DERTIENDE ZONDAG DOOR HET JAAR
© Harrie Brouwers, Voerendaal

BESTAAN ER NOG IDEALEN?

UW BAGAGE... EN UW KINDEREN
Het volume van de luidsprekers in treinen staat altijd te zacht of te hard. Toen ik eens in de late avond Heerlen naderde schalde het door de coupé "Aan alles komt een eind, ook aan deze reis, we naderen eindpunt Heerlen..." Een echte filosoof dus. Maar vorige week in de intercity fluisterde de conducteur bij Eindhoven: "Station Eindhoven; passagiers die hier uitstappen: vergeet niet uw bagage mee te nemen... en uw kinderen."
Wij werden uitgenodigd achterom te kijken! De reizigers naar Jeruzalem, Jezus en de leerlingen, zien niet om. Ze gaan vastberaden op weg. Ze laten alles achter. Ze laten de doden de doden begaven!

DE PLOEG ACHTER JE VERBRANDEN
De profeet Elia heeft een opvolger gevonden. Hij werpt hem zijn mantel toe. Elisa verbrandt daarop zijn ploeg en geeft het vlees van de ossen aan zijn knechten. Ook Jezus zoekt opvolgers. "Wie de ploeg stuurt en daarbij steeds achterom kijkt maakt kromme voren." Je moet je blik op de oneindigheid richten. Alleen met een visioen voor ogen kun je rechte sporen trekken. Rechte wegen ga je met een ideaal dat achter de horizon tegen de hemel staat aangeschreven.
Hebben we nog idealen? Wat ziet de jeugd als hoogste goed? De indruk is sterk dat wij vooral een gelukkig, confortabel leventje zoeken. Een leuke dure baan, een gezellig gezin en gezondheid. Ongetwijfeld leeft er veel meer in onze harten, maar dat komt zelden ter sprake.
Een man was voor de eerste keer opa geworden. Tijdens de doop was hij zijn tranen nauwelijks de baas. Na afloop merkte hij op: "We hadden het er gister nog over met de kinderen, dat mensen tussen de veertig en de vijftig veel te makkelijk uit elkaar gaan; ze weten niet wat ze missen, dit allemaal..." Hij maakte een handgebaar naar de beide families en de trotse ouders. "Dat is toch wat waard, als je zó oud kunt worden." Zuchtend liep hij richting Maria-altaar.

HET DAK IS INGESTORT
Ook in de politiek lijken idealen zich te beperken tot een zo groot mogelijk economisch rendement. We willen veel verdienen, maar waarom en waartoe, daarover is weinig consensus. De vraag waaraan de winst moet worden besteed, wordt beantwoord door belangenorganisaties: onderwijs, leger, gezondheidszorg en grote bedrijven. Bij dit touwtrekken is de zwakste de verliezer. Terwijl het Nederland beter gaat dan ooit, hoor ik steeds geluiden om ontwikkelingshulp terug te schroeven, of althans niet te verhogen, en het vluchtelingenbeleid aan te scherpen. We willen rijker worden, maar niemand vraagt waarom. Om nog meer auto's, nog meer chocola of gezichtscrème, nog meer vocht absorberende doekjes?
Ik denk dat dit oppervlakkig beeld bedriegt. Diep in elk mensenhart leeft natuurlijk een verlangen naar recht en gerechtigheid, maar het is geen item meer. De politiek is pragmatisch geworden. We hebben de zuilen omver geduwd en nu is het dak naar beneden gestort. De waarden die aan onze keuzes en grondslag liggen zijn taboe. Het gaat er nog maar om wáár Schiphol moet groeien en niet waaròm we in het vliegtuig stappen, en hoe dat het leven of de wereld ten goede komt. Het gaat er nog maar om hoe we de vluchtelingenstroom indammen en niet meer hoe we vreemdelingen onthalen en voorkomen dat ze hier verstrikt raken in de verleiding van het snelle en criminele geld.

MENSEN VAN DE WEG
Idealen, visies op goed en kwaad en waar het heen moet, ze worden nauwelijks meer onder woorden gebracht. Precies dat hebben de grote goedsdiensten altijd gedaan: een gezamenlijk ideaal onder woorden brengen als een credo voor een heel volk. "We gaan ons bevrijden uit Egypte; dat is god- met-ons", zei Mozes. "We dragen verantwoordelijkheid voor de honger in de wereld en dat kan niet met een aalmoes", zeiden we in de zestiger jaren.
De moderne samenleving is individualistisch. Veel christelijk gedachtegoed in de harten van humanisten, van socialisten en liberalen blijft onbenoemd. Elke compassie met de zwakkeren komt tenslotte uit het jodendom en christendom, maar het wordt te weinig openbaar verwoord en daarom mag je vrezen voor teloorgang.
Het is duidelijk dat de kerken in deze wereld een andere opgave krijgen. Nog steeds moeten we dat reisdoel formuleren en een gezamenlijk ideaal bezingen. Maar de kerk kan dat niet meer dicteren en voorschrijven. Ze zal eerder prikkelende vragen moeten stellen en inspirerende gedachten naar voren brengen. Ze zal er bovenal voor moeten zorgen dat ze zelf serieus genomen wordt, dat ze ook in eigen huis nakomt wat ze in de wereld eist.
Christenen werden aanvankelijk "mensen van de weg" genoemd. We hebben een reisdoel voor ogen. Laten we precies dat uitdrukken met de processie die we vandaag op dit parochiefeest houden.

ALS IK GROOT BEN...
Lieve kinderen. Ik was een keer op school in groep zes. Ik vroeg aan de kinderen: "Maak deze zin eens af: als ik later groot ben dan wil ik...." De kinderen pakten een pen en papier en begonnen te schrijven. Tom stak de vinger op: "hoe schrijf je amboelansj?" Naast hem zat Erwin. Die riep: "En hoe schrijf je sirene?" Het was duidelijk dat Tom en Erwin graag met een grote auto door de straten wilden scheuren. Toen ik de blaadjes had opgehaald keek ik gauw wat Tom en Erwin hadden opgeschreven. Jawel. Ze wilden allebei chauffeur worden in een ambulance. Tom schreef erbij: "want mijn oma is met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht en nou leeft ze nog steeds". Erwin schreef: "Ik wil altijd bij Tom blijven." Marianne schreef: "Als ik later groot ben wil hoge hakken." En Kyle: "dan neem ik honden en een broertje." Weet je, ieder leeft ergens voor. We zijn er niet zomaar, maar we zijn er ergens om. God heeft ons nodig om de wereld mooier te maken. Met een sirene, met hoge hakken of een hondje.