ZEVENDE ZONDAG VAN PASEN
© Harrie Brouwers, Voerendaal

HET LAATSTE WOORD

VERHEVEN LAATSTE WOORDEN
Op internet stond een wedstrijd die was uitgeschreven door het ministerie van verkeer en waterstaat. Je moest een slagzin maken tegen alcohol in het verkeer. Ik heb toen ingezonden deze tekst: "Zijn laatste woorden waren: Proost!"
Ik heb er niks mee gewonnen.
Heel wat volumineuzer en plechtstatiger is de tekst van het evangelie van zojuist. Ik zal maar niet vragen of u het nog kunt navertellen! Teksten van Johannes hebben altijd iets plechtigs, iets ongrijpbaars, iets verhevends. Dat komt omdat Johannes schrijft aan het het eind van een traditie van tientallen jaren. De eerbied van de jonge kerk voor Jezus' laatste woorden is er overheen gegaan.
Want daar ging het over. Jezus houdt in het verhaal van Johannes een lange afscheidsspeech. Die gaat over in een gebed. Het zijn verheven maar ook zeer ontroerende laatste woorden.

DE WAAN VAN DE PSYCHIATER
Laatste woorden hebben altijd iets indringends. Wie op de drempel staat van de eeuwigheid heeft recht van spreken.
Een vrouw had veel meegemaakt. De dood van haar ouders en van andere naasten hadden haar danig in de war gemaakt. Bij een psychiater beschreef ze haar ervaringen. Ze deed dat met de taal van haar geloof en sprak over hemel en eeuwigheid. Daarop gaf de psychiater haar in duidelijke termen te verstaan dat ze eerst die waandenkbeelden van de hemel maar moest loslaten voordat hij haar kon helpen.
Ze is niet meer naar de dokter teruggegaan. Terecht zou ik menen. Want ofwel: haar voorstellingen van de eeuwigheid hadden iets van een waan, en dan is de psychiater ervoor om haar te helpen. Of ze zijn geen waan maar een woord voor het mysterie en dan leeft de psychiater in een waan van arrogantie en kan ze beter een andere zoeken.
Jezus spreekt vlak voordat hij de eeuwigheid ingaat. Hij bidt. Enkele dingen vallen daarbij op.

DE STERVENDE DIENT HET SACRAMENT TOE
Ten eerste is het Jezus, de stervende, die de mensen zegent en die bidt. Dat is erg mooi. Bij ons is het vaak andersom. Bij een ziekenzalving is het de voorganger die zegent en zalft en bidt. Maar in het joodse milieu zegent de stervende. Mozes neemt biddend afscheid van zijn geliefd volk. Jakob zegent zijn zonen op zijn sterfbed. Hier bidt Jezus voor de schare van zijn volgelingen. Het gebeurt ook nu nog wel dat de zieke zich uitdrukkelijk tot de nabestaanden richt. Dat hij hun een raad meegeeft. Een moeder zegt dat ze bidt dat haar kinderen de onderlinge verstandhouding zullen bewaren. Een vader vraagt of de kinderen goed voor moeder willen zorgen.

DE STERVENDE MAAKT TOEKOMST
Dat is het tweede dat opvalt: Jezus toont zijn zorg voor zijn vrienden. Hoe moet het gaan met ze als hij er niet meer is? Dat is ontzettend troostend. Als een stervende zegt: "Ik ben niet bang om dood te gaan, maar ik vind het zo erg voor jou..." Dat zijn woorden die een dijk zijn om op te staan, om later de golven van eenzaamheid te overleven met een warme herinnering aan nabijheid. Er is moed voor nodig om zo openlijk je einde onder ogen te zien. Om samen met de nabestaanden de toekomst in te kijken. Jezus bidt voor hen. Dat ze één mogen blijven.

DE EEUWIGHEID IS HET EINDE!
Tenslotte valt op dat Jezus' voorstelling van de hemel geen waan is. Voor Jezus is de hemel geen goedkope troost, geen gefantaseerde ruimte. Jezus spreekt over het goddelijke leven waaraan mensen deel kunnen hebben. Het eeuwige leven, dat is niet het leven zonder einde. Want "einde" is een begrip dat tijd veronderstelt. De eeuwigheid is groter dan de tijd. Het omvat de tijd. Het is wat er is als de tijd niet meer is. Het eeuwige leven is bij Johannes het ware leven, het door God bedoelde leven, het uit God voortkomende leven. Vaak is dat de liefde. De onbaatzuchtigheid. Dat is het eeuwige leven. Wie uit de liefde leeft, die heeft deel aan het goddelijke, aan het eeuwige. Die hoeft het einde van de tijd niet te vrezen. Dat is geen waan, maar dat is een keuze voor het leven; dat is een woord om het mysterie van de liefde recht te doen. Jezus laatste bede was er een voor ons.

DE LAATSTE WOORDEN VAN JORIENTJE
Lieve kinderen. Jorientje ging verhuizen. De mamma van Jorientje had werk gekregen in Roermond. En nou gingen ze weg. Dat vond Jorientje niet leuk. Ze hield van Juffrouw Esther en van de kinderen in de klas. Ze hield van Femke en Doris. En aan de vieze woorden van Wim en het geduw van Bart was ze allang gewend. Een keertje was ze in Roermond geweest. Het was een vreemde straat met hoge huizen. Streng vond ze het. En ze had geen kindje gezien buiten. "Zo", riep juffrouw Esther tegen de kinderen in de klas, "vandaag nemen we afscheid van Jorientje, want morgen is Jorientje er niet meer, dan is ze in Roermond." Jorientje kneep de lippen strak op elkaar. Ze moest bijna huilen om zichzelf. Dus dacht ze maar aan de traktatie in haar tas. Voor alle kinderen had ze een zakje gemaakt met verrassingen. Overal zat een banaan in en een appel en een stuk chocolade. Maar voor Femke had ze er een speldje bijgedaan van Donald Duck en in het zakje voor Doris zat haar lievelings-reuze-knikker. Voor juffrouw Esther had ze een echte grote-mensen fles wijn. Toen ze alles had uitgedeeld zei de juf: "Wil je nog wat zeggen tot slot? Daar moest Jorientje diep voor zuchten en blazen. Ze schudde al "nee" met haar hoofd en zette een aarzelend stapje terug maar toen klonk het zacht: "Ik vind jullie lief..." En dat is het mooiste wat je aan het einde zeggen kunt.