2012 - 32ste zondag door het jaar © Ad Blijlevens, Heerlen

GEVEN EN DELEN
 

Het laatste geven van wat je hebt, is ontdaan van alle poespas. Het heeft niet meer de franje die je in je leven aan zoveel dingen van jezelf weet te geven. Het laatste van wat je hebt. Iemand kan dat op zijn heftigst meemaken wanneer hij of zij die ongeneeslijk ziek is, ten slotte zijn of haar leven moet loslaten, dat laatste stukje van zichzelf moet prijsgeven. Het kan afschuwelijk zijn, je wereld steeds kleiner te voelen worden, steeds meer afhankelijk van anderen te zijn, met almaar minder plek voor jezelf.
Ik merk bij zulke mensen ook nogal eens, dat het goed is dat zij zich tegen zo'n aanslag verzetten. Want als je iemand ooit tot aanvaarding ziet komen van een uitzichtloze situatie, dan is dat heel dikwijls na een verschrikkelijk en pijnlijk gevecht. In overlijdensberichten lezen we dat ook nogal eens. Het is verre van eenvoudig, het laatste te geven van wat je hebt. Maar wie zo ver komt, ploegt heel diep, bereikt de kern van ons leven.

Ik denk dat dit alles te maken heeft met de boodschap in de verhalen over die weduwen in de eerste lezing en in het evangelie van deze zondag. Het gaat char immers niet over pakweg het klein beetje geld van de weduwe dat belangrijker zou zijn dan bijvoorbeeld het grotere bedrag van de rijke. Nee, de verhalen gaan veel verder. Het gaat telkens hierom: een vrouw - ze had haar man al verloren en ze hoorde reeds bij de armen van de toenmalige samenleving - gaf nu ook nog heel haar levensonderhoud weg. Ze laat zien hoe zij in staat is om alles te geven. Dit heeft te maken met een grondhouding voor werkelijk kunnen geven en delen, voor een oprechte solidariteit, in waarachtige vrijheid en in vertrouwen op God.

Het is de houding die dominee Beyers Naudé, indertijd belangrijk voorvechter van gelijke behandeling van zwarten en blanken, beschreef, toen hij zei: ‘Als iemand mij zou vragen: “Stel je voor dat je bedreigd wordt, dat je morgen misschien je leven verliest”, dan is mijn antwoord: “Welnu, als dat alles gebeurt, wat dan nog?”’ De solidariteit en de innerlijke vrijheid van zo iemand is sterker dan de angst alles te verliezen. Dat heeft hij feitelijk ook in verschillende omstandigheden daadwerkelijk laten zien.
Ik bewonder en benijd een dergelijke levenshouding, waarbij ik moet bekennen dat ze nog niet de mijne is. Maar voor i:et leven van alledag kan zo'n getuigenis, zoals die verhalen over de twee weduwen, ons inspireren om niet te kiezen voor alles wat wij in ons leven meer of minder krampachtig willen vasthouden. Het leven begint pas echt diepte te krijgen waar wij in een innerlijke vrijheid met anderen kunnen delen. Dat is uiteindelijk ook het hart van ons leven. Het is de kern van wat elders in het Evangelie wordt gezegd: ‘Wie zijn leven verliest’ durft los te laten ‘om Mij en het Evangelie, die zal het redden.’ Vergeten we bovendien niet: het evangelieverhaal van vandaag staat binnen het hoofdstuk dat de voorbereiding vormt van het zich totaal geven van Jezus in zijn lijden en sterven. Moge die weduwe uit de eerste lezing, moge die weduwe uit het evangelie en moge met name Jezus van Nazaret ons inspireren om consequent te zijn in het geven en delen, en dit vooral vanuit innerlijke vrijheid en in vertrouwen op God.

Als wij armoede hier verstaan als meer dan materiele armoede, kan een lied ons inspireren waarin wij zingen:

In wie van hun armoe delen,
voor de ander niet verhelen
dat zij elkanders rijkdom zijn,
komt mijn koninkrijk nabij .

In wie zo maar zonder vragen
lasten van elkander dragen,
de levensweg tezamen gaan,
breekt mijn koninkrijk zich baan.

Aan wie met elkander spreken,
hun gegeven woord niet breken,
verzoening stellen boven schuld,
wordt mijn koninkrijk onthuld.

Aan wie tot het eind vergeven,
vreugde vinden in een leven
waar liefde haat en onmacht heelt,
valt mijn koninkrijk ten deel.

(tekst H. Jongerius /muziek J. Raas)