2010 - 16de zondag door het jaar © Harrie Brouwers, Voerendaal

TWEE VROUWEN
 

DE OUDSTE

Oppervlakkig gezien lijkt het evangelieverhaal over Marta en Maria te gaan over de rivaliteit tussen twee zusjes. En wie herkent ze niet? Marta is de oudste, altijd bezig met regelen en zorgen. Maria, de jongste, voor wie het leven een feest is. Marta voelt zich verantwoordelijk. Als Jezus onverwacht met zijn leerlingen binnenvalt, snel ze naar de keuken.

Het is ontroerend om te zien hoe de oudste zoon en de oudste dochter hun verantwoordelijkheid nemen. Zo klein als ze zijn proberen ze een ruzie te sussen of spreken andere kinderen aan op hun gedrag. Dat hebben ze al heel jong zo geleerd.
Ooit was Marta, de eerstgeboren dochter, enig kind geweest. De prinses, van alle kanten bewonderd en op handen gedragen. Maar toen kwam er een tweede: Maria. Dat was even slikken. De liefde en de bewondering van de ouders moest worden gedeeld. Dat roept jaloezie op. De oudste had niet zitten wachten op een zusje. In haar hoofd doemen gemene gedachten op,  als iedereen rond haar zusje staat te kwebbelen en zij zich vergeten voelt. En dus gaan de ouders aan de slag om de afgunst van de oudste te transformeren. Ze tillen de oudste op in de rol van moedertje. ‘Kom Marta, we gaan samen Maria in badje doen...’ ‘Marta, geef jij Maria de pap?’ Marta gaat zich verantwoordelijk voelen, al ligt daar een laagje afgunst onder. Er werd nog een jongetje geboren. Lazarus. Opnieuw werd het karakter van Marta op de proef gesteld.
De drie groeiden samen op. Lazarus was bevriend met Jezus, en Jezus..., die vonden de beide zusjes erg interessant. Dus toen hij het huis onverwacht met een stoet leerlingen binnenviel, rende Marta gelijk naar de keuken, druk - druk - druk!

Wanneer ze een gejaagde blik in de kamer werpt om de gasten te tellen, ziet ze haar zusje aan de voeten van Jezus zitten, hongerig naar zijn verhalen. Een oude jaloezie breekt haar op. Wat had ze daar graag zelf gezeten! ‘Zeg eens, dat ze me in de keuken komt helpen!’ snikt ze het uit. En weer krijgt de oudste de kous op de kop. Zij, die altijd de schuld kreeg als Maria iets fout had gedaan, zij die vandaag alles probeerde te regelen om Jezus te ontvangen, zij krijgt enkel te horen: ‘Er zijn luxe paarden en werkpaarden, Maria heeft de beste rol gekozen, laten wij die haar niet afnemen.’ Marta is zwaar teleurgesteld. Diep beledigd en vernederd overweegt ze even om het pand te verlaten: ‘zoek het zelf maar uit!’ Maar dat doet ze niet, ze blijft zich verantwoordelijk voelen.

Wie het evangelie zo leest voelt zeker compassie met die ontroerende oudste die zo vreselijk haar best doet. Maar..., die leest het evangelie verkeerd!

DE JONGSTE

Als het verhaal enkel een incident tussen twee zussen beschreef, dan zou Lucas het niet in zijn evangelie hebben opgenomen! Waar gaat het verhaal dan wel over? Laten we eens naar Maria kijken, de jongste zus! Maria zit aan de voeten van Jezus, staat er. Dat staat er niet om te vertellen waar precies Maria zat in de kamer. Nee, het betekent dat Maria de les volgt. Zij zit aan de voeten van de leermeester. Ze schaart zich onder de leerlingen. Die vraag is voor Lucas belangrijk. Mogen vrouwen leerlingen van Jezus zijn? Is de verkondiging van het koninkrijk aan mannen voorbehouden, of hebben vrouwen evenveel plichten?

In de tijd van Jezus was dit een omstreden kwestie. Er waren rabbijnen die vrouwen toelieten in de schare van hun leerlingen. Er waren er ook die haar met een beroep op de traditie buitensloten. Jezus hoorde tot degenen die vrouwen toelieten. Dat wil Lucas duidelijk vaststellen, want al in zijn generatie komen steeds meer stemmen op die de vrouw in haar rechten wilden beknotten.

In het evangelie van vandaag wordt dus niet de oudste, verantwoordelijke zus afgeserveerd. Nee, er wordt een lans gebroken voor de vrouw als een volwaardige theologiestudent en volgeling van Jezus.

Toen meer patriarchaal ingestelde lieden de leiding kregen in de kerk, werd Maria van Jezus’ voeten weggesleurd, de keuken van Marta in. Cultureel bepaalde gevoelens winnen het, voor een tijdje, vaker van het geloof. Wereldwijd verbetert de positie van de vrouw. Op het zuidelijk halfrond wat trager, maar de tijd zal komen dat Jezus’ woord: ‘gun Maria haar plek onder mijn leerlingen’, luid en duidelijk zal klinken!

DE GROTE BROER

Lieve kinderen. Op zondagmiddag werd er gewandeld. ‘Kom Jeroen, doe je jas aan, we gaan fijn wandelen. Jesse, kom hier, jij moet ook een jasje aan doen!’ ‘Fijn wandelen...’, mopperde Jeroen. ‘Wandelen is niet fijn!’ ‘We gaan naar het bos!’ ‘Gaan we ook naar de kinderboerderij?’ ‘Vandaag niet, vandaag gaan we naar het bos.’ ‘Stom bos!’ zei Jeroen en zijn klein broertje riep het hem na: ‘Stom bos.’ Mamma deed of ze het niet hoorde. We nemen boterhammen mee met hagelslag, en cola en mars...’ Jeroen voelde dat hij werd omgekocht, ...en dat het werkte! Na een kwartier wandelen werd Jesse moe. Met gestrekte armen ging hij gewoon voor mamma staan en liet zich halfdood door de knieën vallen, de aansteller! Mamma tilde hem op. ‘Hier’, zei ze tegen Jeroen. ‘Pak jij de rugzak van Jesse.’ ‘Kan ik de tas van Jesse dragen...!’, riep Jeroen verontwaardigd. Zo ging het altijd. Jesse werd gedragen en hij kon de tas dragen. ‘Dan eet ik ook zijn broodje op!’, riep Jeroen. ‘Nee!’, gilde Jesse ineens springlevend. ‘Nou is het genoeg’, bemoeide pappa zich ermee. ‘Jeroen heeft gelijk. Het is ook niet eerlijk. Ik vind dat Jeroen een extra ijsje heeft verdiend.’ Hij gaf Jeroen een vette knipoog, want pappa was vroeger thuis ook de oudste geweest!