2012 - 33ste zondag door het jaar © Harrie Brouwers, Voerendaal

TUSSEN HOOP EN VREES

ZON KAPOT

Stella heette hun dochtertje van vijf. Sinds ze naar school ging leerde ze er razendsnel woordjes bij, ook vieze woorden, en had ze verontrustende invallen. Gister was ze thuisgekomen met rode wangetjes en een prangende vraag: ‘Mamma, kan de zon kapot gaan?’ Ze had het van Joey gehoord. ‘Als de zon kapot gaat dan denderen we met zijn allen in een zwart gat’, had hij ernstig gezegd. Er zou iets over op YouTube staan, begreep moeder. ‘Ach kind, dat is een grapje!’ Mamma haalde haar schouders op. Stella moest er niet van wakker liggen; het was toch al zo’n gevoelig kind. Een paar uur later zat mamma op internet. ‘End of the world’ typte ze in. Tientallen filmjes werden haar voorgesteld. In 2021, in december, zou het gebeuren - had Nostradamus voorspeld, een Franse arts uit de zestiende eeuw. In 2013 - zou een Maya-kalender hebben uitgerekend; anderen ontkenden dat weer. Voor de zekerheid zette ze het kinderslot op YouTube en ging over tot de orde van de dag. Maar dat was niet helemaal waar. Ergens in de hersenen was een beeld blijven hangen. Het beeld van de zon die kapot ging en die een dodelijke straling naar de aarde stuurde. Het beeld ging op onderzoek uit en ze werd badend in het zweet wakker uit een beklemmende nachtmerrie. De aarde had getrild en vuur gespuwd. Watergolven overspoelden haar huis en zij rende er als een gek in rond, trappen op en af, totdat ze verdwaalde in een onbekende kelderruimte, op zoek naar haar kinderen, die haar telkens weer ontglipten.

DE SCHREEUW
De ondergang van de wereld prikkelt de fantasie. Films erover zijn kassuccessen. De wetenschap heeft er veel scenario’s over geschreven. Godsdiensten bewaren er mythische beelden van. Dat is ook niet zo gek! In dit immens grote en kille heelal is er maar een heel klein plekje veilig om te kunnen bestaan; onze lieve aarde heeft de goede temperatuur en de juiste druk en niet teveel gevaarlijke straling. Maar wat is een mens kwetsbaar temidden van de kosmische krachten! Angst is diep in ons hart geworteld. Soms breekt hij naar buiten. In een akelige droom als je reddeloos in een lege diepte wordt gezogen; in een vlaag van schrik gedurende de eerste seconde van een aardbeving of een verkeersongeval. Of als een vlaag paniek wanneer de telefoon overgaat, midden in de nacht, en je vreest voor het leven van je kind. Angst dat de wereld wankelt, ligt altijd op de loer. Hij kan een mens psychotisch maken en de realiteit vervormen. Sommige drugs helpen daar een handje bij. Een depressie slaat toe. De dokter schrijft pillen voor en de angst wordt opnieuw gekooid. Een doodsbange mens op een brug bij zonsondergang, een zelfportret van de schilder Edward Munck. Wie herkent zich niet? Het was 100 miljoen euro waard!
Altijd hebben mensen hun angst uitgeschreeuwd op de brug, en ze hebben volgelingen gekregen. Ik herinner me als kind de geheimen van Fatima die aan de paus zouden zijn toevertrouwd over een nucleaire derde wereldoorlog. Ik herinner me Lou de palingboer en andere sekteleiders. De ondergangsdata van de Jehova’s in de zeventiger jaren. In de tijd van Jezus was het niet anders.  Gods geduld moest wel een keer opraken. Sterren zouden van de hemel vallen.

GOD BLIJFT
Ongetwijfeld is Jezus de vraag voorgelegd hoe hij daarover dacht. Toen Marcus zijn verhaal op schreef was er een opstand aan de gang tegen de Romeinen. De wraak kon niet uitblijven en in het jaar zeventig werd Jeruzalem vernietigd en Gods eigen huis met de grond gelijk gemaakt. De verwachting van een spoedige ondergang van de wereld was sterk.
Jezus’ commentaar is sober. Als Jezus het over het einde heeft is het meestal in de zin van: we weten er niets over; het is Gods geheim; zorg maar dat je altijd in staat bent om verantwoording over je leven af te leggen. Zorg er ieder moment voor dat je tevreden je bestaan onder ogen kunt zien. Gelukkig de knechten die de huishouding op orde hebben als de heer thuiskomt! Het einde is voor Jezus vooral een moreel vermaan: leef zo dat je altijd rekenschap kunt afleggen. Als hem het einde van de geschiedenis wordt voorgelegd, zegt Jezus: ‘Ook als alles ten onder gaat: God niet! De liefde van de Eeuwige zegeviert. Jezus stelt tegenover de angst voor de ondergang de hoop. Jou diepste wezen is, dat je een onderdeel bent van Gods gigantische schepping. Vertrouw je daaraan toe, want die gaat niet verloren.

STELLA

‘Mamma, Joeyi zegt dat je een wens mag doen als er een ster naar beneden valt. Heb jij wel eens ster zien vallen?’ Stella wilde weten of het waar was, dat sterren konden vallen en dat ze wensen in vervulling lieten gaan. ‘Ja’, zei mamma, ‘ik heb wel eens een ster zien vallen. Tenminste dat leek zo. Eigenlijk is het maar een steentje van 5 centimeter, wel 100 kilometer hoog. In de buurt van de aarde verbrandt het. Het is de kunst om je wens te zeggen, terwijl de ster valt. Dus je moet heel gauw zijn! Je hebt maar één seconde de tijd!’ Stella moest even nadenken. Vallende sterren bestonden dus maar het waren geen sterren maar kiezelsteentjes. Hoe konden die je wens nou horen? ‘Wanneer heb jij die ster zien vallen?’, vroeg Stella nieuwsgiering. ‘Ik was net met pappa getrouwd’, zei mamma. ‘We stonden op de boot en keken naar de sterren...’ Mamma keek dromerig omhoog. ‘Wat wenste je toen?’ ‘Ik had maar één echte wens’, zei mamma. ‘En pappa ook. “Een kindje”, zeiden we allebei.’ ‘En kwam die wens uit?’, vroeg Stella. ‘Toen werd jij geboren!’ zei mamma. Alleen wat je heel echt wil, komt uit. Soms. De vallende ster is alleen maar een knipoogje uit de hemel!’
‘Dus daarom heet ik Stella!’, zei Stella tevreden.