TWEEENTWINTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR
© Harrie Brouwers, Voerendaal

LAAG-BIJ-DE-GRONDSE DEUGD

DE STAART VAN DE PAUW
Bij de wei van Bogman stonden wij te roepen. "Pauw, pauw, ik ben mooier als jou...!" We gilden het tientallen keren jennend achter elkaar. De pauw zou er geen Nederlands van leren! We wilden hem jaloers krijgen. We hoopten dat hij zijn staart zou opzetten want dat is werkelijk een prachtig gezicht, mooier dan een kermisattractie! Het lukte ons maar zelden. Er zijn veel dieren die zich groter kunnen maken. Soms doen ze het om indruk te maken op het vrouwtje, soms om vijanden te verjagen of andere mannetjes te ontmoedigen. Eigenlijk komt dat op hetzelfde neer, want het vrouwtje valt op de sterkste vader. Zo zijn er dieren die zich opblazen, die de haren overeind zetten of die met opgestoken veren komen aanzetten. Poezen maken hun rug hoog. Allemaal pogingen om uit een soort angst, jezelf groter te maken dan je bent.

DIK DOEN
Mensen kunnen 't ook, maar dat beetje kippenvel is maar een zielige vertoning. Dus daar hebben we iets op gevonden. De makkelijkste manier om groter te zijn dan anderen is een hoed op je hoofd zetten of een kroon, of drie kronen boven elkaar; een hoge hoed of een mijter. Zwarte Piet draagt een afgezakte pet, maar de Sint balanceert met een hoge mijter. Je kunt ook hoge hakken onder je schoenen timmeren. Op veel manieren kunnen mensen grootdoen en dik doen om uit een soort angst meer te lijken dan ze zijn en zo te imponeren.
Natuurlijk zijn er meer subtiele manieren dan hoge hoeden. Dure kleding kan die functie hebben, het vervoermiddel, een naambord op de gevel. Een directeur die zijn ondergeschikte laat binnenkomen en zonder op te kijken blijft schrijven in zijn papparassen, houdt z'n bezoeker klein en een doctor die tientallen onbegrijpelijke woorden gebruikt houdt zijn patiënt dom. Manieren om tegen anderen dik te doen zijn van alle tijden.

EREPLAATS ZOEKEN
Op een sabbat is Jezus gast bij een notabele Farizeeër. Het hoorde bij de sabbat om een gast aan tafel te noden. Jezus werd gezien als een interessante dissidente theoloog. Er staat: "Ze hielden hem nauwkeurig in de gaten". Dat was trouwens wederzijds. Jezus hield de Farizeeën ook in de gaten en het valt hem op dat sommige mensen de ereplaatsen uitzoeken. Het is niet hun honger die hen vooraan drijft maar hun eerzucht. Hun angst om klein te zijn, onbetekenend, onopgemerkt, ongeliefd. Die onzekerheid drijft hen ertoe zich een zekere grootheid aan te meten door vooraan te gaan zitten, dicht bij de gastheer, dichtbij de rijken.
Zulke mensen gedragen zich niet alleen aan tafel zo. Je ziet ze ook in het politieke landschap. Ze overleggen met de Romeinen, ze willen gezien zijn bij de machtigen op aarde. Je ziet ze in de tempel opvallend op de eerste rij.

JEZUS' TAFELREDE
"Hoe zien ze er in Gods ogen uit?", moet Jezus gedacht hebben... Het moment kwam dat de gastheer in zijn handen klapte en zijn voornaamste gast het woord gaf. "Of Jezus misschien een korte rede wil houden?" Stof genoeg! "Heb je op een bruiloft wel eens gezien hoe sommige gasten de ere-stoelen opzoeken?" Jezus kiest het beeld van een bruiloft om niemand van de aanwezigen te kwetsen. Hij had ook 'sabbatsmaal' kunnen zeggen. "Nou die lopen het risico dat een dienaar discreet op hen toekomt en in het oor fluistert: 'wilt u wat lager gaan zitten, want deze stoelen waren gereserveerd'. Kun je niet beter", vraagt Jezus zich af, "ergens lager gaan zitten, op de bijgeschoven klapstoeltjes, waar de tafel verlengd is en een beetje wiebelt? Daar zul je je ongetwijfeld vermaken tussen het volk met weinig kapsones en je loopt kans dat de gastheer zegt: 'Vriend kom naast me zitten...'"

(ON)DEUGD
Bescheidenheid is in Gods ogen een deugd. In het woord 'nederig' zit 'neer', laag, mensen die dichtbij de aarde leven, mensen die het niet nodig hebben om zich hoger voor te doen dan ze zijn. Mensen die hun plaats kennen. Mensen die weten dat er veel is dat ze niet weten, mensen die kunnen groeien, die zich nog kunnen verwonderen.
De deugd van nederigheid en bescheidenheid zijn in diskrediet geraakt. Het is zelfs de vraag of wij ze nog als deugden zien. Wij associëren ze vaak met minderwaardigheidsgevoelens, met mensen die kleingehouden zijn en aan wie een zwaar schuldgevoel is aangepraat. Bescheiden mensen worden gezien als te weinig assertief. We sturen ze op training. Ze voelen zich gauw gekwetst en lijden in stilte en pas als de maat vol is, klinken bittere verwijten. Lastige mensen dus.
U begrijpt, dat is een karikatuur van nederigheid. Dit soort bescheidenheid wordt evenzeer uit angst geboren als dikdoenerij. In de bijbel is een bescheiden mens iemand die besef heeft van zijn eigen waarde. Hij weet zich een gewaardeerd en bemind mens door God en bij de mensen. Hij is niet onzeker. Maar hij weet dat hij het leven niet in eigen hand heeft. Hij weet dat hij kwetsbaar is, dat hij leren en groeien kan, dat hij van de aarde afhankelijk is. Hij weet dat hij in Gods hand is. Op hen ziet God neer met welgevallen vertelt Jezus ons.

HET HART VAN DE MUIS
Lieve kinderen. Er was eens een tovenaar. Op zekere dag stormde een angstig muisje zijn hut binnen. Het was geschrokken van een kat. "Ik zal zorgen dat je nooit meer bang hoeft te zijn voor een kat", zei de tovenaar en het muisje kreeg het uiterlijk van een poes. De volgende ochtend ging de muis die eruit zag als een poes op stap. Vanachter een boom sprong de kat op hem af; die wilde spelen. De muis schrok zich lam en holde hijgend de hut binnen. Daar schaamde hij zich en hij loog tegen de tovenaar. Hij zei: daar kwam ik opeens een lelijke hond tegen in het bos. "Ik zal zorgen dat je nooit meer bang hoeft te zijn voor een hond", sprak de tovenaar en het muisje kreeg het uiterlijk van een hond. De volgende ochtend ging de muis die eruit zag als een hond wandelen. Achter de boom zat de kat. Toen die de lelijke hond zag maakte hij zijn rug krom en begon gevaarlijk met de klauwen te slaan. De muis schrok zich lam, holde de hut binnen en schaamde zich. "Daar stond een leeuw op de weg" maakte de muis een smoesje. "Ik zal zorgen dat je nooit meer bang hoeft te zijn voor een leeuw", zei de tovenaar. De volgende ochtend ging de muis die eruit zal als een leeuw wandelen. De kat werd bang en begon te blazen. De geschrokken muis holde naar de tovenaar en viel hij huilend op de grond. Toen begreep de tovenaar dat wie het hart heeft van een muis altijd een muis zal blijven, hoe gevaarlijk hij er ook uitziet. Lieve kinderen, zo is het niet alleen met muisjes maar ook met mensen. Mensen moeten zich niet dikker en groter voordoen dan ze zijn, zei Jezus.