TWEEDE ZONDAG IN DE VEERTIGSDAGENTIJN VAN HET A-JAAR 2008
© Ad Blijlevens Heerlen 2008

TOP-ONTMOETING

Het verhaal over de gedaanteverandering op een hoge berg begint eigenlijk met een opmerkelijke tijdsaanduiding: 'Zes dagen later', staat er. Maar dan kun je je afvragen: Zes dagen na wat? Wat in het evangelie eraan voorafgaat, geeft niet zonder meer een duidelijk antwoord. En als wij beseffen dat het niet om een historisch verslag gaat, maar om een verhaal, heeft het zin dat wij naar de betekenis van die eerste drie woorden zoeken.
Er wordt niet gezegd: 'Op de zevende dag'. Maar het wordt wel gesuggereerd, In een ander bijbelverhaal wordt verteld: In zes dagen schiep God hemel en aarde, en op de zevende dag rustte Hij. In het verhaal over de gedaanteverandering komt Mozes ter sprake. Daarom is het goed, de verhalen over Mozes opnieuw te lezen. Want ook in die verhalen spelen de berg en de top-ervaring een belangrijke rol, zoals trouwens ook in de verhalen over Elia.
We komen dan telkens dit tegen: de hoge berg in volstrekte eenzaamheid; en op die berg wordt een stem uit een wolk gehoord. Mensen die langere tijd in het midden-Oosten hebben vertoefd, vertellen mij, dat een wolkje aan de blauwe hemel daar even zeldzaam is als een volkomen onbewolkte hémel in het noordwestelijke deel van Europa. Een wolk is daar bijzónder, een teken. Welnu, wanneer Mozes op de hoge berg is aangekomen, meldt de heilige Schrift: De heerlijkheid van Ik-zal-er-zijn rustte op de Sinaï en de wolk bedekte de berg zes dagen lang. En op de zevende dag riep Hij (God) Mozes vanuit de wolk... (Ex. 21,16), Wat in het evangelie van vandaag als een tijdsaanduiding klinkt, zou daarom wel eens kunnen verwijzen naar het Mozes-verhaal zonder dat de naam Mozes al in de eerste zin valt.

Mozes en Elia... Al verdient ook Mozes de naam van profeet en aarzelt hij niet zichzelf als zodanig te beschouwen (Dt. 18,15), toch leeft hij onder de Israëlieten vooral voort als wetgever, Elia is onder de Israëlieten heel populair, en hij staat aan de spits van de profeten. Men kijkt uit naar zijn terugkomst; en dat wordt op het eind van dit verhaal ter sprake gebracht, Mozes en Elia: twee markante figuren uit het oude verbond; wet en profeten. Volgens Jezus is dat heel het oude - of liever: eerste - testament, Als een flits dringt het tot Petrus, Jacobus en Johannes door: Jezus, die zij achterna lopen en die zij rabbi noemen wegens zijn grote kennis van het eerste testament, is meer dan zomaar een leraar: Hij staat op één lijn met Mozes en Elia en Hij is zelfs de vervulling van hen, van heel het oude verbond.

Luisteren we dan verder in het verhaal over Mozes-op-de berg. Veertig dagen en veertig nachten bleef hij op de Godsberg. Toen hij weer naar beneden ging, straalde zijn gezicht zó dat hij zijn gezicht moest bedekken met een doek. De evangelist Mattheus is de enige die vertelt dat Jezus' gezicht begon te stralen als de zon. Mozes was zich niet bewust van deze bijzondere straling. Maar de heilige Schrift zegt, dat Mozes' gezicht zo straalde omdat hij met God had gesproken (Ex. 34,29). Dat zijn Mozes' top-ervaringen...
En dan de berg-verhalen over Elia... Het eerste speelt zich af op de berg Carmel, waar hij de profeten van Baal voor schut zet (1 Kon. 18,20vv.), Het tweede verhaal laat Elia zien op weg naar de berg Horeb. Eenmaal daar aangekomen en na zijn Godservaring hoort ook hij een stem van boven. Die stem 'stelt hem tot twee keer toe de vraag: 'Wat kom jij hier doen?' Ik weet uit ervaring, dat je door het leggen van een bepaalde klemtoon deze vraag min of meer verschillend kunt uitleggen: `Wat kom jij hier doen?' of: 'Wat kom jij hier doen?' Wat daar ook van zij, Elia wordt zonder pardon naar benéden gestuurd, naar de mensen die hij, teleurgesteld, is ontvlucht; terug naar Israël om Jehu tot koning en Elisa tot zijn opvolger te zalven (1 Kon. 19). Dáár ligt zijn taak, niet op de piek van een bérg...

Ook Petrus, Jacobus en Johannes willen op de berg blijven, en drie tenten bouwen. Ze willen hun Godservaring zo lang mogelijk vasthouden. Maar nee, het visioen is al gauw voorbij; en uit hun Godsdroom ontwaakt, zien zij alleen nog maar Jezus; en gewillig daalden zij met Hem af naar de vlakte. Onderweg bindt Jezus hun echter op het hart: praat er met niemand over voordat Ik van de doden ben opgewekt. Wie op de verheerlijking van Jezus wacht, moet wachten tot Pasen. Het verhaal van de gedaanteverandering is slechts een voorproefje.
Wat moeten wij anno 2008 met dit verhaal? Het is, naar ik hoop, in staat om onze blik op Jezus van Nazaret te verruimen en intenser te maken en daarmee nieuwe impulsen te geven aan ons geloof.
Als wij Jezus zien in de opgaande lijn die loopt via Mozes en Elia, gaan wij steeds meer beseffen: ons geloof bestaat niet allereerst en voornamelijk in het onderschrijven ván allerlei min of meer officiële uitspraken, maar het geloof werpt een licht op Jezus van Nazaret, en wij moeten Hem zien in de geschiedenis van zijn volk.
Daar in de hoogte, in de eenzaamheid, wordt Gods nabijheid in Mozes en Elia en vooral in Jezus Messias ervaren. Maar ook voor de drie leerlingen én voor ons geldt de vraag: 'Wat komen jullie hier doen?' Want in de vlakte, in het leven van alledag, ligt onze taak; en die taak is: God te 'doen'. Als wij proberen te leven zoals God dat vraagt, maken wij Hem zichtbaar; en zo komt God in onze mensenwereld steeds meer nabij. Daartoe is de ervaring op de berg een stimulans. Moge het zo ook voor ons zijn en steeds meer worden.