VIJFTIENDE ZONDAG DOOR HET JAAR
© Harrie Brouwers, Voerendaal

WIE VAN DE DRIE?

ONTMOETING BIJ DE KAARTJES-AUTOMAAT
Het was bevrijdingsdag. Ik parkeerde de auto voor het stationnetje van Hoensbroek en begaf me naar de kaartjesautomaat, een beetje zenuwachtig, want om een kaartje te bemachtigen moet je wel veertien knopjes in de juiste volgorde aantippen. Mijn weg werd versperd door een oudere man. Een beetje geïrriteerd liep ik om hem heen. Hij sprak me aan: "Waar moet u naar toe?" Ik moet hem hebben aangekeken met een blik van "Waar bemoeit u zich mee?" want hij verduidelijkte: "Ik bedoel, moet u vér?" Ik keerde me schouderophalend tot de gele vierkante meter knopjes. "U kunt mijn kaartje hebben, gratis", zei hij. "Ik ben in Indië militair geweest en nu heb ik vandaag vrij reizen. Maar ik hoef niet weg." Ik schaamde mij over m'n reactie.
Wat is het moeilijk in onze maatschappij om iemand op straat goed te doen. De onderlinge verhoudingen worden beheerst door achterdocht en wantrouwen.
Er stopte een auto. Een Chinees meisje werd afgezet. "Ziet U, ik kan het kaartje niet aan iedereen geven. Van dat meisje zou de conducteur het niet pikken." "Ik oog oud genoeg om oud-strijder te zijn?"
We praatten erover, hoe je op je hoede bent als iemand je iets aanbiedt, hoe moeilijk het is geworden in onze tijd om zomaar op straat iemand goed te doen. Stel je voor dat het niet een oudere man was geweest maar een gespierd kaal jong mens of een buitenlander?

NIET GEHINDERD DOOD ZIJN GELOOF
Wie is nu je naaste? Die vraag staat centraal in een dispuut tussen Jezus en enkele schriftgeleerden. Je moet je naasten liefhebben: hoe leg je dat uit? Waren de Egyptenaren de naasten van Mozes? Interessante vraag.
Zijn Belgen en Duitsers onze naasten? Ook tijdens een WK? Bedoelt Jezus dat de joden de Romeinen moeten liefhebben? Is het dat wat God van ons verwacht?
Jezus had de gewoonte om in dit soort netelige situaties een verhaal te vertellen.
Een man ligt gewond langs de weg. Er komen twee mensen voorbij die hem niet kunnen helpen. Ze zijn immers op weg naar de tempel. De aanraking van het bloedende slachtoffer zou hen onrein maken. Ze zouden de tempel niet binnen mogen. Maar gelukkig komt er iemand voorbij die de tempel sowieso niet binnen mag. Een Samaritaan. Een vrijdenker. Hij gaat in op het appèl dat de gewonde op hem doet. Hij wordt niet gehinderd door regeltjes. Hij reageert met zijn hart. "Nou", keert Jezus terug tot de discussie: "wie is de naaste van de gewonde...?" Niemand ontkomt eraan. Natuurlijk, deze Samaritaan is je naaste geworden, veel meer dan die medegelovigen die je vanwege hun reinheidswetten moesten laten liggen.

DUIZEND SMOESJES OM DOOR TE LOPEN
Een man spreekt me aan bij het station. "Kan ik u helpen met een gratis reis?" Verhalen over roofovervallen, hebben me wantrouwig gemaakt. Ik verberg mijn pin-pas in mijn hand.
Iemand staat met rokende motor in de vluchtstrook, de auto diep over de achterwielen gebogen van de lading en kinderen op de achterbank, maar de ANWB heeft me tien keer gewaarschuwd uit te kijken voor hinderlagen van overvallers op de Franse autoweg.
Ik vermoed dat een vrouw het er heel erg moeilijk mee heeft om rond te komen met haar kleine uitkering, maar de schrik zit me nog in de benen van toen ik iemand diep beledigde met een hulpaanbod.
Ik zou die oud collega wel willen opzoeken in het ziekenhuis, maar ik ben bang zijn achterdocht op te wekken. Hij kan vragen: Hoe weet je dat ik ziek ben? Wat weet je precies? Kan ik zeggen dat er gefluisterd wordt dat hij sterven moet?
Er is veel moed voor nodig om een gewonde langs de weg te helpen. Je meent al gauw tien goede redenen te kennen waarom jij niet de aangewezen persoon bent.

VAN WIE BEN IK DE NAASTE?
De vraag was: "Wie is dan mijn naaste?" Jezus draait in zijn verhaal de vraag ongemerkt om. "Wie van de drie is de naaste van de gewonde?" Dus vraag niet: "Wie is mijn naasten?" Maar: Wie van ons zal de naaste zijn voor dat Soedanese kind met honger? Wie van ons zal de naaste zijn van die eenzame of die zieke? Wie van ons zal de naaste zijn voor dit huilend kind? Er zijn voor Jezus geen grenzen. Voor hem zijn er geen rassen of talen, geen leeftijdsgroepen of soorten patiënten. Iedereen kan iedereens naaste worden.

ROVERS GENOEG!
Lieve kinderen, ik zei in de klas: "Kom, we gaan het verhaal van Jezus spelen. Wie wil de reiziger zijn?" De kinderen keken elkaar afwachtend aan. Toen staken er vier de vinger op. "Ireen, jij was koopvrouw. Loop maar langs de weg naar Jeruzalem. Wat heb je bij je?" "Weet ik niet..." "Jawel, maak je koffer maar open wat zit erin?" Ireen wierp een snelle blik omlaag. "Chips!" riep ze blij. "Daar liggen een rovers in de struiken. Wie wil rover zijn?" Daar gingen twintig vingers de lucht in. Gek, waarom willen zoveel kinderen rover zijn? Misschien vinden ze Ireen zo leuk, dacht ik. Daar gebeurde het al. De rovers sprongen gevaarlijk op de weg. Ze duwde de koopvrouw omver en gingen er vandoor met chips. "Gelukkig, daar komt iemand aan. Een hele rijke koningin. Wie wil koningin zijn? Ze ziet de gewonde koopvrouw. Maar ze moet een lintje gaan doorknippen in Jericho. En daarvoor heeft ze een splinternieuwe witte jurk aan. Dus stapt ze haastig verder. Oeioei. Er komt bloed uit de mond van de koopvrouw. Gelukkig daar komt weer iemand langs. De pastoor. De pastoor ziet de gewonde, kijkt snel op zijn horloge. Om elf uur moet hij een huwelijksmis doen, dus hij kijkt om zich heen of niemand hem ziet en dan loopt hij door en bidt: 'God stuur gauw een andere voorbijganger.' Daar komt een buitenlander. Wie wil buitenlander zijn?" Niemand steekt de vinger op. "O.k., dan doe ik het zelf. Hij heeft een donkere huid. Hij komt een onbekend land. Hij heeft vuile kleren aan en hij heeft de hele dag niets te doen. Hij buigt zich over de vrouw, tilt haar voorzichtig op, slaat zijn arm stevig om haar middel en loopt met haar voetje voor voetje naar het politiebureau. Nou, zegt Jezus aan wie heb je dan het meeste? Nu staken alle kinderen de vinger op. Makkelijk zat, aan die buitenlander natuurlijk.