizen,
laat hen daarna niet vergeten worden door de internationale gemeenschap.
Laat de Serven vrede vinden.
Laat er verzoening mogelijk zijn.
Laat mensen in staat zijn om elkaar te vergeven,
want dat is de Geest die het aanschijn van de aarde kan vernieuwen.
We zullen het kunnen geloven, als we zelf in staat zijn om te vergeven.
Menig Italiaan die om vrede bidt vandaag, zal Longobardisch bloed in de aderen hebben.
(met dank aan Kees Bak ofm voor zijn inspirerende verhalen uit de geschiedenis tijdens een vergadering van Inzet)

DE OORLOG VAN ROEL EN CHANTAL
Lieve kinderen. Roel rent boos naar de juffrouw.
"Juf, zeg eens tegen Chantal dat ze ophoudt met klieren."
"Wat doet Chantal?" vraagt de juffrouw.
"Ze heeft me gekrabd."
"Zo, Chantal? Is dat waar?"
Chantal kijkt de juffrouw met felle ogen aan, het lijkt wel of er vuur uit komt.
"Dan moet Roel me maar niet plagen!"
"Roel?" vraagt de juffrouw met gefronste wenkbrauwen.
"Ik heb alleen maar even per ongeluk aan haar staartje getrokken?" zei Roel. "maar dat was ze zelf schuld!"
"Zelf schuld?"
"Ja", zei Roel, "ze zat me uit te schelden... voor kleurpotlood."
"Chantal?", vraagt de juffrouw.
"Nou, ik mocht zijn gum niet eventjes lenen."
De juffrouw kijkt naar Roel.
"Nee, want ze stootte me met opzet tegen de arm."
"Zo", zegt de juf. "dus Chantal stootte jou en jij leende je gym niet en zij begon te schelden en jij trok aan d'r haar en zij begon te krabben. Dat is wel veel pijn voor één gummetje. Maar misschien", de juffrouw trok een geheimzinnig gezicht, "misschien stootte Chantal wel tegen jou omdat ze je lief vond?"
Roel kreeg een rooie kop.
Hij leek warempel wel een kleurpotlood.
Ruzie en oorlog beginnen klein.
Vrede ook.
Als iedereen vrede sluit met zijn buuman, dan is er op aarde geen oorlog meer.
"Vrede voor jullie", riep Jezus.