2010 - 25ste zondag door het jaar - vrijwilligersviering Noorbeek © Harrie Brouwers, Voerendaal

LATEN ZIEN DAT JE VAN ZE HOUDT...!

God is als een vrouw...., die het hele huis op zijn kop zet om een verloren cent te vinden! Jezus moet een herinnering hebben gehad aan zijn moeder die in paniek op zoek is naar wat ze verloren had!
In het grote verhaal van de Uittocht, is Mozes op de vlucht met een troep ongeregeld volk, de paria’s van Egypte, vluchtelingen, een paar honderd mensen. zonder eigenwaarde en met weinig samenhang.
Hij probeert er een volk van te maken en er moet een wet komen. Mozes trekt zich terug; hij zoekt de hoogte; beklimt de berg. Tenslotte komt hij terug met een grondwet, stevig verankerd in God en in steen. Want een wet -moet u weten- was pas geldig in het oude oosten, als ze voor iedereen zichtbaar in steen was uitghouwen. Bij ons moet hij in de Staatscourant gepubliceerd zijn; Mozes moest hem midden tussen het volk plaatsen, uitgehouwen in steen.
Beneden aangekomen springt zijn volk vrolijk rondom een gouden kalf, en dat terwijl die ene, onzichtbaar, universele God, nu juist de kern van het nieuwe geloof uitmaakte. Boos smijt Mozes de stenen tafelen aan gruzelementen.
Eeuwen later hebben wijze rabbijnen zich over dit verhaal gebogen. Hoe kan Mozes de wet, die hij door Goddelijke inspiratie gemaakt had, zomaar kapot smijten? Wat onbeheerst voor een leider! Wat heiligschennend! Wie heeft er iets aan die brokstukken?
Een rabbijn krijgt een idee. ‘Kijk’, schrijft hij, ‘Mozes smijt de wetten niet uit boosheid kapot. Maar door ze te vernietigen... maakt hij de wet ongeldig!’ Het verbod om geen afgoden te aanbidden is pas van kracht als ze in steen geschreven staat! Mozes kwam hier dus op voor zijn mensen. Hij wil hun zonden vóór zijn. Hij zoekt toekomst voor hen. Als het volk zich niet aan de wet kan houden, dan maakt hij de wet ongeldig.
De rabbijn die dit bedacht, wilde geen historicus zijn, maar een pastor! De pastor Mozes bracht God niet met wetten naar de mensen, maar hij voerde de mensen naar God. Pastoraal werk is niet de orde in de kudde handhaven; dat doet de herdershond wel. De herder is op zoek naar de verlorene. De prioriteit van de herder ligt bij het verloren schaap; als die van de vader bij de weggelopen zoon; als die van de vrouw bij de zoekgeraakte drachme. Iedereen weet het uit eigen ervaring!

Ik vergeet nooit een opmerking van een medewerker van het bisdom Hasselt, jaren geleden, tijdens een studiedag. Het ging over het probleem om nieuwe vrijwilligers te werven in de kerk, en de bestaande vrijwilligers gemotiveerd te houden. Hij zei toen met een aandoenlijk Vlaams accent: ‘Beste vrienden, het enige dat we moeten doen is dit: we moeten de mensen laten zien dat we van ze houden!’
Dat ene zinnetje is me door het hoofd blijven spelen. Hoe laat je de parochianen zien dat je van ze houdt? En houd je wel van ze? En waarom is het dan zo moeilijk om dat te tonen?
Wat zou ik kunnen doen in mijn parochie? Wat meer kerstpakketten ronddelen voor eenoudergezinnen met schulden? Voelen ze zich dan niet betrapt? Zouden ze er om geven? Hoe staan ze tegenover de parochie? Zou ik me ‘s avonds achteloos kunnen voegen bij een groepje hangjongeren naast het schoolgebouw? Wat moet ik hun zeggen? Is dat niet wat ‘popie-jopie’? We hebben eens bij een herdenking van de mijnsluiting een avond gehouden met oude films en Limburgse liedjes..., er kwamen acht mensen naar toe! Hoe doe je dat: laten zien dat je van de mensen houdt?
Dit heb ik ontdekt. Ik word geremd in het uiten van mijn liefde, omdat ik vaak het gevoel heb dat de genegenheid niet wederzijds is! Veel mensen houden niet van de kerk. Steeds meer mensen nemen afstand. De berichten uit Rome en uit België, de berichten in alle kranten, elke dag, zetten een beeld neer van een achterlijke kerk.
Mijn nichtje snapt niet waarom vrouwen geen priester mogen worden en ik kan het haar niet duidelijk maken. Mijn achterneef snapt niet waarom de gezagsstructuur in de kerk zo gesloten en hiërarchisch is. Onderschatten we de heilige Geest niet als we elk democratisch beginsel buitensluiten? Mijn schoonzus snapt die verkrampte houding van de kerk niet als het gaat om seksualiteit, om celibaat, om het creëren van kansen voor mensen die tot hun grote spijt hun huwelijk zagen stranden. Het hele image van de kerk is zo ver af komen te liggen van Jezus’ liefdesverhaal, dat het een onmogelijke opgave lijkt om de mensen te laten zien dat je van ze houdt. Als vrijwilligger voel je je gegijzeld tussen een secularisatieproces dat in een stroomversnelling is geraakt en een overheid die als enige antwoord daarop terugvalt op een oude sacramententheologie. Je eigen kinderen snappen je passie voor de kerk niet meer.
Beste mensen dit klinkt misschien somber. Maar als het waar is wat ik zeg, dan bent u, de vrijwilligers op lokaal niveau, u, die de kerk bent in de woonplaats van de mensen..., dan bent u de enigen van wie redding en toekomst te verwachten is. Alleen op het niveau van de plaatselijke kerk kan het liefdesverhaal van Jezus nog belangeloos worden doorgegeven.
Misschien moeten wij eerst aan elkaar vertellen dat we gáán voor dat evangelie en nergens anders voor. En dat we dàt over de bühne willen krijgen, in en buiten het kerkgebouw, bij kinderen en tieners, op feestjes en in liedjes. Laten we elkaar bevestigen in dat ideaal en laten we samen bidden om te weten dat God van ons houdt en dat we onszelf onbevreesd kunnen laten zien als mensenvrienden. Want met het evangelie hebben we goud in handen.
Ik begeleide de stage van een leerling van Kairos. Ze gaf godsdienstles aan een geestelijk gehandicapt kind ter voorbereiding van het vormsel. De lessen gingen moeizaam, de pastoor vond het niet genoeg en mij vroeg ze wat een kind weten moest om gevormd te worden. Ik zei: als het kind weet dat God van hem houdt, dan is dat wel voldoende, dunkt me. De stagière begon te lachen. ‘Daar neemt mijn pastoor zeker geen genoegen mee!’ ‘Dan moet je maar tegen de pastoor zeggen’, antwoordde ik, ‘dat God ook van hem houdt.
Mozes daalt de berg af. Hij komt van zijn troon naar beneden. Van Gods troon zelfs. Hij houdt de wet stevig in handen. Die wet zal het fundament zijn van een nieuwe samenleving. Die zal God bij de mensen brengen. Dan ziet hij zijn volk, dansend om een kalf. Het volk is bij lange na nog niet toe aan het hoge ideaal van de wet. En Mozes smijt de wet kapot. De mens gaat voor de sabbat! Hij laat zien dat hij van zijn mensen houdt!